Η σημερινή κατάσταση στη Γαλλία φέρνει στο προσκήνιο ένα βαθύ κοινωνικό και πολιτικό αδιέξοδο. Η οικονομία, παρόλο που αποτελεί το πρόσχημα για πολλές αναλύσεις, δεν είναι το κεντρικό πρόβλημα. Η κοινωνική συνοχή και η πολιτική σταθερότητα βρίσκονται σε κρίση, ενώ οι ενέργειες του Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται να οξύνουν το χάος παρά να προσφέρουν λύσεις.
Ένα πολιτικό παιχνίδι στα άκρα
Η επιμονή του Μακρόν να διορίζει πρωθυπουργούς παρά τις διακηρύξεις δυσπιστίας τόσο από το Λαϊκό Μέτωπο όσο και από την πλευρά της Λεπέν προκαλεί ερωτήματα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ο Γάλλος πρόεδρος επιχειρεί να δημιουργήσει σκόπιμα μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία θα του επιτρέψει να ενεργοποιήσει το άρθρο 16 του Συντάγματος. Το συγκεκριμένο άρθρο δίνει στον πρόεδρο εξαιρετικές εξουσίες, επιτρέποντάς του να παρακάμπτει την Εθνοσυνέλευση για τη λήψη αποφάσεων.
Αν και αυτή η θεωρία φαίνεται ακραία, η ιστορική χρήση του άρθρου 16 – το 1940 και το 1961 – ενισχύει την πιθανότητα. Ωστόσο, αν ο Μακρόν δεν ακολουθεί μια στρατηγική κατεύθυνση, τότε ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε αποφάσεις χωρίς σχεδιασμό, που υπογραμμίζουν την αποτυχία διαχείρισης της κρίσης.
Η ευθύνη του Μακρόν για την άνοδο της Λεπέν
Ο Εμανουέλ Μακρόν φέρει σημαντική ευθύνη για τη νομιμοποίηση του λεπενισμού ως μια φαινομενικά εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Η δική του πολιτική στροφή προς το ακροδεξιό φάσμα στο τέλος της πρώτης του θητείας άνοιξε το δρόμο για την ανάδειξη της Μαρίν Λεπέν ως κεντρικού πόλου στον πολιτικό ανταγωνισμό. Αυτό δεν φαίνεται να τον προβληματίζει, καθώς η ρητορική και οι πρακτικές του συνάδουν με την αποδοχή ενός αυταρχικού πλαισίου διακυβέρνησης.
Ο νεοφιλελεύθερος ζουρλομανδύας της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να κυριαρχεί
Η οικονομική κατάσταση της Γαλλίας χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την πολιτική αστάθεια, όπως σημείωσε η επίκουρη καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης ΕΚΠΑ, Φίλιππα Χατζησταύρου σε πρόσφατη ραδιοφωνική εκπομπή. Η Γαλλία, όπως και άλλες χώρες, έχει αντιμετωπίσει ελλείμματα στο παρελθόν χωρίς να προκύψουν ανάλογα ζητήματα. Ωστόσο, τα ελλείμματα αυτά εργαλειοποιούνται στο παρόν για να πιέσουν τα κόμματα της Εθνοσυνέλευσης να υποταχθούν. Ο νεοφιλελεύθερος ζουρλομανδύας της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να κυριαρχεί, υποβιβάζοντας την ουσία της κρίσης που είναι βαθιά κοινωνική και πολιτική, γεγονός που το γνωρίζουμε πολύ καλά και στην Ελλάδα.
Μια κοινωνία που βράζει
Η σημερινή κρίση της Γαλλίας συνδέεται με την παρακμή του παραγωγικού της μοντέλου. Κλάδοι-πυλώνες όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και τα πετροχημικά βρίσκονται σε πτώση, ενώ οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις προχωρούν σε μαζικές απολύσεις και μετεγκαταστάσεις. Την ίδια στιγμή, ο δημόσιος τομέας αιμορραγεί, με την παιδεία και την υγεία να πλήττονται από σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Εκεί εντοπίζεται το πρόβλημα, γεγονός που αναπόφευκτα πυροδοτεί μια αντίδραση από το σύστημα, η οποία παίρνει αυταρχική μορφή. Σε αυτό το περιβάλλον, ο λεπενισμός έχει βρει πρωταγωνιστικό ρόλο, αξιοποιώντας τις κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις.
Η κοινωνία παρόλαυτα παραμένει ενεργή, όπως δείχνουν οι συνεχείς διαμαρτυρίες, με πολλές επαγγελματικές ομάδες να βρίσκονται στους δρόμους. Φαίνεται να υπάρχει ακόμα μια σπίθα ελπίδας και δράσης από την πλευρά της κοινωνίας. Από την άλλη, το Λαϊκό Μέτωπο προς το παρόν διατηρεί τις δυνάμεις του, παρά τις έντονες προσπάθειες του μπλοκ του Μακρόν να το αποδομήσει και να το αποδιοργανώσει.
Η Γαλλία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, με τις πολιτικές επιλογές του Μακρόν να επιτείνουν την αστάθεια. Το μέλλον είναι αβέβαιο, αλλά η ενεργή αντίδραση της κοινωνίας δείχνει ότι υπάρχει ακόμα ελπίδα για αλλαγή. Το αν αυτή η αλλαγή θα είναι προς όφελος της δημοκρατίας ή του αυταρχισμού, μένει να φανεί.
