Ο δικηγόρος και οικονομολόγος Κώστας Τριανταφυλλίδης, μιλά στο “Ε” για τη Θράκη που παραμένει στο περιθώριο, τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις των διακομματικών επιτροπών, την ανάγκη σχεδίου και οράματος για τον τόπο
Η Ξάνθη μιλά στο “Ε” – Πρόσωπα, Ιδέες, Προοπτικές
Τέσσερα χρόνια μετά τη σύσταση της Διακομματικής Επιτροπής για τη Θράκη, η περιοχή εξακολουθεί να βρίσκεται στο ίδιο σταυροδρόμι, με τα μεγάλα έργα να μένουν στα χαρτιά και τις υποσχέσεις να ανακυκλώνονται χωρίς απτό αποτέλεσμα. Ο Κώστας Τριανταφυλλίδης, οικονομολόγος και δικηγόρος με ενεργή παρουσία στο γίγνεσθαι της Ξάνθης, μιλά στο “Ε”, στο πλαίσιο του ανοιχτού διαλόγου που έχει εκκινήσει με πρωτοβουλία της εφημερίδας, με λόγο καθαρό και ρεαλιστικό, για την απουσία στρατηγικού σχεδίου, την ανάγκη πολιτικής βούλησης και ηγεσίας, αλλά και για τις δυνατότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν, αρκεί να υπάρξει όραμα και συντονισμός.
«Οι λόγοι που οδήγησαν στη σύσταση της Διακομματικής Επιτροπής το 2020 είναι οι ίδιοι με εκείνους του 1990», σημειώνει, επισημαίνοντας πως η επανάληψη του ίδιου εγχειρήματος αποδεικνύει ότι τα διαρθρωτικά προβλήματα της Θράκης παραμένουν άλυτα. Ο ίδιος μιλά για έναν τόπο που προχωρά χωρίς σχέδιο, χωρίς καθοδήγηση και κυρίως χωρίς ανθρώπους που να εμπνέουν εμπιστοσύνη και να κινητοποιούν τις δημιουργικές του δυνάμεις.
Αναφέρεται επίσης στη συνύπαρξη πλειονότητας και μειονότητας ως πραγματικότητα που χρειάζεται συνεχή επένδυση στην Παιδεία, υπογραμμίζοντας ότι «στα σχολεία της Ξάνθης χτίζεται η νέα ταυτότητα του μελλοντικού Θρακιώτη, που θα αισθάνεται χειραφετημένος και ισότιμος».
Τέλος, σκιαγραφεί την Ξάνθη του αύριο: μια πόλη που χρειάζεται νέα έργα υποδομής, ουσιαστική στήριξη του πρωτογενούς τομέα και αξιοποίηση της Πολυτεχνικής Σχολής ως πυρήνα έρευνας και καινοτομίας. Όπως λέει χαρακτηριστικά, ο παράγοντας που θα τραβήξει τον νομό προς τα πάνω δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα κι αυτό πρέπει να μας ανησυχεί.
Η διακοµµατική επιτροπή για τη Θράκη είχε δεσµευθεί σε πολιτικές και παρεµβάσεις που θα ενίσχυαν την κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη της περιοχής. Τέσσερα χρόνια µετά, πώς αξιολογείτε τα αποτελέσµατα για την Ξάνθη; Ποιες πρωτοβουλίες θεωρείτε ότι µπορούν να στηρίξουν το σύνολο της τοπικής κοινωνίας, ανεξάρτητα από καταγωγή, γλώσσα ή θρησκεία;
Η Διακομμματική Επιτροπή για τη Θράκη συστάθηκε το 2020 και παρέδωσε το πόρισμα της το 2021. Οι λόγοι της σύστασης της ήταν ακριβώς οι ίδιοι με τους λόγους σύστασης της προγενέστερης ομώνυμης Επιτροπής που συστάθηκε το 1990. Προφανώς, η ανάγκη επανασύστασης δείχνει ότι τα προβλήματα και οι υστερήσεις παραμένουν ακέραιες.
Τα συμπεράσματα, τόσο της πρώτης όσο και της δεύτερης, καλούν την Πολιτεία να χρηματοδοτήσει μεγάλες δημόσιες υποδομές.
