Ο διακεκριμένος κεραμίστας από την Καβάλα – μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Κεραμικής (IAC) παρουσιάζει την σχέση του με τον πηλό, το μονοπάτι της έμπνευσης και της επιμονής και ποια είναι η διαδικασία της δημιουργίας, τονίζοντας πως το τέλειο είναι τελικά μία φενάκη
Χρύσα Κιατίπη
chkiatipi@empros.gr
«Θα καταστρέψεις πολλά κομμάτια μέχρι να φτάσεις σε αυτό που θα σου ψιθυρίσει ότι έφτασες εκεί που ήθελες», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει στο «Ε» ο διακεκριμένος κεραμίστας από την Καβάλα – μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Κεραμικής (IAC), Κώστας Καρακίτσος. Ο ίδιος χρησιμοποιεί τον πηλό ως υλικό επικεντρώνοντας την προσοχή του στην ελεύθερη έκφραση και την γλυπτική. Θεωρεί πως οι ιδέες δημιουργούν θέματα, που, αν ασχοληθεί κάποιος και επιμείνει, τελικά θα τον ανταμείψουν με το αποτέλεσμα.
Ο κ. Καρακίτσος δουλεύει με εισαγόμενους πηλούς υψηλών θερμοκρασιών, αλλά τα τελευταία χρόνια πειραματίζεται και με ελληνικά χώματα. Παράλληλα, ενημερώνει πως το διάστημα 21 έως 23/11 θα πραγματοποιηθεί σεμινάριο στο εργαστήριό του με θέμα τα χώματα της περιοχής μας και πώς να τα μετατρέψουμε σε κεραμικά αντικείμενα.
Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την κεραμική; Τι σας τράβηξε σε αυτό το υλικό; Υπάρχει κάποιος δάσκαλος ή καλλιτέχνης που θεωρείτε καθοριστική επιρροή στην πορεία σας;
Η σχέση μου με την κεραμική καθορίστηκε από μία τυχαία γνωριμία με την κεραμίστρια Γεωργία Γαληνού και το έργο της. Η θήτευσή μου δίπλα της, στις Σέρρες, διήρκησε δύο χρόνια. Ο πηλός ήταν σαν να τον γνώριζα από πάντα. Παρακολουθώντας τη δασκάλα μου έμαθα σε μεγάλη έκταση τις τεχνικές της κεραμικής. Με την επιστροφή μου στην Καβάλα άνοιξα το εργαστήριό μου. Άλλοι δάσκαλοι που με επηρέασαν ήταν οι μεγάλοι εικαστικοί καλλιτέχνες της σύγχρονης τέχνης. Μελετώντας και διαβάζοντας ανακάλυπτα τη μοναδική πορεία και το αποτύπωμα που άφησαν. Έμαθα πολλά, επίσης από τους κεραμίστες που γνώρισα στα ταξίδια μου ανά τον κόσμο.
Πώς προσεγγίζετε τη διαδικασία της δημιουργίας; Ξεκινάτε από μια ιδέα, ένα σχήμα ή αφήνετε τον πηλό να σας οδηγήσει; Ποιο είναι το πιο δύσκολο στάδιο στη διαδικασία της κεραμικής για εσάς;
Ο κάθε δημιουργός βρίσκει τους δικούς του προσωπικούς τρόπους. Για μένα χρειάζεται χρόνος, σχεδιασμός, σκέψη και εργασία ατελείωτη προκειμένου να φτάσω σε ένα σημείο και να πω ότι αυτό το έργο είναι καλό. Θα καταστρέψεις πολλά κομμάτια μέχρι να φτάσεις σε αυτό που θα σου ψιθυρίσει ότι έφτασες εκεί που ήθελες. Μερικές φορές συμβαίνει ο ίδιος ο πηλός να οδηγεί το χέρι και έτσι να προκύπτουν φόρμες σαν από θαύμα. Χρειάζεται, όμως καθημερινή δουλειά και επαφή με το υλικό. Όλα αυτά πρέπει να καταλήξουν στο καμίνι. Αυτό είναι το δυσκολότερο στάδιο. Είναι το μαγικό κουτί του αλχημιστή. Θα βάλει μέσα στο φούρνο χώμα και θα πάρει «πέτρα». Πρόκειται για ένα φωτεινό και ενδιαφέρον μονοπάτι.
Ποια υλικά και τεχνικές προτιμάτε; Υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι που χαρακτηρίζουν το έργο σας; Ποια θέματα ή ιδέες επανέρχονται συχνά στο έργο σας;
Το υλικό που χρησιμοποιώ είναι ο πηλός. Οι μέθοδοι προκύπτουν ανάλογα με το έργο. Μου αρέσει η ελεύθερη έκφραση, η γλυπτική, όπως και η ζωγραφική επάνω στην επιφάνεια του πηλού με μοτίβα της φύσης ή ακόμη και αφηρημένα σχέδια που δημιουργούν κενά. Τα γεμίζω με χρώμα όλα αυτά. Μια ιδέα που έχει υλοποιηθεί, επανέρχεται συχνά πυκνά στο μυαλό μου ψάχνοντας να τελειοποιηθεί, αλλά έχω μάθει ότι το τέλειο είναι μια φενάκη, είναι η προσπάθεια και ο διαρκής αγώνας που μας χαρίζει τη μοναδικότητα της πορείας μας. Ζούμε σε θάλασσες ιδεών. Οι ιδέες δημιουργούν θέματα, που, αν ασχοληθείς και επιμείνεις, θα σε ανταμείψουν με το αποτέλεσμα. Είχα και έχω περιόδους με εμμονές σε φόρμες όπως ήταν η πρώτη μου δουλειά «Πνευματική επαφή». Ακολούθησαν οι «Ταξιδιώτες» και στο τέλος οι «Γυναίκες» που ασχολούμαι μέχρι σήμερα. Παράλληλα δουλεύω πάνω σε διάφορες σκέψεις, αφήνομαι σε πειραματισμούς, ερευνώ τα υαλώματα. Βρίσκω ενδιαφέρον στο να προσπαθώ να διακοσμώ πιάτα, μπολ και πιατέλες, διάφορα αντικείμενα χρήσης, διότι μου αρέσει η εικόνα ενός στρωμένου τραπεζιού γεμάτο χρώμα. Επίσης, εργάζομαι εδώ και δύο χρόνια σε μια νέα φόρμα που την έχω ονομάσει “Swirl”.
