Μαρία Παπαδοπούλου
Το νερό είναι ένα δημόσιο αγαθό όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στην απρόσκοπτη πρόσβασή του. Η Ευρωπαϊκή οδηγία 2000/60 για τα νερά επιβάλλει στα Κράτη- Μέλη της ΕΕ να διασφαλίζουν για όλους τους πολίτες τους να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε επαρκή ποσότητα και καλής ποιότητας νερά.
Τι συμβαίνει όμως με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της που βιώνουμε καθημερινά πλέον στο «πετσί» μας και έχουν συμβάλει βίαια στην αλλαγή της νοοτροπίας όλων μας σε σχέση με την έννοια «σε ποιον ανήκει το νερό ενός ποταμού»;
Η απάντηση στη συγκεκριμένη ερώτηση γίνεται ακόμα πιο σύνθετη όταν το ποτάμι υδροδοτεί περισσότερες από μια λεκάνες απορροής, πεδιάδες, περιφέρειες, ακόμα και χώρες, οπότε και η διαχείριση του φυσικού πόρου αποκτά και γεωπολιτικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι λίγες οι περιοχές της Μέσης Ανατολής (Τίγρης και Ευφράτης), της Ευρώπης (Δούναβης) και της Αφρικής (Νείλος) η ευημερία των οποίων εξαρτάται εάν όχι αποκλειστικά, σίγουρα σε μεγάλο βαθμό από τη διαχείριση του νερού των ποταμών που τις διατρέχουν.
Σε ποιον ανήκει τελικά το νερό ενός ποταμού; Ποιος έχει δικαίωμα στη χρήση του; Η απάντηση είναι απλή σε όλους μας…
Δεν υπάρχουν προνομιούχες ομάδες πολιτών που έχουν περισσότερα ή λιγότερα δικαιώματα. Το νερό ενός ποταμού ανήκει σε όλους μας, η της συν-ιδιοκτησίας στο νερό ενός ποταμού είναι κρίσιμη τόσο για την κάλυψη των αναγκών μας όσο και για την προστασία και τη διατήρηση της καλής του ποιότητας. Το ίδιο νερό έχουν ανάγκη οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι μιας περιοχής για την παραγωγή τροφής, από το ίδιο νερό θα πρέπει να παραγάγουμε ενέργεια ενώ το ίδιο νερό χρειαζόμαστε για να διασφαλίσουμε τη διατήρηση των ειδών της βιοποικιλότητας στην περιοχή.
Μια τέτοια προσπάθεια καλλιέργειας της κουλτούρας της συνιδιοκτησίας στο νερό του ποταμού Νέστου προσπαθεί να αναπτυχθεί στο πλαίσιο του έργου Η2020 NEXOGENESIS, το οποίο στοχεύει στη διαμόρφωση και στην ενσωμάτωση πολιτικών για αποτελεσματικό εξορθολογισμό των πόρων της περιοχής, η οικονομία της οποίας εξαρτάται άμεσα από τη διαχείριση των υδάτων του ποταμού.
Με τη συνδρομή όλων των παραγωγικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή του ποταμού Νέστου – αγροτικοί συνεταιρισμοί, ΤΟΕΒ, ιχθυοκαλλιεργητές, περιβαλλοντικές οργανώσεις, ΟΦΥΠΕΚΑ, ερευνητές/ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού με επικεφαλής τον Δήμαρχο Νέστου – επιτεύχθηκε η συστηματική επαφή και επικοινωνία τους σε ένα «ουδέτερο πλαίσιο» όπως είναι αυτό του συγκεκριμένου ερευνητικού προγράμματος.
Το αποτέλεσμα ήταν η ανταλλαγή απόψεων και η καλλιέργεια της εμπεδωμένης αίσθησης της συνιδιοκτησίας των νερών του ποταμού προκειμένου να είναι εφικτή η σύγκλιση σε κοινά αποδεκτές λύσεις οι οποίες θα έχουν προκύψει συνεργατικά από την ελεύθερη συζήτηση μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών και φορέων χωρίς περιορισμούς, προκαταλήψεις και στερεότυπα.
Η συνύπαρξη και η ευημερία όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων μιας περιοχής βασίζονται στο νερό και στην ορθολογική του διαχείριση, άρα είμαστε όλοι υπεύθυνοι και συνιδιοκτήτες του και θα πρέπει να ενεργούμε με συν-ευθύνη για να μην πούμε το νερό νεράκι στο εγγύς μέλλον.
Η καθηγήτρια Μαρία Π.Παπαδοπούλου είναι επιστημονική υπεύθυνη ΕΜΠ Η2020 NEXOGENESIS, Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών-Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ
