Από άγνωστο γιατρό της Ιατρικής Σχολής της Ιωνίας, προκάτοχο του Ιπποκράτη – Ο σκελετός της γυναίκας ανακαλύφθηκε από την αρχαιολόγο Ευδοκία Σκαρλατίδου στην δεκαετία του 1980-Το «Ε» παρουσιάζει αποσπάσματα από την μελέτη του αρχαιολόγου-ανθρωπολόγου Αναγνώστη Αγελαράκη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης
Στα Άβδηρα λίγο πριν τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ πραγματοποιήθηκε η αρχαιότερη κρανιακή χειρουργική επέμβαση της Ιατρικής Σχολής της Ιωνίας, από άγνωστο γιατρό προκάτοχο του Ιπποκράτη, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο-ανθρωπολόγο Αναγνώστη Αγελαράκη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης που μελέτησε τον σκελετό γυναίκας ο οποίος ανακαλύφθηκε από την αρχαιολόγο Ευδοκία Σκαρλατίδου στην δεκαετία του 1980.
Όπως μας αναφέρει η Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων Κωνσταντίνα Καλλιντζή η χειρουργική επέμβαση έχει δημοσιευτεί σε αρχαιολογικά και ανθρωπολογικά επιστημονικά συγγράμματα με πρώτη παρουσίαση το 2006, στην διατριβή της Σκαρλατίδου το 2010, έχει παρουσιαστεί στην έκθεση ΙΑΣΙΣ του μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης το 2014, σε εκλαϊκευμένη ομιλία του καθηγητή στο μουσείο των Αβδήρων το 2013 κλπ. Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι η γυναίκα αυτή ανήκε στο πρώτο αποικιακό κύμα που προερχόταν από τις Κλαζομενές της Μικράς Ασίας, πόλη που βρίσκεται στην χερσόνησο της Ερυθραίας, και έφθασε στα Άβδηρα το 654 π.Χ. Ήταν θαμμένη σε ένα ρηχό λάκκο, χωρίς κτερίσματα.
Η γυναίκα επέζησε και έζησε άλλα 20 χρόνια μετά την επέμβαση
Η συγκλονιστική ιστορία αυτής της επέμβασης παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Εθνικό Συνέδριο Τραύματος, που διεξάγεται στην Θεσσαλονίκη, υπό μορφή αναρτημένης ανακοίνωσης από ομάδα επιστημόνων της Πανεπιστημιακής Νευροχειρουργικής Κλινικής του ΔΠΘ στο Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης. Όπως αναφέρθηκε σ’ αυτό από την επιστημονική έρευνα προέκυψε ότι η ασθενής όχι μόνο επέζησε της επέμβασης αλλά ανάρρωσε πλήρως και έζησε για άλλα 20 χρόνια, πριν καταλήξει από άγνωστη αιτία. Η έρευνα των οστών έδειξε πως, εκτός από ήπια αρθρίτιδα και οδοντικά προβλήματα, ήταν σε καλή φυσική κατάσταση, αλλά δεν μπόρεσε να προσδιορίσει τα ακριβή αίτια του θανάτου της. Από το εύρημα προκύπτει ότι χειρουργικές τεχνικές που συνδέονται με τον Ιπποκράτη και τη διατριβή του «Περί των εν κεφαλή τρωμάτων» φαίνεται ότι εφαρμόζονταν ήδη τουλάχιστον δύο αιώνες νωρίτερα στον ελλαδικό χώρο.
Αποσπάσματα από την μελέτη του αρχαιολόγου-ανθρωπολόγου Αναγνώστη Αγελαράκη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης
Με αφορμή αυτή την αναφορά το «Ε» παρουσιάζει απόσπασμα από την μελέτη του κ. Αναγνώστη Αγελαράκη με τίτλο: Ανακάλυψη της αρχαιότερης κρανιακής χειρουργικής επέμβασης της Ιατρικής Σχολής της Ιωνίας στα Άβδηρα, Ελλάδα».
«Στην Ελληνική πόλη των Αβδήρων, στη βόρεια ακτή του Αιγαίου, λίγο πριν τα
τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., ένας ιατρός αντιμετωπίζει μία δύσκολη ιατρική περίπτωση.