Η Εθνική Αντιπροσωπεία έκρινε ότι στη Θράκη συντρέχουν «ειδικές συνθήκες» οι οποίες επιβάλλουν «ειδική μεταχείριση» της περιοχής, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Μέχρι σήμερα, όμως, οι Κυβερνήσεις έχουν αρνηθεί να μετουσιώσουν την ειδική μεταχείριση σε ειδική χρηματοδότηση. Και χωρίς ειδική ΕΠΙΠΛΕΟΝ χρηματοδότηση σε σχέση με αυτά που αναλογούν στις άλλες περιφέρειες ελάχιστα πράγματα μπορούν να γίνουν.
Σίγουρα, όχι αυτά για τα οποία δύο φορές η Βουλή έκρινε εθνικά αναγκαίο να συστήσει Ειδική Διακομματική Επιτροπή.
Πώς φαντάζεστε την Ξάνθη και τη Θράκη σε πέντε ή δέκα χρόνια; Υπάρχει τρόπος να ξεφύγουµε από την περιθωριακή διάσταση και την υστέρηση; Με τι τρόπο;
Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο το οποίο να συνέχει και να συντονίζει τις δυνάμεις της περιοχής προς μία κατεύθυνση.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε αξιόλογες αναπτυξιακές επιδόσεις οι οποίες όμως φαίνεται να προήλθαν περισσότερο από την επίδραση τυχαίων γεωπολιτικών παραγόντων (όπως το άνοιγμα των συνόρων, για την τουριστική ανάπτυξη της Καβάλας ή το αμερικανικό ενδιαφέρον για τη δημιουργία ενεργειακών υποδομών στην Αλεξανδρούπολη) και λιγότερο από την ύπαρξη συγκεκριμένου πλάνου.
Για την Ξάνθη, ο παράγοντας που θα τραβήξει το νομό προς τα πάνω δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Δυστυχώς, το βασικό σενάριο είναι η στασιμότητα.
Ποιες παραµέτρους ή πρωτοβουλίες θεωρείτε κοµβικές για την οικονοµική ανάπτυξη της περιοχής;
Η αλλαγή χρειάζεται συνήθως κάποιον καταλύτη για να την πυροδοτήσει. Ο παράγοντας άνθρωπος είναι αναντικατάστατος.
Ο νομός αναπτύχθηκε βιομηχανικά χάρη στη δράση ενός μεγάλου πολιτικού που εισήγαγε τις συνεταιριστικές αρχές στην πρωτογενή παραγωγή.
Η πόλη άλλαξε κυριολεκτικά πρόσωπο χάρη στη δράση ενός οραματιστή δημάρχου.
Η Ξάνθη διαθέτει δυνάμεις που είτε βρίσκονται σε ύπνωση είτε επιλέγουν άλλους τόπους για να δραστηριοποιηθούν.
Οι δυνάμεις αυτές χρειάζονται μια έστω στοιχειώδη κεντρική καθοδήγηση, μια δημιουργική έμπνευση και μια ψυχική ενθάρρυνση για να κάνουν το επόμενο βήμα.
Χρειάζονται, με άλλα λόγια Ηγεσία. Κάτι τέτοιο σήμερα δεν φαίνεται να υπάρχει..
Η Ξάνθη συχνά προβάλλεται ως παράδειγµα ειρηνικής συνύπαρξης πλειονότητας και µειονότητας. Στην πράξη όµως υπάρχουν ακόµα παράλληλοι κόσµοι. Ποιες είναι οι δικές σας προτάσεις για να σπάσουν αυτά τα τείχη και να υπάρξει πραγµατική, ειλικρινής και κυρίως ανεµπόδιστη συνύπαρξη;
Ο ευρωπαϊκός και ελληνικός συνταγματισμός, στηρίζεται πάνω στην Αξία του Ανθρώπου. Αυτή είναι η βάση του νομικού μας πολιτισμού, όπως ξεκίνησε να διαμορφώνεται μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Η βάση επομένως είναι το Άτομο.
Στη Θράκη, όμως, επιβιώνουν νομικές ρυθμίσεις, διεθνούς μάλιστα δικαίου, που αντανακλούν αντιλήψεις άλλων εποχών, όπου βάση ήταν όχι το άτομο ως μονάδα αλλά το άτομο ως μέλος μιας θρησκευτικής κοινότητας. Οι ρυθμίσεις αυτές επηρεάζουν προφανώς σε κάποιο βαθμό την εν γένει συμμετοχή στην κοινωνική ζωή των μελών της μουσουλμανικής μειονότητας.
