Στη διοργάνωση «Ανοιχτές Πόρτες» του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πόλεων του Κρασιού συμμετείχαν τα οινοποιεία της περιοχής μας
Ευκαιρία για γνωριμία με την ευλογημένη γη των Αβδήρων, την ιστορία του κρασιού στη Θράκη και τις υποδομές που δημιούργησαν οι ντόπιοι οινοπαραγωγοί στα Άβδηρα
Το Σάββατο 27 και την Κυριακή 28 Μαΐου 2017 πραγματοποιήθηκε η διοργάνωση «Ανοιχτές Πόρτες» στα οινοποιεία της Ελλάδας. Οι «Ανοιχτές Πόρτες» αποτελούν μία πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πόλεων του Κρασιού, στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα. Στόχος της είναι η διοργάνωση «γεγονότων» με επίκεντρο το κρασί από κάθε επισκέψιμο οινοποιείο, τα οποία θα αποτελέσουν αφορμή για τη γνωριμία των καταναλωτών με τους οινοπαραγωγούς. Εμείς επισκεφθήκαμε δύο οινοποιεία της περιοχής μας που έχουν την πιστοποίηση της γεωγραφικής προστατευόμενης ένδειξης Άβδηρα: το οινοποιείο Βουρβουκέλη και το οινοποιείο Καρακώστα.
Η ιστορία της αβδηρίτικης αμπελουργίας
Η Θράκη είναι τόπος ευλογημένος και με μεγάλη ιστορία και παράδοση στην αμπελουργία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως ο θεός του κρασιού Διόνυσος, πρωτολατρεύτηκε εδώ. Ο Όμηρος περιγράφει την αρχαία Θράκη ως γη όπου παράγεται θαυμάσιο κρασί. Στοιχεία για καλά αναπτυγμένη αμπελουργία και οινοποιία εντοπίζουμε και στα έργα άλλων αρχαίων συγγραφέων, όπως στου Πλάτωνα, του Ξενοφώντα, του Αθήναιου, του Πολυγένη κ.ά.
Στις λοφώδεις εκτάσεις της περιοχής των Αβδήρων γινόταν από την αρχαιότητα η αμπελοκαλλιέργεια, γεγονός που αναφέρεται και σε παιάνα του Πινδάρου.
Οι αρχαίοι συγγραφείς ονομάζουν τα Άβδηρα ως γη «αμπελόεσσα», «εύκαρπος» και «καλή». Το αμπέλι αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των αρχαίων Αβδηριτών, από την αρχαιότητα ως σήμερα. Κάθε σπίτι είχε το δικό του μικρό ιδιόκτητο αμπελώνα από όπου παρήγαγε το κρασί και το τσίπουρο της χρονιάς, ενώ κάθε Σεπτέμβρη, ο τρύγος ήταν μια μικρή γιορτή, όπου γίνονταν μικρά τσιμπούσια στο πατητήρι του σπιτιού, με τη συνοδεία γκάιντας ή και νταουλιού, με χορούς και τραγούδια, ανέκδοτα και αστεία πειράγματα (τα λεγόμενα μασάλια). Στο θρακιώτικο τραπέζι οι παλιές ποικιλίες αμπέλου που κυριαρχούσαν ήταν το παμίδι, μαυρούδι η κερατσούδα, το ζουμιάτικο, ο καρναχαλάς κ.ά.
Στους βυζαντινούς χρόνους τα Άβδηρα αποτελούσαν έναν από τους κορυφαίους αμπελώνες της βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Εδώ παραγόταν ο περίφημος «Παμίτις Οίνος», παράφραση του αρχαίου Παν-μέθη. Στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Γάλλος πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη σε μια αναφορά του στο Παρίσι προσομοιάζει την περιοχή των Αβδήρων με αυτή του Bordeaux της Γαλλίας. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής είναι οι χαμηλές θερμοκρασίες με την Δύση του Ηλίου, οι απαραίτητες βροχοπτώσεις για το υδατικό δυναμικό του αμπελώνα και τα ξεχωριστά είδη των εδαφών.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η περιοχή αφέθηκε και έμεινε πίσω οινικά καθώς οι Τούρκοι ως μουσουλμάνοι, στηριζόμενοι στην ισλαμική θρησκεία απαγόρευαν την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποιία (αποτελεί αμάρτημα).
Στα τέλη του 19ου αιώνα ο αμπελώνας καταστρέφεται από τη φυλλοξήρα και οι κάτοικοι της περιοχής στρέφονται στην καλλιέργεια του καπνού. Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν αργότερα στην περιοχή προερχόμενοι από την Αν. Θράκη και τη Μ. Ασία, ξαναφύτεψαν μικρούς οικογενειακούς αμπελώνες που επίσης καταστράφηκαν τη δεκαετία του ’60. Μέχρι και τη δεκαετία του ’90 η περιοχή παρέμενε ανεκμετάλλευτη ως προς την αμπελοκαλλιέργεια για εμπορική δραστηριότητα.
Επίσκεψη στο Κτήμα Βουρβουκέλη
Το 1999, η οικογένεια του Νίκου και της Φλώρας Βουρβουκέλη, με όραμα την αναβίωση του φημισμένου αμπελώνα των Αβδήρων, φύτεψε στους εύφορους λόφους της περιοχής 110 στρέμματα με γηγενείς και ξενικές οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιών.
