Η ρητορική του Θάνου Πλεύρη, υπουργού Μετανάστευσής και Ασύλου, με πρόσφατες δηλώσεις του που αποδίδουν στους πρόσφυγες και μετανάστες την ευθύνη για τα οικονομικά βάρη του κράτους, δεν αποτελεί απλώς μια πολιτική θέση, αλλά μέρος ενός ευρύτερου μοτίβου ακροδεξιάς στρατηγικής. Στο πλαίσιο αυτό, η στοχοποίηση των «ξένων» λειτουργεί ως μέσο απόσπασης της προσοχής από φαινόμενα διαφθοράς και διασπάθισης δημοσίου χρήματος, όπως το πρόσφατο σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Η χρήση της «από τα κάτω» εχθροποίησης είναι μια κλασική μέθοδος της ακροδεξιάς πολιτικής ρητορικής, η οποία βασίζεται στον κοινωνικό διαχωρισμό και τη δημιουργία «εσωτερικών εχθρών» (Wodak, 2015). Με αυτή τη στρατηγική, η εξουσία επιχειρεί να μεταθέσει την ευθύνη για οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες σε αδύναμες κοινωνικές ομάδες, όπως οι πρόσφυγες, οι μετανάστες ή οι μειονότητες. Αυτό συμβάλλει στη διατήρηση της κοινωνικής πόλωσης και αποτρέπει τη συσπείρωση γύρω από τα πραγματικά ζητήματα διαφθοράς και ατιμωρησίας (Mudde, 2019).
Στις πρόσφατες δηλώσεις του στην τηλεόραση (ΣΚΑΪ, 9 Ιουλίου 2025), ο κ. Πλεύρης υπαινίσσεται ότι οι μετανάστες «τρώνε τα λεφτά του ελληνικού λαού» και ότι είναι αναγκαίο «να επανεξεταστεί μέχρι και το μενού στις δομές μεταναστών», δηλαδή να περιοριστεί ακόμη και η διατροφή τους. Η ρητορική αυτή αναπαράγει το πρότυπο της «σπατάλης» που αποδίδεται στους ξένους και όχι στην πολιτική εξουσία. Η πραγματικότητα όμως είναι σκληρή και συγκεκριμένη: τα κονδύλια για το προσφυγικό είναι στην πλειονότητά τους ευρωπαϊκά, και ελέγχονται αυστηρά. Αν κάποιος τα καταχράται, σίγουρα δεν είναι οι πρόσφυγες.
Την ίδια στιγμή, αποκαλύπτεται πως βουλευτές και υπουργοί εμπλέκονται σε κακοδιαχείριση πόρων του ΟΠΕΚΕΠΕ, οργανισμού που διαχειρίζεται ευρωπαϊκά κονδύλια για αγροτικές ενισχύσεις. Αυτό το σκάνδαλο εκθέτει την πραγματική πηγή της οικονομικής αιμορραγίας: τη διαφθορά και την ατιμωρησία μέσα στο ίδιο το πολιτικό σύστημα. Ουσιαστικά, η πολιτική ελίτ έστησε πάρτι με δημόσιο χρήμα, ενώ η κοινωνία βυθίζεται σε αβεβαιότητα.
Η πολιτική ενοχοποίησης των ευάλωτων δεν είναι ούτε καινούργια ούτε αθώα. Σε περιόδους κρίσης, οι εξουσίες που απειλούνται καταφεύγουν στον αποπροσανατολισμό, όχι στην αυτοκριτική. Όταν η πολιτική ελίτ εμπλέκεται σε σκάνδαλα όπως αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ, αναζητεί εύκολους αποδιοπομπαίους τράγους — και τους βρίσκει στους πρόσφυγες.
Η κοινωνία όμως δεν πρέπει να παρασυρθεί. Η πραγματική απειλή για τον δημόσιο πλούτο και τη δημοκρατία δεν βρίσκεται στις δομές φιλοξενίας, αλλά στα γραφεία όπου αποφασίζεται ποιος λογοδοτεί και ποιος όχι. Η στοχοποίηση των αδύναμων μπορεί να εξυπηρετεί την πολιτική επιβίωση ορισμένων, αλλά υπονομεύει τις βάσεις της κοινωνικής συνοχής για όλους.
