Η ψυχολόγος του Γενικού Νοσοκομείου Δράμας μιλά στο «Ε» για το μήνυμα των ημερών, δίνει χρήσιμα tips στους γονείς στην προσπάθεια να στηρίξουν ψυχικά και να διαχειριστούν το άγχος των παιδιών στο νέο ξεκίνημα
«Αναγνωρίζω το συναίσθημα και δίνω το βήμα να εκφράσει κι άλλα το ίδιο το παιδί, γιατί το άγχος πιθανόν να είναι το αποτέλεσμα, αλλά προηγούνται και οι σκέψεις», όπως δήλωσε απευθυνόμενη στους ενήλικες
Χρύσα Κιατίπη
Η αρχή κάθε σχολικής χρονιάς είναι μία μετάβαση. Οπότε οποιαδήποτε μετάβαση σημαίνει ανάγκη για προσαρμογή. Από την μία έρχεται ο ενθουσιασμός, από την άλλη όμως αγωνία και άγχος τόσο στα παιδιά, όσο και στους γονείς. Σίγουρα αυτοί καλούνται να είναι πάντα συνοδοιπόροι σε οποιαδήποτε προσπάθεια του παιδιού, έτοιμοι να το ακούσουν, να μοιραστούν σκέψεις, συναισθήματα, να το βοηθήσουν ουσιαστικά χωρίς να το κρίνουν.
«Πρέπει να στέκονται ούτε μπρος, ούτε πίσω, αλλά πάντα δίπλα, οπότε το ίδιο πρέπει να κάνουν και σε αυτή την περίσταση. Αυτό που σίγουρα θα πρέπει να κάνουμε είναι σιγά σιγά όσο πλησιάζουν οι μέρες να βοηθήσουμε το παιδί να επανέλθει σταδιακά τόσο στο ωράριο ύπνου, όσο και στο πρόγραμμα διατροφής, ώστε να μπει πιο ομαλά στο πρόγραμμα», όπως σημείωσε στο «Ε» η ψυχολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο Δράμας και συγγραφέας, Μαρία Καμπάνταη.
Συχνά η ίδια γράφει και λέει πως οι μεταβάσεις της στην ζωή έτσι κι αλλιώς θα «μυρίζουν» πάντα φθινόπωρο, γιατί «πάντα το έχουμε συνδέσει με το μπλε σχολικό τετράδιο και την ατμόσφαιρα του φθινοπώρου».
Να συνδυάσουμε τις ελευθερίες με τα «πρέπει» του προγράμματος
Εν συνεχεία, παρατηρεί πως τα παιδιά καθρεφτίζουν την στάση των γονιών πάντα, αν ο γονιός μιλά για ενθουσιασμό για τη νέα χρονιά, το παιδί θα νιώσει περισσότερη αυτοπεποίθηση.
«Ενθουσιασμός και αισιοδοξία είναι μεταδοτικά . Από την άλλη είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε μικρές ευθύνες στο παιδί, να το αφήσουμε να διαλέξει την τσάντα του, να τακτοποιήσει τα βιβλία του, να φτιάξει μαζί μας το πρόγραμμά του. Έτσι, θα το κάνουμε να νιώθει ότι συμμετέχει ενεργά. Όταν γίνεται αυτό, δεν αισθανόμαστε πως μας το επιβάλλει κάποιος, αλλά προσπαθούμε να συνδυάσουμε και τα ‘’πρέπει’’ του προγράμματος», όπως πρόσθεσε.
Αυτό για το οποίο μιλούν και «φωνάζουν» οι ψυχολόγοι είναι η συζήτηση για τα συναισθήματα των παιδιών και τα δικά τους. Στόχος είναι να ενθαρρύνουν το παιδί να μιλήσει για όσα νιώθει, γιατί μπορεί να έχει αντιφατικά συναισθήματα, χαρά, αγωνία, αλλά και φόβο. Πάντα οι ψυχολόγοι λένε πως κάθε συναίσθημα είναι έγκυρο και αποδεκτό.
«Αν αποδεχτούν, λοιπόν αυτά τα συναισθήματα, αυτό θα μειώσει το άγχος, είτε ως γονείς, είτε ως παιδιά», όπως είπε.
«Κλειδί» η επικοινωνία ανάμεσα σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά για την σταθερότητα και ασφάλεια των παιδιών
Η κ. Καμπάνταη αναδεικνύει ως ένα σημαντικό επίσης θέμα την ισορροπία μεταξύ του σχολείου και του ελεύθερου χρόνου, την ισορροπία μεταξύ της δικής μας δουλειάς και του ελεύθερου χρόνου τους. Αναγνωρίζει πως η μελέτη είναι σημαντική, αλλά εξίσου σημαντικό είναι το παιχνίδι, οι φίλοι, οι δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Η έμπειρη ψυχολόγος επισημαίνει πως η επικοινωνία γονέων-εκπαιδευτικών είναι το «κλειδί», γιατί το παιδί καταλαβαίνει ότι οι ενήλικες γύρω του συνεργάζονται, κάτι που δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας.
