Πώς μπορεί η Ξάνθη, ως γενέτειρά του, να τιμήσει τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη και φέρει τους νεότερους πιο κοντά στο έργο και την προσωπικότητά του
Για το σχεδιασμό του δήμου μιλά στο «Ε» ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Μ. Τσέπελης και για την παρακαταθήκη του μακρόβιου φεστιβάλ «Η Ξάνθη του Μάνου» ο Π. Ξανθόπουλος
«Γεννήθηκα στις 23 του Οκτώβρη του 1925 στην Ξάνθη τη διατηρητέα κι όχι την άλλη τη φριχτή…». Αυτά ήταν τα λόγια του Μάνου Χατζιδάκι, του κορυφαίου της μουσικής, της πνευματικότητας και της διανόησης. «Η συνύπαρξη εκείνο τον καιρό ενός αντιτύπου της μπελ-επόκ, με αυθεντικούς τούρκικους μιναρέδες, έδιναν χρώμα και περιεχόμενο σε μια κοινωνία-πανσπερμία απ’ όλες τις γωνιές της Ελλαδικής γης, που συμπτωματικά βρέθηκε να ζει σε ακριτική περιοχή και να χορεύει τσάρλεστον στις δημόσιες πλατείες». Έτσι σύστηνε την πόλη που έζησε τα πρώτο οκτώ χρόνια της ζωής του.
100 χρόνια πριν γεννιέται ο αξεπέραστος συνθέτης, ο οικουμενικός καλλιτέχνης που με τη μουσική του ενέπνευσε, συγκίνησε, αγκάλιασε, αφύπνισε, γοήτευσε, μίλησε για τον Έρωτα και την ίδια τη Μουσική.
Ο λόγος του καθαρός, αψύς, πνευματικός, στοχευμένος, ανατρεπτικός, ασυμβίβαστος, με γνήσιο ενδιαφέρον για τη νεολαία, την παιδεία της, την ψυχική και πνευματική της διάπλαση, την «ιπτάμενη φυγή της προς τ’ άστρα».
Το έργο του λαμπρό και ανθεκτικό. Το αποδεικνύουν οι νεότερες γενιές, οι νέοι μουσικοί, οι επανεκτελέσεις εμβληματικών του έργων, η αναγνώριση που μέχρι και σήμερα εισπράττει από ειδήμονες και μη, για τη μουσική του, αλλά και το συναίσθημα που αφήνει να γεννηθεί.
Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη. Τα πρώτα ερεθίσματα, τα πρώτα μαθήματα πιάνου. Ο ίδιος βέβαια σε συνέντευξή του είχε πει «Δεν είχα παιδικά χρόνια. Γεννήθηκα κατευθείαν 21 χρονών. Δεν έχω αναμνήσεις, πραγματικά δεν έχω. Μόνον όνειρα. Γιατί βλέπετε παρέμεινα 21 χρονών. Κι ένας νέος 21 χρονών ονειρεύεται». Και ως ενήλικας δυστυχώς έμελλε να μην κρατήσει θετικές εμπειρίες από την Ξάνθη, όταν επέστρεψε επιθυμώντας να δημιουργήσει στη γενέτειρά του.
Αφήνοντας πίσω (γι’ αυτή τη φορά) σκοτεινές ιστορίες και δυστυχή γεγονότα, μιλάμε σήμερα για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι. Την παρακαταθήκη που άφησε παγκοσμίως, αλλά και ιδιαιτέρως στην πόλη μας ως κουλτούρα μουσικής, πολιτισμού και διανόησης σε μικρά και μεγάλα παιδιά.
Άλλωστε φέτος, συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση των δύο εμβληματικότερων Ελλήνων μουσικοσυνθετών του 20ού αιώνα: του Μάνου Χατζιδάκι (1925-1994) και του Μίκη Θεοδωράκη (1925-2021). Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε κι επίσημα το 2025 ως “Έτος Μίκη Θεοδωράκη”.
Οι προθέσεις του δήμου για ένα έτος αφιερωμένο στο Μάνο Χατζιδάκι
Στην προσπάθεια να αναδείξει την επετειακή χρονιά, την προσωπικότητά και το έργο του σπουδαίου συνθέτη, ο δήμος Ξάνθης ήδη από την προηγούμενη χρονιά επιχείρησε να απευθυνθεί στο υπουργείο Πολιτισμού ώστε να ανακηρυχθεί το 2025 ως «έτος Μάνου Χατζιδάκι» (μιας και έχει ξανασυμβεί να αφιερώνεται σε δύο προσωπικότητες η χρονιά). Σε άλλη περίπτωση, η πρόθεση ήταν να ανακηρυχθεί ως έτος Χατζιδάκι για το δήμο Ξάνθης, με παράλληλη διοργάνωση δράσεων, εκδηλώσεων και μουσικών διοργανώσεων καθόλη τη διάρκεια του έτους.
