Η έκθεση «Μύθοι Γυναικός» άνοιξε τις πύλες της στην Καπναποθήκη «Π» και θα λειτουργεί έως 25/10 για να παρουσιαστούν τα έργα τεσσάρων γυναικών, δημιουργών βιτρώ
Οι κ. Ψαλτοπούλου, Μουμίνογλου, Δημοτζίκη και Γεωργαντά συστήνουν στο «Ε» την τέχνη του βιτρώ, μιλούν για τις ρίζες του, τις βασικές τεχνικές, τις δυσκολίες-προκλήσεις στην κατασκευή και τη θέση που έχει στη σημερινή αρχιτεκτονική
Με την σφραγίδα τεσσάρων γυναικών από την Κομοτηνή και την Ξάνθη από τις 17 έως τις 25 Οκτωβρίου 2025 η Καπναποθήκη «Π» και συγκεκριμένα η αίθουσα «Βιργινία Τσουδερού» φιλοξενεί την έκθεση Βιτρώ στο «Π»: «Μύθοι Γυναικός» μέσα από την ιδιαίτερη τέχνη της εκπαιδεύτριας, Νίκης Ψαλτοπούλου και των μαθητριών Αρζού Μουμίνογλου, Ελένης Δημοτζίκη και Αναστασίας Γεωργαντά. Μας μεταφέρουν σε έναν κόσμο αρχετυπικών απεικονίσεων της γυναίκας αντλώντας έμπνευση από τις μορφές της ελληνικής μυθολογίας. Θεότητες, μούσες, ηρωίδες και συμβολικές φιγούρες «ζωντανεύουν» μέσα από το χρώμα και τη διαφάνεια του γυαλιού.
Σημειώνεται πως η είσοδος θα είναι ελεύθερη στο κοινό στην προσπάθειά τους να συστήσουν την σπουδαία τέχνη του βιτρώ αναδεικνύοντας τις βαθιές ιστορικές και καλλιτεχνικές ρίζες, που ανάγονται ήδη στον 13ο αιώνα μ.Χ. Μέσα από αυτή τη διαχρονική εικαστική αφήγηση, το κοινό καλείται να γνωρίσει την θηλυκότητα μέσα από τον μύθο και το φως.
Τι είναι το βιτρώ; Ποια είναι η ιστορική του εξέλιξη;
Ανδ. Ψαλτοπούλου: Το βιτρώ έρχεται από τον 13ο αιώνα. Ήταν μία τέχνη που έγινε συντεχνία. Γνωρίζουμε πως οι συντεχνίες ήταν επαγγέλματα, τα οποία ήταν κρυφά, περνούσαν από πατέρα σε γιο. Από εκεί μπορούμε να καταλάβουμε την σπουδαιότητα που έδιναν στους τεχνίτες και στην τέχνη του καθενός. Στην συντεχνία ανήκαν τότε και οι οικοδόμοι. Στη διάρκεια των χρόνων το βιτρώ εξελίχθηκε. Ο Αμερικάνος πάμπλουτος κοσμηματοπώλης, Λούις Κόμφορτ Τίφανι υπήρξε μία πολυσχιδής προσωπικότητα, ήταν αρχιτέκτονας και σχεδιαστής και συνέλαβε την ιδέα για ένα βιτρώ πιο ευέλικτο χρησιμοποιώντας χαλκοταινία.
Πώς «γεννήθηκε» η ιδέα της έκθεσης στο «Π»; Μιλήστε μας για τη δική σας πορεία στον χώρο του βιτρώ.
Ανδ. Ψαλτοπούλου: Είχα και έχω μία ιδιαίτερη αγάπη στην ελληνική μυθολογία. Όταν σπούδασα βιτρώ και άρχισα να εργάζομαι επαγγελματικά πλέον με αυτό, μου δημιουργήθηκε μία ιδέα να αποδώσω κάποιους ελληνικούς μύθους. Έτσι, άρχισα να αυτοσχεδιάζω. Το πρώτο μου έργο είναι η Μέδουσα. Άρχισα να μαζεύω πίνακες που με ενδιέφεραν με τα κρυμμένα μηνύματα που είχαν από πίσω και να τα αποδίδω με βιτρώ. Όταν γύρισα στην γενέθλια πόλη μου-πριν δύο χρόνια- ,την Κομοτηνή-ζούσα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό-, δεν ήξερα κατά πόσο θα αποξενωθώ από την τέχνη μου. Συνάντησα τον Σύλλογο Καλλιτεχνών Ροδόπης «Αθηνίων», κάτω από την στέγη του οποίου βρεθήκαμε με αυτά τα τρία κορίτσια. Να σημειώσω πως η κ. Αρζού Μουμίνογλου ήταν μαθήτριά μου πριν χρόνια στην σχολή του αείμνηστου Νίκου Χελιδώνη. Βρήκα συνοδοιπόρους σε αυτό το project κι έτσι κάναμε αυτή την έκθεση, η οποία αποτελείται από γυναικείες παρουσίες μέσα από τους ελληνικούς μύθους. Ενδεικτικά αναφέρονται η Αρπαγή της Δηιάνειρας, η Πανδώρα, οι Νύμφες.