Ο αμπελώνας καλλιεργείται σύμφωνα με τους κανόνες της βιολογικής γεωργίας. Το ιδιαίτερο κλίμα της περιοχής, το δροσερό καλοκαίρι με τους νότιους άνεμους και τις ελάχιστες βροχές, ευνοεί τη βιολογική καλλιέργεια. Το οινοποιείο της οικογένειας Βουρβουκέλη βρίσκεται στην είσοδο των Αβδήρων δίπλα στην επαρχιακή οδό, σε απόσταση είκοσι χιλιομέτρων από την πόλη της Ξάνθης. Η ανέγερση και ολοκλήρωση του ιδιόκτητου, παραδοσιακού σε στυλ οινοποιείο, ολοκληρώθηκε το 2005, ενώ οι πρώτες εμφιαλώσεις ξεκίνησαν το 2001. Το κτήμα καθοδηγείται πλέον από τους δυο μεγαλύτερους γιούς της οικογένειας, που έχουν σπουδές στην οινολογία, με τον Γιώργο να έχει αναλάβει το οινολογικό κομμάτι και τον Οδυσσέα το αμπελουργικό και το εμπορικό.
Το κτήμα καλλιεργεί και οινοποιεί ελληνικές και ξενικές, λευκές και ερυθρές ποικιλίες, όπως Ασύρτικο, Sauvignon Blanc και Chardonnay από λευκές και Λημνιό, Παμίδι,Μαυρούδι, Merlot, Syrah από ερυθρές, με σημαία του κτήματος να αποτελεί η τοπική Θρακική ποικιλία Παμίδι. Η πρώτη σειρά οίνων είναι το «Άβδηρος» με τρείς ετικέτες, λευκό, ροζέ και ερυθρό.Η δεύτερη είναι το «Λαγάρα» (λευκό και ερυθρό), ενώ τη γκάμα συμπληρώνουν δύο μονοποικιλιακά, το Λημνιό και το Ασύρτικο, τα οποία ανανεώθηκαν φέτος με υπέροχες νέες ετικέτες. Σύντομα θα προκύψουν και κάποιες νέες ετικέτες, όπως από Παμίδι (μονοποικιλιακο), το οποίο θα είναι ουσιαστικά grey de rose/noir και μία premium σειρά από Merlot αφιερωμένη στην μνήμη του πατέρα των παιδιών. Τέλος άμεσα θα βγουν στην αγορά και δυο γλυκοί οίνοι ιδιαίτερης τεχνοτροπίας. Οι οίνοι του Κτήματος εξάγονται σε Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Φινλανδία, Ελβετία, Αυστρία , Ηνωμένο Βασίλειο , ΗΠΑ, Καναδά, Κίνα, Χονγκ Κονγκ. Φιλοσοφία του κτήματος αποτελεί ο σεβασμός στη φύση ως προς την αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων που θα προβάλουν τον τόπο τους σε όλα μήκη και πλάτη του κόσμου.
Στο οινοποιείο ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ενημερωθεί για τη διαδικασία παραγωγής του κρασιού, να ξεναγηθεί στον αμπελώνα και να επισκεφθεί το κελάρι των βαρελιών, όπου σε ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας γίνεται η ωρίμανση των οίνων, καθώς και τον χώρο παλαίωσης των φιαλών, όπου κάτω από φυσικές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας επιτελείται η εξέλιξη των οίνων. Υπάρχει επίσης αίθουσα υποδοχής των επισκεπτών, όσο και αίθουσα γευσιγνωσίας.
Επίσκεψη στο Κτήμα Καρακώστα
Με αφορμή τη διοργάνωση «Ανοιχτές Πόρτες» επισκεφθήκαμε και το Κτήμα Καρακώστα. Οι αμπελώνες του κτήματος βρίσκονται σε υψόμετρο 80 μέτρων αριθμούν τα 31 στρέμματα και το πρώτο κρασί τους εμφιαλώθηκε το 2007. Η οικογένεια του Τάσου και της Έλσας Καρακώστα παράγει οίνο ερυθρό, ροζέ και λευκό, καθώς επίσης και χύμα τσίπουρο. Η κύρια διανομή γίνεται σε ασκό, ενώ σε εμφιαλωμένο βρίσκεται το ερυθρό με την ονομασία «ευήνωρ» και είναι μία υπέροχη ποικιλία από σταφύλια Merlot, Cabernet και Chauvignon. Η αγάπη και το μεράκι της οικογένειας Καρακώστα για την αμπελουργία συντέλεσαν ώστε τα προϊόντα τους να γίνουν πολύ γρήγορα αγαπημένα στην αγορά, ενώ η συνεχής αναζήτηση για παλιές ντόπιες ποικιλίες, όπως είναι το παμίτι, αποδεικνύει την ποιότητα του κτήματος και την κάνει να ξεχωρίζει. Εμείς δοκιμάσαμε τα νόστιμα και γευστικά κρασιά τους, τα παραδοσιακά και ντόπια εδέσματα που μας πρόσφεραν και μυηθήκαμε στην τέχνη και τη φιλοσοφία του οίνου.
Αναστασία Χατζοπούλου