Όρθιος και με ιδιαίτερη προσοχή εξετάζει τη σοβαρή πληγή στο κεφάλι μίας 20χρονης
περίπου ασθενούς που είναι ξαπλωμένη στο κρεβάτι μπροστά του. Η συνήθης πρακτική απαιτούσε ο θεραπευτής να ρωτήσει πώς προκλήθηκε το τραύμα. Στην περίπτωση αυτή ήταν σαφές πως προκλήθηκε το τραύμα από την κομματιασμένη σάρκα και τα ματωμένα μαλλιά της. Ένα βλήμα, εκτοξευμένο από τη σφενδόνη ενός εκ των γηγενών Θρακών με στόχο την καταστροφή της αποικίας, την χτύπησε στο πίσω μέρος της κεφαλής.
Πλησιάζοντας πιο κοντά στην ασθενή, με μια σοβαρή έκφραση στο πρόσωπό του, ο
χειρουργός εξετάζει με προσοχή το τραύμα πρώτα με τα χέρια, και ακολούθως με μια
μήλη. Όπως φοβόταν, το βλήμα είχε κτυπήσει σε ένα σημείο όπου ενώνονταν τα κόκαλα, σφηνώνοντας σε μία κρανιακή συρραφή, ανοιχτή ακόμη, σε ένα από τα πιο αδύναμα σημεία του κρανίου της νεαρής γυναίκας.
Σήμερα, οι περισσότεροι φοιτητές της Ιατρικής, παίρνουν έναν ιερό όρκο,
επαναλαμβάνοντας τον όρκο του Ιπποκράτη, του αρχαίου Έλληνα ιατρού, γνωστού «ως
Πατέρα της Ιατρικής».
Ο γιατρός προκάτοχος του Ιπποκράτη από την Ιατρική Σχολή της Ιωνίας έσωσε την 20χρονη
Η μελέτη του κ. Αγελαράκη καταλήγει: «Κι ενώ δεν θα ισχυρισθώ ότι οι Έλληνες γενικώς, και ειδικά οι Έλληνες της Ιωνίας, ανέπτυξαν ιατρικές μεθόδους σε απόλυτη απομόνωση, δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ούτε καν ενδείξεις ότι άντλησαν ιατρικο-χειρουργικές γνώσεις από κάποιες εξωτερικές πηγές ώστε να σημειώσουν το τεράστιο άλμα από το επίπεδο του ανεξήγητου, του μυστηριακού, τη μοιρολατρική αδράνεια ή και τα ξόρκια στην ανθρωποκεντρική, έμπρακτη και επιστημονική αντιμετώπιση παθολογικο- τραυματικών περιπτώσεων, όπως η διεξαγωγή της πολύπλοκης χειρουργικής κρανιακής
επέμβασης και επακόλουθης θεραπείας μέχρι την ανάρρωση, έτσι που εμφανίζεται στη
νεαρή γυναίκα στα Άβδηρα.
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς με ποιο τρόπο επέλεξαν οι Κλαζομένιοι τους αποίκους
που διέπλευσαν το Αιγαίο προς τα Άβδηρα υπό την αρχηγία του οικιστή Τιμησίου. Η
συνεχιζόμενη αρχαιολογική και ανθρωπολογική έρευνα στο χώρο των Αβδήρων της
Αρχαϊκής εποχής υποδεικνύει ότι επρόκειτο για μια διαδικασία αποικισμού η οποία ήταν
βασισμένη σε καλή οργάνωση και σχέδια, και ότι το μίγμα των ανθρώπων που
συμμετείχαν δεν ήταν το αποτέλεσμα τυχαίων γεγονότων ή απρόβλεπτων συμπτώσεων. Πάντως, σε κάθε περίπτωση γνωρίζουμε ότι ανάμεσά τους υπήρχε ένας ειδικευμένος και έμπειρος ιατρός-χειρουργός, προκάτοχος του Ιπποκράτη, ένας από τους πρώιμους ιατρούς της Ιωνικής Ιατρικής Σχολής».