Ποιες είναι οι βασικές τεχνικές κατασκευής βιτρώ (π.χ. Tiffany, παραδοσιακό μολύβι, ψηφιδωτό);
Ανδ. Ψαλτοπούλου: Όπως προανέφερα οι βασικές τεχνικές συνοψίζονται στην τεχνική χαλκοταινίας (Tiffany). Πάντα μιλάμε για πραγματικό βιτρώ, όχι για ψευδοβιτρώ. Εμείς που κάνουμε πραγματικό βιτρώ χρησιμοποιούμε κρύσταλλα, χειροποίητες οπαλίνες, οι οποίες είναι η επιτομή της ομορφιάς και έτσι καταφέρνουμε να αποδώσουμε υπέροχα το φως, τα χρώματα, το αντικείμενο του πίνακά μας ή του φωτιστικού μας.
Ποια είναι η σχέση του βιτρώ με το φως; Πώς το φως επηρεάζει την αντίληψη των χρωμάτων στο γυαλί;
Ανδ. Ψαλτοπούλου: Οι οπαλίνες που χρησιμοποιούμε είναι ένας κόσμος χρώματος και φωτός, «πλημμυρίζει» ο χώρος με χρώματα κάθε φορά που φωτιστούν αυτές οι οπαλίνες. Με λίγα λόγια, όλο αυτό μεταφέρει το μάτι σε μία άλλη διάσταση.
Πώς ξεκινά η εμπλοκή σας με το βιτρώ; Ποια είναι η δική σας παρουσία και δουλειά;
Αν. Γεωργαντά-Κυριαζή: Η εμπλοκή μου με το βιτρώ άρχισε πριν αρκετά χρόνια, ωστόσο ήταν σε ένα στοιχειώδες επίπεδο. Εδώ και τρία χρόνια με την κ. Ψαλτοπούλου πήρε μία άλλη πνοή η όλη ενασχόλησή μου. Βασιστήκαμε σε πιο ευγενή υλικά με μεγαλύτερη πληρότητα για αυτό που κάνουμε με πολύ κόπο και πολλή δαπάνη. Άλλωστε, είναι μία απαιτητική τέχνη. Είχαμε έναν αριθμό έργων γι’ αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε μία ομαδική έκθεση με συγκεκριμένη θεματική. Τα πιο πολλά είναι πρόσωπα από την ελληνική μυθολογία και αυτό μας έχει συναρπάσει, καθώς δεν είναι τυχαία έργα, αλλά προέρχονται από μεγάλους ζωγράφους, λόγου χάριν τα δύο δικά μου είναι του Τζον Γουίλιαμ Γουότερχαουζ, η κρυστάλλινη σφαίρα και η Πανδώρα. Ήταν μία πρόκληση που μας άσκησε έλξη. Ασχοληθήκαμε συνεπώς με πολλή επιμονή.
Ποιες είναι οι δυσκολίες και οι προκλήσεις στην κατασκευή βιτρώ σήμερα;
Αν. Γεωργαντά-Κυριαζή: Είναι μία τέχνη που απαιτεί εξοπλισμό, αλλά κατ’ άτομο είναι δαπανηρή υπόθεση. Τα εργαλεία χρειάζονται συντήρηση, ενώ οι τιμές των υλικών έχουν εκτοξευτεί, καθώς όλα είναι εισαγόμενα, δουλεύουμε οπαλίνες. Χρησιμοποιούμε κασσίτερο ως συγκολλητικό υλικό, η τιμή του οποίου έχει διπλασιαστεί. Επίσης, πρέπει να υπάρχει σαν εργαστήριο ένας άνετος, φωτεινός χώρος με ροή νερού. Φυσικά στοιχίζουν και τα δίδακτρα, αφού δεν είναι μία κοινή τέχνη, είναι ευγενής και απαιτητική, δεν ταιριάζει απαραιτήτως στον καθένα.