«Βέβαια, πολλές φορές το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο, είτε γιατί έχει συνηθίσει να είναι εκτός όλο το καλοκαίρι, είτε επειδή τα πρωτάκια ειδικά δεν ξέρουν τι θα συναντήσουν. Σε αυτή την περίπτωση ακούμε το παιδί, αναγνωρίζουμε το άγχος του ότι είναι πραγματικό, κάνουμε προσπάθεια να βάλουμε μικρά μικρά βήματα και να το απευαισθητοποιήσουμε σταδιακά. Επίσης, επαινούμε κάθε προσπάθειά του, βάζουμε σταθερότητα και όρια. Χρειάζεται να ξέρει πως ‘’παιδί’’ δεν σημαίνει μόνο παιχνίδι, αλλά και σχολείο. Η παρουσία στο σχολείο είναι δεδομένη, όμως μπορεί παράλληλα να εκφράσει πώς νιώθει με αυτό», υπογράμμισε.
Αναντίρρητα, ο δάσκαλος ή η δασκάλα είναι καταλύτης που μπορεί να βοηθήσει το παιδί να ενταχθεί πιο εύκολα, γιατί είναι μέρος της μέρας του. Είναι σημαντική, λοιπόν η συνεργασία μαζί του. Ωστόσο, αν επιμένει η δυσφορία, τότε είναι σημαντικό οι γονείς να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Το βασικό μήνυμα για την κ. Καμπάνταη είναι πως το ξεκίνημα της χρονιάς είναι γεμάτο όνειρα, στόχους, αλλά το σημαντικότερο είναι το παιδί να αισθάνεται ασφάλεια, αποδοχή και στήριξη μέσα στην οικογένεια και στο σχολείο. Οι γονείς πρέπει να είναι εκεί όχι για να βάζουν μόνο όρια, αλλά κυρίως για να το καταλάβουν, να το στηρίξουν, να δείξουν σταθερότητα, αγάπη και καλή συνεργασία με το σχολείο. Τότε η μετάβαση γίνεται πιο ομαλή για μεγάλους και μικρούς.
Διαφέρουν οι αιτίες και εκδηλώσεις άγχους ανάλογα με την ηλικία: Σημαντικό το έργο και των σχολικών ψυχολόγων στη διαχείρισή του
Αναφερόμενη στην εμφάνιση και έπειτα διαχείριση του άγχους συμπλήρωσε πως στις διάφορες ηλικιακές φάσεις έχουμε διάφορες αιτίες άγχους και άλλες εκδηλώσεις του. Αυτές μπορεί να είναι διαφορετικές και ανάλογα με την προσωπικότητα του καθενός. Για παράδειγμα το άγχος αποχωρισμού το βιώνουν τα παιδάκια στον παιδικό σταθμό, χάνουν τη σύνδεση με τη μητέρα. Έπειτα, υπάρχει το άγχος επίδοσης στις μεγάλες τάξεις, στο γυμνάσιο και λύκειο, το άγχος μπορεί να αφορά και πάλι την επίδοση, τις σχέσεις με τους συνομήλικους και την εικόνα του εαυτού σε συνδυασμό με την ψυχοσύνθεση του κάθε παιδιού.
«Για αυτό τον λόγο στα σχολεία έχουμε και υπηρεσίες με σχολικούς ψυχολόγους, που διορίζονται για να βοηθούν το έργο των εκπαιδευτικών και να υποστηρίζουν τα παιδιά με μία ψυχολογική παρέμβαση. Το έργο τους είναι πολύ σημαντικό και η στήριξη μεγάλη», επεσήμανε ακολούθως.
Όχι στο «μην αγχώνεσαι», ναι στο «καταλαβαίνω ότι αγχώνεσαι»
Όσον αφορά τη διαχείριση του άγχους η ίδια υποστηρίζει πως το μυστικό είναι «αντανάκλαση του συναισθήματος» και «αποδοχή του συναισθήματος», κάτι που σημαίνει αναγνωρίζω το συναίσθημά σου, σε ρωτάω πώς αισθάνεσαι.
«Το ‘’μην αγχώνεσαι’’ θεωρούμε πως είναι πασπαρτού, διότι δρα σαν πυροσβεστικό μέτρο, αλλά ανάβει την φωτιά. Η πιο σωστή κουβέντα είναι ‘’καταλαβαίνω ότι αγχώνεσαι’’. Άρα, αναγνωρίζω το συναίσθημα και δίνω το βήμα να εκφράσει κι άλλα, γιατί το άγχος πιθανόν να είναι το αποτέλεσμα, αλλά προηγούνται και οι σκέψεις», υπογράμμισε.
Μ. Καμπάνταη: «Κάθε συναίσθημα που αναγνωρίζεται και ονομάζεται είναι το πρώτο βήμα για να το διαχειριστώ σωστά»
Πολλές φορές η κ. Καμπάνταη γράφει πως το άγχος θα έπρεπε να γράφεται με -ν, διότι μέσα έχει πολλά «αν».
«Δεν παίρνω θέση, δεν νουθετώ, δεν παίρνω τον ”πυροσβεστήρα”, δεν βιάζομαι να κλείσω το στόμα για να προχωρήσω. Απεναντίας, αντανακλώ το συναίσθημα, ρωτώ για αυτό και δίνω το βήμα να προχωρήσει παραπέρα και να μοιραστεί σκέψεις και συναισθήματα. Κάθε συναίσθημα που αναγνωρίζεται και ονομάζεται είναι το πρώτο βήμα για να το διαχειριστώ σωστά», όπως δήλωσε εν κατακλείδι.