Χρησιμοποιείτε συχνά φυσικά ή τοπικά υλικά; Πώς συνδέεται η ελληνική γη με το έργο σας; Έχετε πειραματιστεί με νέες τεχνολογίες ή σύγχρονες προσεγγίσεις στην κεραμική;
Ο πηλός είναι φυσικό υλικό. Στην Ελλάδα, και γενικά όσο προχωράμε προς το νότο, η σύσταση του εδάφους εμπεριέχει χώματα που ψήνονται σε χαμηλές θερμοκρασίες. Η θερμοκρασία που έχεις επιλέξει καθορίζει το υλικό σου. Δουλεύω με εισαγόμενους πηλούς υψηλών θερμοκρασιών, αλλά αυτό δεν με εμπόδισε τα τελευταία χρόνια να πειραματίζομαι και με τα ελληνικά χώματα. Έτσι, στις 21-23 Νοεμβρίου έχουμε σεμινάριο στο εργαστήριό μου με θέμα τα χώματα της περιοχής μας και πώς να τα μετατρέψουμε σε κεραμικά αντικείμενα.
Τι ρόλο παίζει το τυχαίο ή το «λάθος» στη δημιουργική διαδικασία;
Πιστεύω ότι το λάθος ή κάποιο τυχαίο συμβάν βρίσκεται πάντα δίπλα στο έργο, σαν να είναι η σκιά του. Πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι να δούμε την ανεπαίσθητη κίνηση της τύχης και ίσως να σκεφτούμε, αν πρέπει να αφεθούμε στο λάθος, που μπορεί να μας οδηγήσει σε ξέφωτα μαγικά, γεμάτα φως. Το τυχαίο -σε συνδυασμό πάντα με την παρατηρητικότητα- είναι η στιγμή που πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αδράξουμε αυτό που είναι έτοιμο να μας δοθεί.
Πώς βλέπετε τη θέση της κεραμικής στη σύγχρονη ελληνική και διεθνή καλλιτεχνική σκηνή; Πιστεύετε ότι η κεραμική αντιμετωπίζεται ισότιμα με άλλες μορφές τέχνης;
Η κεραμική κερδίζει όλο και περισσότερο χώρο και γίνεται πλέον γνωστή στο ευρύ κοινό της χώρας μας. Σιγά σιγά, αρχίζει να διεκδικεί μια θέση στις σύγχρονες τέχνες, τόσο στη διεθνή όσο και στην ντόπια καλλιτεχνική σκηνή.
Ποιο έργο σας θεωρείτε σταθμό στην καριέρα σας και γιατί;
Μετά από πολύχρονη πορεία αναγνωρίζω και θυμάμαι το κάθε ένα έργο μου, όσο παλιό κι αν είναι. Όλα αυτά είναι μικροί σταθμοί, με την δική τους αξία, που με δίδαξαν πώς να πλάθω τον πηλό, πώς να διαχειρίζομαι τα λάθη και πώς να στέκομαι κριτικά απέναντι στο έργο μου.
Πώς αντιδρά το κοινό στα έργα σας; Υπάρχει κάποιο σχόλιο που σας έχει μείνει αξέχαστο;
Το κοινό ρωτάει προκειμένου να μάθει κάτι για τα κεραμικά, ενθουσιάζεται, χαϊδεύει τα έργα, περιφέρεται ανάμεσά τους, κρίνει και συζητάει προσπαθώντας να μάθει ό,τι μπορεί γύρω από την σύγχρονη κεραμική. Σχόλια υπάρχουν πάντα, ως επί το πλείστον θετικά. Κριτής είναι και ο ίδιος ο δημιουργός. Θα ψάξει τις αδυναμίες ή και τα δυνατά σημεία στο έργο και θα προσπαθήσει για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον.
Τι θα θέλατε να διερευνήσετε στο μέλλον μέσα από την κεραμική; Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο που ξεκινά τώρα την πορεία του στον χώρο;
Το μέλλον είναι άδηλο και η προσπάθεια καθημερινή για ό,τι καλύτερο στοχεύει ο καθένας μας. Δεν είμαι καλός στις συμβουλές, αλλά νομίζω, αν πιστεύεις, ότι ο στίβος, όπου θα παλέψεις και θα χαρείς τη ζωή σου, είναι η τέχνη, τότε η πορεία σου θα είναι δύσκολη μεν, ευχάριστη δε. Ευχάριστη, γιατί θα ασχολείσαι με αυτό που αγαπάς και σ’ ενδιαφέρει, δύσκολη, γιατί πολλές φορές θα συμβαίνουν ανατροπές.
Εύχομαι να βρούμε τον δρόμο μας για να χαιρόμαστε αυτό το μεγάλο δώρο που μας έχει δοθεί, την ζωή μας.