Πρόοδος, και μάλιστα σημαντική, έχει επιτευχθεί αναμφισβήτητα.
Η βάση της προόδου είναι πάντοτε η Παιδεία. Και εκεί, σήμερα, στα δημοτικά σχολεία της Ξάνθης χτίζεται η νέα ταυτότητα του μελλοντικού θρακιώτη Έλληνα & ευρωπαίου πολίτη, που θα αισθάνεται αυτοδύναμος και χειραφετημένος, απαλλαγμένος από διακρίσεις άλλων εποχών, που θα συμμετέχει ισότιμα σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής.
Πώς αξιολογείτε τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο και κατά πόσο επηρεάζουν άµεσα τη Θράκη και την Ξάνθη; Θεωρείτε ότι δηµιουργείται χώρος για νέες πολιτικές δυνάµεις που θα εκφράσουν την κοινωνία της Ξάνθης ή οι παραδοσιακές κοµµατικές γραµµές εξακολουθούν να κυριαρχούν και να ανταποκρίνονται στις επιδιώξεις των πολιτών;
Πραγματικός πολιτικός χώρος, με την ουσιαστική έννοια του όρου, στην Ξάνθη δεν υπάρχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Δεν υπάρχουν δηλαδή αυτόφωτες πολιτικές προσωπικότητες ικανές να ορίσουν την ατζέντα της δημόσιας συζήτησης, να αναδείξουν τοπικά ζητήματα σε κεντρικό επίπεδο, να σύρουν τα πολιτικά κόμματα στην υιοθέτηση μέτρων τοπικής ενίσχυσης και να επιβάλλουν την Ξάνθη σε υψηλότερες θέσεις στον εθνικό καταμερισμό.
Κάτι ανάλογο, βέβαια, συμβαίνει και αλλού. Αλλά όταν είσαι ο φτωχότερος νομός της Ελλάδας και θέλεις να σπάσεις αυτή την υστέρηση έχεις μεγαλύτερη ανάγκη να ακουστεί η φωνή σου. Όταν δεν έχεις καν φωνή ο φαύλος κύκλος της υστέρησης απλά διαιωνίζεται.
Αν έπρεπε να ορίσετε σήµερα τις βασικές πολιτικές/κοινωνικές/οικονοµικές προτεραιότητες για την Ξάνθη, ποιες θα ήταν; Αναφέρετε επιγραµµατικά τους πέντε βασικούς άξονες, κατά τη γνώµη σας.
Η Ξάνθη, όπως και όλη η Βόρεια Ελλάδα, με την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού, βγήκε από την ιδιότυπη απομόνωση και συνδέθηκε ικανοποιητικά με τα μεγάλα αστικά κέντρα. Κανένα όμως μεγάλο έργο που να αφορά ειδικά το νομό δεν προχώρησε έκτοτε..
Η ατζέντα των μεγάλων δημόσιων υποδομών παραμένει η ίδια εδώ και 30 χρόνια: Οδική διασύνδεση με Βουλγαρία, άρδευση, σιδηρόδρομος.
Ο τομέας με την καλύτερη σχέση επένδυσης – απόδοσης, εκείνος δηλαδή που λόγω της υστέρησης του μπορεί να αποδώσει άμεσα ικανοποιητικά αποτελέσματα είναι ο πρωτογενής, σε συνδυασμό με την πρώτη μεταποίηση των προϊόντων του. Εκεί, οι μέχρι σήμερα κρατικές επενδυτικές ενισχύσεις δεν αρκούν. Απαιτείται πολύ ισχυρότερη κινητροδότηση.
Ο Τουρισμός έχει σημειώσει πολύ μικρή πρόοδο στο νομό σε σχέση με την κοσμογονία στη γειτονική Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ήπιας και συμβατής με τους δεδομένους περιβαλλοντικούς όρους ανάπτυξης.
Εκεί που υπάρχει αδικαιολόγητη αποτυχία είναι η αξιοποίηση της Πολυτεχνικής Σχολής στην κατεύθυνση της δημιουργίας ενός πόλου έρευνας, καινοτομίας και ανάπτυξης βιομηχανικών εφαρμογών. Το παράδειγμα των Ιωαννίνων μπορεί να δώσει την κατεύθυνση.
