«Μέσα από τις μετοικεσίες των Ηπειρωτών στην Θράκη αναδεικνύεται η ιστορία της ίδιας της Θράκης, καθώς και η αλληλεπίδραση των δύο περιοχών τόσο ιστορικά, όσο και πολιτισμικά», όπως τονίζει ο συγγραφέας Σπύρου Ευσταθίου στο «Ε»
Η Αδελφότητα Ηπειρωτών Ν. Ξάνθης, ο Σύλλογος Εβριτών Ν. Ξάνθης και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Ν. Έβρου παρουσιάζουν το βιβλίο του Σπύρου Ευσταθίου με τίτλο «Μετοικεσίες Ηπειρωτών στην περιοχή της Θράκης από τον 15ο έως τον 21ο αιώνα». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Παλιό Δημαρχείο Ξάνθης την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2025, στις 19:00.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο αναπληρωτής καθηγητής Ιωάννης Μπακιρτζής, η σύμβουλος Εκπαίδευσης Φιλολόγων Ν. Ξάνθης και πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Έβρου, Βάγια Ζήκα, ο εκπαιδευτικός και πρώην πρόεδρος του Συλλόγου Εβριτών Ν. Ξάνθης, Λεωνίδας Βλασσακούδης, η εκπαιδευτικός και διευθύντρια του 8ου Γυμνασίου Ξάνθης και πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας Ξάνθης, Παρθενόπη Κελτσίδου, και ο συγγραφέας, διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ και αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, Σπύρος Ευσταθίου.
Μιλήστε μας για το βιβλίο «Μετοικεσίες Ηπειρωτών στην περιοχή της Θράκης από τον 15ο έως τον 21ο αιώνα»
Το βιβλίο αποτελεί τη συνέχεια της διδακτορικής μου διατριβής στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου. Ειδικότερα, ερευνά τις μετοικεσίες των Ηπειρωτών σε όλη την περιοχή της ιστορικής Θράκης, δηλαδή της σημερινής δυτικής, ανατολικής και βόρειας, από το 1400 έως σήμερα. Πρόκειται για μία έρευνα που συνδυάζει την ιστορία και τη λαογραφία. Στη σημερινή εποχή, οι μετοικεσίες ερευνώνται βάσει των πολιτιστικών συλλόγων και αδελφοτήτων που υπάρχουν στη δυτική Θράκη.
Ποια μέθοδο ακολουθήσατε στην έρευνά σας; Ήταν κοπιώδης διαδικασία η αναζήτηση και έπειτα ο έλεγχος της εγκυρότητας του υλικού σας;
Ήταν μία έρευνα που ξεκίνησε ερασιτεχνικά πριν από τις σπουδές μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών «Τοπική Ιστορία και Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις», ενώ συνεχίστηκε στο μεταπτυχιακό και το διδακτορικό επίπεδο. Κατά προσέγγιση, πρόκειται συνολικά για πέντε με έξι χρόνια έρευνας και καταγραφής. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις κατ’ οίκον, αξιοποιήθηκε η αρχειακή έρευνα και ακολούθησαν συγκρίσεις κυρίως στον λαογραφικό τομέα, με βάση κοινά τραγούδια, χορούς, έθιμα, καθώς και αρχιτεκτονικά στοιχεία.
Πώς προέκυψε η ανάγκη να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο θέμα των μετοικεσιών; Πώς αντιλαμβάνεστε την επίδρασή τους στην φυσιογνωμία της Θράκης;
Μέσα από τις μετοικεσίες των Ηπειρωτών στην Θράκη αναδεικνύεται η ιστορία της ίδιας της Θράκης, καθώς και η αλληλεπίδραση των δύο περιοχών, τόσο ιστορικά όσο και πολιτισμικά. Οι Ηπειρώτες που μετοίκησαν στην Θράκη έγιναν πλέον Θρακιώτες, δημιούργησαν, εξελίχθηκαν και πρόσφεραν στην περιοχή. Κι εγώ προσωπικά θα έλεγα ότι είμαι μέτοικος, καθώς κατάγομαι από τα Ιωάννινα, ενώ σήμερα μένω από το 2009 στο Διδυμότειχο. Μέσα από την ενασχόλησή μου με τα πολιτιστικά και τη συμμετοχή μου σε ντόπιους συλλόγους, διέκρινα πολλά κοινά γνωρίσματα στη λαογραφία της περιοχής, σε αντιστοιχία, βέβαια, με την Ήπειρο.
Ποιες μετοικεσίες συναντήσατε στον νομό Ξάνθης; Ποιους ανθρώπους ξεχωρίζετε στην περιοχή;
Στον νομό Ξάνθης, εκτός από την πόλη της Ξάνθης, συναντήσαμε μετοικεσίες Ηπειρωτών σε ακόμη δεκαέξι χωριά: Σταυρούπολη, Εύλαλο, Κυψέλη, Χρύσα, Αρναούτ Ξάνθης, Μαγικό, Κιμμέρια, Άβδηρα, Βαφέικα, Γενισέα, Μάνδρα, Πόρτο Λάγος. Συγκεκριμένα, για την πόλη της Ξάνθης, συναντάμε τους πρώτους Ηπειρώτες εμπόρους ήδη από τον 15ο αιώνα. Αναλυτικά, στον τομέα του πολιτισμού διακρίνονται οι: Γεώργιος Παπαναστασίου, Κωνσταντίνος Τσάντης, Γεώργιος Χεκίμογλου, Ηλίας Σαμαράς, ο Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου Ιωακείμ Μαρτιανός και Γεώργιος Μέτσιος. Επιπλέον, καταγράφονται οι αλευροβιομήχανοι Μάνθος Τασελαρίδης, Εμμανουήλ Δαλιάνης και Γεώργιος Βάλλας, ενώ στον χώρο των τραπεζιτών αναφέρονται οι Περικλής Μπίκας, Ζήσης Παπαθανασίου και Αλκιβιάδης Σεμιτέλος. Επίσης, καταγράφονται οι συμβολαιογράφοι Μιχαήλ Παπαπέτρου (1949 Νομάρχης Ξάνθης) και Ράσσας Μαργαρίτης.
Επιπλέον, πολλά χάνια και ξενοδοχεία ανήκαν σε Ηπειρώτες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτά των Λαλαζήση «Αβέρωφ», Λιάπη Αλέξανδρου «Καμένο Χάνι», Ζήση Πολυχρόνη «Ήπειρος», Κωνσταντίνου Τσάνη «Κορυτσά», Μαργαρίτας Μαργαριτόπουλου και Δημήτριου Μοράβα.
Τέλος, αναφέρω τους δραστήριους Ιωάννη Εξάρχου, Νομάρχη Ξάνθης 1946, Θωμά Βουγιουκλή, καθηγητή ΔΠΘ, Θωμά Μπρωκούμη δήμαρχο Ξάνθης το 1921 και Βουλευτή Ροδόπης και τον Τιμολέωντα Μπρωκούμη, διευθυντή Ε.Τ.Ε. και βουλευτή Ξάνθης το 1961.