Όπως μας ενημέρωσε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Μιχάλης Τσέπελης, «πρόθεση και σκοπός μας ήταν, ήδη από την προηγούμενη χρονιά, να αναλάβουμε το σχεδιασμό και μια σειρά από εκδηλώσεις καθόλη τη διάρκεια του χρόνου για να αναδείξουμε και να τιμήσουμε την πορεία και το έργο του μεγάλου μουσικοσυνθέτη, κάνοντας ένα ουσιαστικό restart στον τρόπο που η Ξάνθη τιμά, προβάλλει, προσεγγίζει και γνωρίζει το έργο και την προσωπικότητά του».
Παρόλα αυτά, δεν υπήρξε συμφωνία με την οικογένεια οπότε και δεν έχει προγραμματιστεί κάτι συγκεντρωτικό που να αφορά επετειακές εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες μας, η στάση αυτή των διαχειριστών-προστατών των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου του Μάνου Χατζιδάκι σχετίζεται αφενός με την αντίθεση σε κάθε είδους «επετειακού» χαρακτήρα εκδηλώσεις σε ένδειξη τιμής και αναγνώρισης, τις οποίες απέρριπτε και ο ίδιος ο Μάνος, και αφετέρου με τη διασφάλιση ενός επιπέδου ποιότητας και προσέγγισης που μέχρι σήμερα η περιοχή δεν έχει καταφέρει να αποδείξει ότι μπορεί να παρουσιάσει, κυρίως δε όχι ευκαιριακά, αλλά σε βάθος χρόνου, για τη διαφύλαξη του κεφαλαίου της προσωπικότητας του Μάνου Χατζιδάκι, σε σχέση με τον τόπο καταγωγής του.
Γι’ αυτό άλλωστε, έγινε δεκτή, και πάλι σύμφωνα με πληροφορίες μας, η πρόταση για την εκτέλεση ακόμη περισσότερων τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι στο φετινό φεστιβάλ «Πόλις Ονείρων» Μουσικών Σχολείων, με περισσότερους συνεργάτες του μουσικοσυνθέτη, όπου καλλιτεχνικός διευθυντής είναι ο Νίκος Κυπουργός, στενός συνεργάτης του Μάνου, που έχει τα εχέγγυα ευαισθησίας και προσέγγισης στο έργο του.
Το φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου» και πώς μπορούμε να τιμούμε το έργο του
Με μια αντίστοιχη φιλοσοφία άλλωστε, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε και το φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου» από τη ΦΕΞ με διευθυντή τον Πασχάλη Ξανθόπουλο, σχεδόν 20 χρόνια πριν, όπου ο κεντρικός σχεδιασμός αφορούσε τις συνεντεύξεις με ανθρώπους που συνεργάστηκαν με το Μάνο Χατζιδάκι για τη δημιουργία ενός πολύτιμου αρχείου και την παράλληλη εκτέλεση συνθέσεών του.
«Δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις, με ουσιαστικό ενδιαφέρον για να υλοποιηθεί κάτι με περιεχόμενο για τον Μάνο Χατζιδάκι», σημείωσε ο κ. Ξανθόπουλος αναφορικά με το φεστιβάλ της ΦΕΞ, επισημαίνοντας ότι η γνωριμία, η αναγνώριση και η τιμή μπορούν να γίνουν με πολλούς τρόπους πέρα από τον προγραμματισμό μιας επετειακής διοργάνωσης. «Η αγάπη των ξανθιωτών για το Μάνο Χατζιδάκι μπορεί να καλλιεργηθεί και να εκφραστεί με πολλούς τρόπους. Με αφιερώματα στα σχολεία, με ραδιοφωνικές εκπομπές που θα φροντίσουν να εξασφαλίσουν τα δικαιώματα, με άρθρα και έντυπα αφιερώματα για πτυχές του έργου και προσωπικότητάς του, με τη φιλοξενία κορυφαίων εκδηλώσεων, όπως το «30» με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη την περσινή χρονιά, με μια ανάληψη ευθύνης από το δήμο και την Περιφέρεια, ώστε να διασφαλίσουν ένα πλέγμα προστασίας ως προς τις εκδηλώσεις και τις πρωτοβουλίες φορέων, με τους οποίους συνεργάζονται ή στηρίζουν», τόνισε ο ίδιος, επισημαίνοντας ότι παγίως υποστηρίζεται καθετί που έχει σχέση με την έμπνευση στη νέα γενιά και την καλλιτεχνική πρωτοπορία, που συνδέεται με το έργο του Μάνου Χατζιδάκι και άρα εκεί υπάρχει μία δυνατότητα σημαντική που μπορεί να ενισχυθεί.
