Η σχέση Ορθοδοξίας και ελληνικού πολιτισμού στο επίκεντρο της εκδήλωσης του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης
Τον αν. Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταύρο Γιαγκάζογλου, φιλοξένησε την προηγουμένη εβδομάδα το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης στην Ξάνθη.
Την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου, στο πλαίσιο κοινής εκδήλωσης του ΙΘΤΠ και της Ι. Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου, ο προσκεκλημένος ομιλητής έδωσε διάλεξη στην Καπναποθήκη «Π» με θέμα «Ο Χρήστος Γιανναράς και ο Ελληνικός Πολιτισμός».
Όπως σημείωσε ο ομιλητής, η παρουσία του Γιανναρά στον δημόσιο χώρο, μετά τη Μεταπολίτευση, υπήρξε ιδιαίτερα διακριτή, καθιστάμενος ένας από τους πιο επιδραστικούς σύγχρονους διανοούμενους και συγγραφείς.
Ο Γιανναράς «δεν ήταν διανοούμενος του άστεως των Αθηνών», τόνισε ο κ. Γιαγκάζογλου. Η έγνοια του για την πορεία του Ελληνισμού στο εξωτερικό αλλά και οι συνεχείς δημόσιες ομιλίες του, ήταν μια προσπάθεια να μεταφερθεί η κριτική σκέψη περί της ελληνικής παράδοσης και ταυτότητας στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Κύριος άξονας των ομιλιών του, είτε σε πόλεις ανά την Ελλάδα, τιμώντας με την παρουσία του και την Ξάνθη, είτε σε κοινότητες και ενορίες Ορθοδόξων στην Ευρώπη, είτε στον απόδημο Ελληνισμό της Αμερικής και της Αυστραλίας, ήταν πάντοτε η Ορθοδοξία και ο Ελληνικός Πολιτισμός, ο ελληνικός τρόπος του βίου, όπως έλεγε.
Ο Χρήστος Γιανναράς υπήρξε για πολλές δεκαετίες «ο αιώνιος έφηβος της νεοελληνικής θεολογίας», σημείωσε ο κ. Γιαγκάζογλου. Με τον χαρισματικό του λόγο σμίλεψε μια καίρια ποιητική γλώσσα και εξέφρασε με πρωτόγνωρα ανανεωτικό τρόπο τον Ορθόδοξο θεολογικό πλούτο, συνδέοντας τον οργανικά με τον ελληνικό πολιτισμό και τη νεοελληνική ταυτότητα.
Το συγγραφικό έργο του αποτελεί σπουδή και έρευνα, κυρίως των διαφορών μεταξύ της ελληνικής σκέψης, είτε στην αρχαιοελληνική φιλοσοφική, είτε στην πατερική και θεολογική έκφρασή της, σε σχέση με τη δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και παράδοση. Για τον Χρήστο Γιανναρά, οι διαφορές αυτές εκπροσωπούν δύο διαφορετικούς πολιτισμούς και συνιστούν δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους του βίου.
Προχωρώντας σε με μια κριτική ανάγνωση των θέσεων του Γιανναρά περί του Δυτικού πολιτισμού και της νεωτερικότητας, ο κ. Γιαγκάζογλου εξέφρασε τη θέση πως ο ρόλος της Ορθόδοξης θεολογίας και παράδοσης δεν μπορεί να είναι σήμερα μια αυτοαναφορική στάση απλά περί πολιτισμικής ανωτερότητας του ελληνικού πολιτισμού έναντι της Δύσης. Είναι ανάγκη να υπερβούμε γόνιμα και δημιουργικά ιστορικά τραύματα τα οποία συνετέλεσαν ή διόγκωσαν ιστορικά και ιδεολογικά τις όποιες διαφορές και αντιθέσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μέσα από τη θεώρηση του Γιανναρά περί της αλήθειας του προσώπου, της προσωπικής ετερότητας και της κοινωνίας των προσώπων, η οντολογία αλλά και η κοινωνική δυναμική του προσώπου χρειάζεται να εξέλθει από τα στεγανά ενός και μόνου ιστορικού πολιτισμού και να αγκαλιάσει ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Καταλήγοντας, ο κ. Γιαγκάζογλου τόνισε πως «οφείλουμε να συνεχίσουμε αλλά και να συμπληρώσουμε το πλούσιο έργο που μάς κληροδότησε ο Χρήστος Γιανναράς για τον ελληνικό πολιτισμό και τη σύγχρονη νεοελληνική ταυτότητα».
Με την ευκαιρία της παρουσίας του στην Ξάνθη, συμμετείχε στους εορτασμούς της Μητροπόλεως και της εκπαιδευτικής κοινότητας στην εορτή των Τριών Ιεραρχών. Στο πλαίσιο αυτό, δόθηκε η ευκαιρία συνάντησης με θεολόγους, δασκάλους και λοιπούς εκπαιδευτικούς, στην διάρκεια σεμιναρίου που διοργάνωσαν το Ίδρυμα, η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης και το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου.
Το σεμινάριο με θέμα «Η Ορθόδοξη θεολογία στον 21ο αιώνα», γνώρισε στους συμμετέχοντες την πορεία του σύγχρονου Ορθόδοξου θεολογικού προβληματισμού από το πρώτο Διεθνές Θεολογικό Συνέδριο των Αθηνών του 1936, μέχρι και το αντίστοιχο πρόσφατο τρίτο συνέδριο, το οποίο πραγματοποιήθηκε στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου στη Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ, υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Το σεμινάριο συντόνισαν η Όλγα Γκούμα, Σύμβουλος Εκπαίδευσης Θεολόγων ΑΜΘ, και ο κ. Νίκος Κοσμίδης, Υπ. Δρ. Αρχιτεκτονικής (ΔΠΘ), MTh. Παρέμβαση στη συζήτηση πραγματοποίησε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Πολυστύλου και Πρωτοσύγκελλος της Ι. Μητροπόλεως Ξάνθης κ. Σωφρόνιος.
Ο κ. Γιαγκάζογλου ενημέρωσε τις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες του σεμιναρίου για τις θεματικές του διεθνούς συνεδρίου γύρω από τα ζητήματα των μεταβαλλόμενων σύγχρονων ιστορικών, γεωπολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκών, σε συνάρτηση με την πορεία του οικουμενικού διαλόγου, τις εξελίξεις στην επιστήμη, στην τεχνολογία και ειδικά την τεχνική νοημοσύνη και τα σύγχρονα θεολογικά και πνευματικά ρεύματα.
Το σεμινάριο ολοκληρώθηκε με ανταλλαγή απόψεων και αναζήτηση τρόπων αξιοποίησης του υλικού του διεθνούς συνεδρίου στο έργο των εκπαιδευτικών, ενώ σημειώθηκε και η ανάγκη ενίσχυσης αντίστοιχων δράσεων οι οποίες να φέρνουν σε διάλογο την τοπική κοινωνία και τους εκπαιδευτικούς, με εκπροσώπους της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας.
