Το 53% της χώρας δεν έχει συγκεκριμένο σχέδιο οικιστικής ανάπτυξης, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περιοχής – Σε εκκρεμότητα ακόμη τμήματα της Ξάνθης και η Σταυρούπολη
Αργ. Πλέσιας: «Δεν έχουν γίνει διοικητικές δομές για γρήγορες αποφάσεις στην ενοποίηση με πολεοδομικό σχεδιασμό»
Χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό εξακολουθεί να βρίσκεται περισσότερη από τη μισή Ελλάδα και η Ξάνθη δεν θα μπορούσε να εξαιρείται. Παρότι, βέβαια, είναι από τις πόλεις που έχουν Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ), ο οποίος όμως περιλαμβάνει μόνο την πόλη της Ξάνθης και τους οικισμούς που προστέθηκαν με τον ‘’Καποδίστρια’’, όχι όμως και αυτούς που εντάχθηκαν στο πλαίσιο του ‘’Καλλικράτη’’, όπως η Σταυρούπολη. Υπάρχουν, ασφαλώς, και τμήματα του αστικού ιστού της Ξάνθης που αναμένουν την ένταξή τους στο σχέδιο πόλης τα τελευταία 20 χρόνια.
Χρονοβόρες διαδικασίες σε ένα δύσκαμπτο και δυσλειτουργικό μηχανισμό
Στα 17 χρόνια που ίσχυσε το προηγούμενο νομικό πλαίσιο για την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων, ολοκληρώθηκε μόλις το 16% των μελετών που ανατέθηκαν, ενώ ακόμα 31% βρίσκεται σε εξέλιξη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο γενικό πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε 10 χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου! Με το ισχύον δε εδώ και μια διετία πλαίσιο, που βρίσκεται υπό τροποποίηση, δεν εγκρίθηκε κανένα νέο πολεοδομικό σχέδιο, αφού δεν είχαν καθοριστεί οι απαραίτητες προδιαγραφές. Όπως ανέφερε ο απ. Πρόεδρος του ΤΕΕ Θράκης, Αργύρης Πλέσιας, ο πολεοδομικός σχεδιασμός στη χώρα μας παραμένει δύσκαμπτος, πολύπλοκος, δυσλειτουργικός και με μικρή εφαρμοσιμότητα. Σε μελέτη που έγινε από την αρχιτέκτονα της Αποκεντρωμένης Μακεδονίας-Θράκης Σ. Βεζυριαννίδου για το κατά πόσον εφαρμόστηκε ο ν. 2508, που διαδέχθηκε την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης του Τρίτση (Ν.1337/83) και καθόρισε τον πολεοδομικό σχεδιασμό στη χώρα μας από το 1997 έως το 2014, μόλις το 16% των δημοτικών ενοτήτων της χώρας απέκτησε εγκεκριμένο γενικό πολεοδομικό σχέδιο (ΓΠΣ) ή σχέδιο χωρικής και οικιστικής οργάνωσης ανοιχτής πόλης (ΣΧΟΟΑΠ). Ετσι, 481 δημοτικές ενότητες παραμένουν χωρίς κανένα ειδικό χωρικό σχεδιασμό και απλά προχωρούν με βάση τους γενικούς κανόνες της νομοθεσίας, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. Αντίθετα, η νομοθεσία του Αντώνη Τρίτση ήταν πιο αποτελεσματική και συνεκτική, αλλά με διαφορετική στόχευση. Στα 14 χρόνια που ίσχυσε ο Ν.1337/83 εγκρίθηκαν 395 γενικά πολεοδομικά σχέδια, το 94% των μελετών που είχαν ανατεθεί, ενώ το υπόλοιπο 6% (24 μελέτες) ολοκληρώθηκε την επόμενη οκταετία (1997-2005), με το πρώτο να εγκρίνεται δύο χρόνια μετά την ψήφιση της νέας νομοθεσίας.
Η Θράκη και η Ξάνθη στις περιοχές με τα χαμηλότερα ποσοστά ολοκλήρωσης
Τη σημαντικότερη πρόοδο στην ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού πέτυχε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στην οποία ολοκληρώθηκε το 40% των γενικών πολεοδομικών σχεδίων. Ακολουθούν η Κρήτη με 27% και η Στερεά Ελλάδα με 24%. Σε τέσσερις από τις 12 περιφέρειες (Πελοπόννησος, Θεσσαλία, Βόρειο Αιγαίο και Ήπειρος) ο σχεδιασμός προχώρησε σε χαμηλό ποσοστό (10-16%). Ενώ σε πέντε από τις 12 περιφέρειες και συγκεκριμένα στο Νότιο Αιγαίο, το Ιόνιο, τη Δυτική Ελλάδα, τη Δυτική Μακεδονία και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη υπήρξε προφανής αδιαφορία, καθώς ο σχεδιασμός προχώρησε στο 0-4% των περιοχών (μόλις 6 μελέτες σε σύνολο 284 δημοτικών ενοτήτων). Η ΑΜ-Θ βρίσκεται στο 4% με δύο μελέτες, μία το 2010 και άλλη μία το 2013. Από τα αστικά κέντρα εκτός Αττικής, που αποτελούν έδρες περιφερειών, μόλις τέσσερα έχουν εγκεκριμένα γενικά πολεοδομικά σχέδια: η Πάτρα, η Λάρισα, η Λαμία και η Μυτιλήνη, ενώ ακόμα τέσσερα είχαν σε εξέλιξη μελέτες (Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Κοζάνη και Τρίπολη).
Χωρίς εθνική στρατηγική και τις απαραίτητες διοικητικές δομές
Το 2014 το υπουργείο Περιβάλλοντος θέσπισε έναν νέο νόμο για τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τον ν.4269/14. Ο νόμος θέσπισε τα «τοπικά χωρικά σχέδια» στη θέση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων (χωρίς προφανή λόγο για αλλαγή της ονομασίας). Τα σχέδια δεν είναι απαραίτητο να καλύπτουν το σύνολο των δήμων, όπως ίσχυε μέχρι τότε, αλλά μπορούσαν να αφορούν μόνο μια περιοχή ή μια δημοτική ενότητα. Οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, που θεσπίστηκαν με τον 1337/83 (και βοήθησαν στη διάσωση μεγάλων περιοχών) ουσιαστικά καταργήθηκαν. Επίσης θεσπίστηκαν τα ειδικά χωρικά σχέδια, μια ειδική κατηγορία με την οποία ουσιαστικά θεσμοθετήθηκε η κατά περίπτωση παρέκκλιση από τον ισχύοντα σε μια περιοχή σχεδιασμό. Στα χρόνια που ακολούθησαν δεν ξεκίνησε η εκπόνηση ούτε ενός τοπικού χωρικού σχεδίου, καθώς δεν έχουν θεσμοθετηθεί οι απαραίτητες προδιαγραφές. Όπως ανέφερε ο κ. Πλέσιας, ο πολεοδομικός σχεδιασμός στην χώρα είναι ένας ‘’εφιάλτης’’ με τον τρόπο που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια. «Δεν έχουν γίνει διοικητικές δομές για γρήγορες αποφάσεις στην ενοποίηση με πολεοδομικό σχεδιασμό, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να διαρκούν ολόκληρα χρόνια», δήλωσε ο ίδιος, σημειώνοντας ότι η Ξάνθη αυτή την στιγμή βρίσκεται σε φάση Καποδιστριακού δήμου, με προσπάθεια να επεκταθεί και στην Σταυρούπολη ο σχεδιασμός.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
