Η ανησυχία και ο θυμός για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Η Ένωση βρίσκεται σε μια κατάσταση πολλαπλών κρίσεων που βαθαίνουν: η κρίση κόστους ζωής, η στεγαστική κρίση, η κρίση μετανάστευσης, η οικονομική στασιμότητα και, κυρίως, η πολιτική κρίση. Οι τάσεις της ακροδεξιάς σε πολλές χώρες της ΕΕ απειλούν την εύθραυστη συνοχή της και τις βασικές φιλελεύθερες αξίες που τη στηρίζουν.
Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας κέρδισε τις εκλογές στην Αυστρία με ποσοστό 30%. Αν και αυτή η παράταξη ενδέχεται να παραμείνει εκτός κυβέρνησης, οι πολιτικές της εκφράσεις βρίσκονται ήδη στην εξουσία ή στηρίζουν κυβερνήσεις σε 9 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ. Αυτή η πολιτική μετατόπιση είναι ανησυχητική, καθώς δείχνει την τάση αποδυνάμωσης της ευρωπαϊκής σταθερότητας.
Διεθνείς προκλήσεις και συνέπειες
Στον διεθνή τομέα, η πιο σημαντική πρόκληση για την ΕΕ είναι η διαρκής σύγκρουση στην Ουκρανία, η οποία δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. Η συνεχιζόμενη ροή όπλων από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ προς την Ουκρανία εντείνει την κατάσταση, ενώ οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης προσθέτουν μια μακροχρόνια απειλή που καθιστά την κατάσταση ακόμα πιο περίπλοκη.
Όπως τονίζουν οι Santiago Zabala και Claudio Gallo στο άρθρο τους «Why Europe’s leadership wants war», η αντίδραση των ευρωπαϊκών πολιτικών αρχών σε αυτές τις κρίσεις αποδεικνύεται αναποτελεσματική, καθώς δεν επιδιώκουν να εξετάσουν τις ρίζες των προβλημάτων, οι οποίες προέρχονται από τις καταστροφικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έχουν υιοθετήσει.
Στρατικοποίηση προς ολοταχώς
Αντί να ασχοληθούν με τις κοινωνικές ανισότητες και τις οικονομικές προκλήσεις, οι ηγέτες της ΕΕ προτιμούν να εστιάζουν στη στρατιωτική κλιμάκωση, ίσως ελπίζοντας ότι η προοπτική πολέμου θα αποσπάσει την προσοχή των πολιτών από τα πραγματικά τους προβλήματα. Τα τελευταία δύο χρόνια, η επανάληψη ότι η μεγαλύτερη απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι η Ρωσία έχει γίνει κοινός τόπος. Η πίεση για στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας έχει οδηγήσει στην αποστολή όπλων, με την επιθυμία να επιτευχθεί η νίκη στην Ουκρανία ως βασικός στόχος.
Η στρατηγική αυτή ενδέχεται να έχει επικίνδυνες συνέπειες, καθώς η ρητορική περί στρατιωτικών επεμβάσεων ανοίγει τον δρόμο για στρατιωτικά επεισόδια που θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις.
Οικονομικές επιπτώσεις και κοινωνικές αδικίες
Η πολιτική της ΕΕ φαίνεται να εστιάζει περισσότερο στην ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας, αντί να προωθεί τις κοινωνικές ανάγκες των πολιτών. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Ένωσης έχουν οδηγήσει σε αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους, σε εργασιακή επισφάλεια και σε εκτίναξη των τιμών στα βασικά αγαθά. Οι κακές συνθήκες που επιβάλλονται από τις εμπορικές συμφωνίες με χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου εντείνουν τις ανισότητες και συμβάλλουν στη μετανάστευση.
Οι Zabala και Gallo υπογραμμίζουν ότι αυτή η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση της ΕΕ αποτυγχάνει να προωθήσει μια δίκαιη πράσινη μετάβαση, επιβαρύνοντας τους πολίτες με τα κόστη της κλιματικής κρίσης.
Κάλεσμα για ριζική αλλαγή
Είναι προφανές ότι οι πολιτικές στρατιωτικοποίησης και η δημιουργία ενός ενιαίου στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος δεν θα λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Η ΕΕ πρέπει να επανεξετάσει τις στρατηγικές της και να στραφεί σε κοινωνικές αξίες, σε συμμετοχική δημοκρατία, στην ενίσχυση του κράτους πρόνοιας και στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Μια τέτοια αλλαγή μπορεί να απαιτήσει την υιοθέτηση ενός νέου τύπου σοσιαλισμού, που θα αντικαταστήσει την παρούσα νεοφιλελεύθερη αποτυχία και θα εξασφαλίσει την ευημερία όλων των πολιτών στην Ευρώπη. Μόνο μέσα από αυτές τις μεταρρυθμίσεις μπορεί η ΕΕ να ανακτήσει την αξιοπιστία της και να προωθήσει την πραγματική ευημερία για όλους τους πολίτες της.