Πείτε μας λίγα λόγια για τη δική σας πρώτη επαφή με το βιτρώ.
Ελ. Δημοτζίκη: Ήμουν ήδη στον Σύλλογο «Αθηνίων» ως φωτογράφος και είδα πως θα γινόντουσαν μαθήματα βιτρώ. Έτσι, σκέφτηκα να ξεκινήσω. Τότε γνώρισα την δασκάλα μας, κ. Ψαλτοπούλου, η οποία με έκανε να αγαπήσω και να ασχοληθώ με αυτή την τέχνη. Έκτοτε φτιάχνουμε μαζί τους πίνακές μας-είναι παγκόσμια πατέντα αυτό που κάνουμε πάνω στο βιτρώ να κάνουμε γνωστούς πίνακες-. Βέβαια, εκτός από πίνακες φτιάχνουμε κι άλλα πράγματα, τα οποία θα παρουσιάσουμε σε μία άλλη έκθεση.
Σε ποιο βαθμό το βιτρώ μπορεί να εκφράσει τα προσωπικά βιώματα και συναισθήματα του δημιουργού;
Ελ. Δημοτζίκη: Σίγουρα επιλέγοντας ένα έργο εκφράζουμε κάτι από την ψυχή μας, από το κομμάτι μας. Συγκεκριμένα άλλα έργα είναι πιο σκοτεινά, άλλα έχουν πιο έντονα χρώματα. Σε κάθε περίπτωση ο κάθε καλλιτέχνης έχει μέσα του κάτι ξεχωριστό που προσπαθεί να εκφράσει μέσα από τους πίνακες. Η καθεμία μας έχει άλλου τύπου πίνακες, αν και η θεματολογία είναι κοινή, εμένα για παράδειγμα είναι πιο σκοτεινοί, είναι η μάγισσα Κίρκη, οι Νύμφες -κάτι πιο σκοτεινό-.
Ποια είναι η δική σας διαδρομή στον κόσμο του βιτρώ φτάνοντας στην έκθεση;
Αρ. Μουμίνογλου: Ήμουν στο Πανεπιστήμιο στην Θεσσαλονίκη και ανέκαθεν από παιδί κιόλας ζωγράφιζα πάνω στο γυαλί, μου άρεσε να το κάνω, αλλά δεν ήξερα πώς γίνεται το βιτρώ. Όταν ήμουν στη Διεθνή Έκθεση είδα την κ. Ψαλτοπούλου να βρίσκεται σε ένα σταντ με την Σχολή βιτρώ στη Θεσσαλονίκη. Εκεί γνωριστήκαμε, μου έδειξε πώς γίνονται και γράφτηκα στην σχολή στην ηλικία των είκοσι ετών. Ένα χρόνο παρακολούθησα την σχολή, πήρα το δίπλωμα και έπειτα έκανα συνέχεια τέτοιου είδους έργα.
Σκεφτήκαμε όλες να κάνουμε βιτρώ με γυναίκες, δηλαδή όλοι οι πίνακές μας είναι από διάσημους ζωγράφους όπως ο Τζον Γουίλιαμ Γουότερχαουζ, επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τη μυθολογία. Αρχίσαμε με έναν απλό πίνακα και το συνεχίσαμε.
Ποιους ρόλους μπορεί να έχει το βιτρώ στη σύγχρονη αρχιτεκτονική και διακόσμηση;
Αρ. Μουμίνογλου: Μπαίνει παντού, σε οροφές, σε καταστήματα, σε σπίτια, παράθυρα, σε καφετέριες, λάμπες με βιτρώ. Ουσιαστικά χρησιμοποιείται παντού. Μπορούμε να κάνουμε και γραμμικά σχέδια, δεν χρειάζεται μόνο να δημιουργούμε λουλούδια, παπαρούνες.
Ποια είναι η σημασία της διατήρησης και συντήρησης των έργων βιτρώ στον χρόνο;
Αρ. Μουμίνογλου: Τα έργα βιτρώ δεν παθαίνουν τίποτα στον χρόνο. Το μόνο που κάνουμε είναι να βάζουμε πάνω τους λάδι, για να τα γυαλίσουμε μόνο, εκτός αν σπάσουν, τότε μπορούμε να τα αντικαταστήσουμε.
