Μία συνέντευξη με τον διαπρεπή σκηνοθέτη και ηθοποιό, Τάκη Χρυσικάκο ενόψει της παράστασης «Αναφορά στον Γκρέκο» στην Ξάνθη-«Μέσα από τις δυσκολίες και τις δοκιμασίες πετυχαίνουμε πράγματα. Έρχεται η γνώση, η μαχητικότητα. Οι δυσκολίες είναι δοκιμασίες, μέσα από τις οποίες δείχνουμε αν μπορούμε να τις αντέξουμε και να προχωρήσουμε, και έτσι να γίνουμε καλύτεροι στη ζωή μας»
Συναισθηματική ένταση και πνευματική συγκίνηση φέρνει η συγκλονιστική παράσταση «Αναφορά στον Γκρέκο» του Νίκου Καζαντζάκη, με την ερμηνεία του Τάκη Χρυσικάκου. Δίνεται η ευκαιρία στους θεατές να ζήσουν μία ξεχωριστή εμπειρία παρακολουθώντας το ταξίδι του Νίκου Καζαντζάκη μέσα από σταθμούς της πνευματικής του πορείας
Η σκηνοθετική και εικαστική καθοδήγηση του Τάκη Χρυσικάκου και τα τραγούδια του Δημήτρη Αποστολάκη, γνωστού Χαΐνη, ενσωματώνουν και τη μουσική παράδοση της Κρήτης, μεταφέροντας το πνεύμα του έργου του Καζαντζάκη σε κάθε νότα.
«Όταν άρχισα να κάνω πρόβες σαν να έγινε μέσα μου μία περίεργη ταύτιση, διότι ο λόγος του Καζαντζάκη ήταν σαν κρυφές σκέψεις στο υποσυνείδητό μου», όπως επισημαίνει
Το έργο «Αναφορά στον Γκρέκο» είναι μια πνευματική αυτοβιογραφία του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα, ανακαλεί το ταξίδι του μέσα από σταθμούς της πνευματικής του πορείας, χωρίς να ακολουθεί την αυστηρή χρονολογική σειρά. Μιλήστε μας για αυτό.
Ο Καζαντζάκης κάνει Αναφορά στον Γκρέκο και «βγαίνει και αναφέρει τη ζωή του», όπως λέμε στη στρατιωτική γλώσσα. Στην ουσία, αυτό επιτυγχάνει στον Θεοτοκόπουλο-El Greco, δηλαδή αναφέρεται σε κομμάτια της δικής του ζωής. Το βιβλίο είναι προφητικό, και όντως, μετά από αυτό, πεθαίνει ο Καζαντζάκης. Ο θεατής παρακολουθεί τη ζωή ενός μεγάλου συγγραφέα, και συγκεκριμένα του πιο πολυμεταφρασμένου Έλληνα συγγραφέα σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον. Όπου κι αν βρεθείς, σε όποιο μέρος της γης, μπορεί να μην ξέρουν την Ελλάδα, αλλά ξέρουν τον Καζαντζάκη. Υπάρχουν σύνδεσμοι Καζαντζάκη παντού. Άρα, όλο αυτό έχει ένα τρομακτικό ενδιαφέρον.
Ο Καζαντζάκης, ως ερευνητής και στοχαστής, διδάσκει τον τρόπο ζωής, μας λέει πράγματα που θα ήταν καλό να μπορούμε να εφαρμόσουμε στη ζωή μας.
Στέκομαι στα εξής λόγια του: «Για ένα πράγμα ήμουν σίγουρος σε όλη μου τη ζωή, πως ένας δρόμος μονάχα οδηγεί στον Θεό, ο ανήφορος. Ποτέ ο κατήφορος, ποτέ ο δρόμος ο στρωτός, μόνο ο ανήφορος». Πραγματικά, μέσα από τις δυσκολίες και τις δοκιμασίες πετυχαίνουμε πράγματα. Έρχεται η γνώση, η μαχητικότητα. Οι δυσκολίες είναι δοκιμασίες, μέσα από τις οποίες δείχνουμε αν μπορούμε να τις αντέξουμε και να προχωρήσουμε, και έτσι να γίνουμε καλύτεροι στη ζωή μας.
Πώς κάνατε «δική σας» την «Αναφορά στον Γκρέκο»; Ποια ήταν η πρόκληση στην απόδοση ενός τόσο προσωπικού έργου του Καζαντζάκη; Ποια ήταν η ανταπόκριση του κόσμου σε όλο αυτό;
Είναι το τελευταίο του έργο, όπως προαναφέρθηκε, και μιλά για πάρα πολλά πράγματα, κάτι που με εξίταρε πολύ. Δηλαδή, δεν είναι μία μυθοπλασία, αλλά η ίδια του η ζωή. Επίσης, το είδος της θεατροποιημένης αφήγησης ενισχύει το έργο, γιατί είναι ο ίδιος ο Καζαντζάκης που αφηγείται τη ζωή του. Επομένως, είναι σε πρώτο πρόσωπο. Είναι ένας άνθρωπος που μιλά για τη ζωή του, κάτι που βοηθά πολύ θεατρικά.
Η φιγούρα μου παραπέμπει στον Καζαντζάκη και στην Κρήτη μου. Έλεγαν πως νόμιζαν ότι είχε βγει ο Καζαντζάκης και τους μιλούσε. Η απήχηση είναι τεράστια.
Αυτό που συνέβη είναι κάτι που σπάνια συμβαίνει σε έναν ηθοποιό, σαν να «ξεκλείδωσα» πράγματα μέσα μου. Όταν άρχισα τις πρόβες, ήταν σαν να έγινε μέσα μου μία περίεργη ταύτιση, διότι ο λόγος του Καζαντζάκη ήταν σαν κρυφές σκέψεις του υποσυνειδήτου μου. Επομένως, μπορώ να πω πως είναι κάτι που σπάνια συμβαίνει στον ηθοποιό. Όταν βγαίνω στη σκηνή, δεν υποκρίνομαι κάποιον, μιλώ εγώ ο ίδιος, σαν να είναι δικά μου λόγια αυτά. Αυτό το εκτιμά πολύ ο κόσμος. Είμαι εκεί και λέω την άποψή μου μέσα από αυτόν τον λόγο.
Διάλεξα ένα κομμάτι, γιατί όλο το βιβλίο θα απαιτούσε τουλάχιστον έξι ώρες για να παρουσιαστεί, ενώ η παράσταση διαρκεί 1,5 ώρα, συμπεριλαμβανομένων των τραγουδιών που ακούγονται. Οι επιλογές που έκανα αφορούν κομμάτια που θεώρησα τα πιο θεατρικά, τα πιο συναισθηματικά και τα πιο θεωρητικά.
Υπάρχουν σκηνές που ταυτίζεστε εξ ολοκλήρου με τον Καζαντζάκη; Τι σας «αγγίζει» περισσότερο; Ποια μηνύματα θέλετε να μεταδώσετε στο κοινό;
Ναι! Υπάρχουν σκηνές στις οποίες ταυτίζομαι πλήρως με τον Καζαντζάκη, όπως στην αναφορά στο σκοτάδι: «να λυτρωθώ από το μέσα μου σκοτάδι και να το κάνω φως, ακατάλυτα πάλευαν μέσα μου το καλό και το κακό, το φως και το σκοτάδι», όπως λέει. Αυτή η φράση είναι και η δική μου. Αποδέχομαι απόλυτα πως σε όλη μου τη ζωή παλεύουν αυτά μέσα μου και σκοπός μου είναι να νικήσει το φως.
Έχετε δηλώσει πως ανακαλύπτετε μεγάλο πλούτο κάθε φορά που αξιοποιείτε τα κείμενα της λογοτεχνίας. Ποιες δυσκολίες συναντάτε στη διαδικασία μεταφοράς της λογοτεχνίας στο θέατρο; Τι επιδιώκετε να προβάλλετε μέσω αυτών;
Ζούμε σε μία εποχή παγκόσμιας πνευματικής κρίσης, διότι στις μέρες μας δεν υπάρχουν πια οι μεγάλοι συγγραφείς εξού και οι σκηνοθέτες παίρνουν έργα πιο παλιά ή πιο κλασικά και τα ανεβάζουν με τρόπο πετυχημένο ή όχι.
Είναι βαθιά υποκριτική, 100%, ο ηθοποιός. Όπως ο αγγελιοφόρος στην τραγωδία, έτσι και ο ηθοποιός πρέπει να πάσχει πάνω στη σκηνή και να μεταφέρει στον θεατή όλα τα νοήματα. Αυτόν τον δρόμο ακολουθώ και υπηρετώ.
Μιλήστε μας για τα σχέδιά σας. Πού θα σας δούμε στο άμεσο μέλλον;
Πάντα όταν κάνω κάτι, δεν αφήνω τίποτα να αποσπάσει την προσοχή μου. Θέλω να είμαι 100% εκεί. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, υπάρχει ο Καζαντζάκης και είμαι απόλυτα αφοσιωμένος σε αυτό. Πολύ αργότερα θα κοιτάξω να δω τι θα κάνω, αν και υπάρχουν πολλά στο νου μου, τα οποία είναι ακόμη θολά. Για τώρα, θέλω να είμαι αφοσιωμένος στον Καζαντζάκη.
*Η παράσταση «Αναφορά στον Γκρέκο» θα παρουσιαστεί το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025 στις 20:00 στο Σπίτι Πολιτισμού της ΦΕΞ
