Στο «Ε» μιλά η Διευθύντρια Ψυχιατρικής ΕΣΥ Γ.Ν. Ξάνθης και Κ.Ψ.Υ. Ξάνθης, Μαγδαληνή Κατσικίδου ενόψει της 1ης Νοεμβρίου, Ημέρας Ευαισθητοποίησης για το άγχος
«Οποιαδήποτε αποτυχία στην ζωή μας είναι μέρος μίας διαδικασίας επίτευξης και δημιουργικότητας», όπως τονίζει
Ημέρα ευαισθητοποίησης για το άγχος είναι η 1η Νοεμβρίου και είναι ευκαιρία όχι μόνο να το ορίσουμε ως έννοια, αλλά και να εντοπίσουμε τις πολλαπλές επιπτώσεις του στην ψυχική μας υγεία, ώστε να καταλήξουμε σε ένα δεύτερο στάδιο στην στάση που πρέπει να ακολουθήσουμε προκειμένου να αποδυναμώσουμε την επικίνδυνη δράση του.
Άλλωστε, ο γρήγορος ρυθμός ζωής, οι πολλαπλοί ρόλοι στους οποίους καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την υγεία μας και δημιουργούν έδαφος για την εμφάνισή του.
Η Διδάκτωρ του τμήματος ιατρικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και Διευθύντρια Ψυχιατρικής ΕΣΥ Γ.Ν. Ξάνθης και Κ.Ψ.Υ. Ξάνθης, Μαγδαληνή Κατσικίδου στη ροή μίας ενδιαφέρουσας συνέντευξης μιλά για το άγχος στην πολλαπλότητά του.
Πώς μπορούμε να ορίσουμε το άγχος; Ποια είναι τα πρώτα ορατά συμπτώματα;
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει νιώσει άγχος. Είναι, βέβαια λίγο δύσκολο να δώσουμε έναν ορισμό, γιατί πολύ συχνά χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο για διάφορα θέματα. Καθώς το άτομο αισθάνεται άγχος καθημερινά καλό είναι να προσπαθήσουμε να το κατανοήσουμε και ίσως να το διαφοροποιήσουμε από άλλες καταστάσεις. Προκαλείται άγχος όταν συμβαίνουν δυσάρεστα για το άτομο πράγματα. Συνήθως περιλαμβάνει αισθήματα φόβου, τάσεις απάντησης σε έναν κίνδυνο για τον οποίο το άτομο δεν ξέρει το μέλλον, τι θα προκύψει. Συνήθως βέβαια η αιτία φαίνεται να είναι άγνωστη, σαν να μην μπορεί να την αναγνωρίσει και να την κατανοήσει το άτομο και γι΄αυτό νιώθει απειλή ή κίνδυνο.
Παρατηρείται διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, η οποία είναι πιθανόν να εκδηλώσει και σωματικά συμπτώματα. Πολλές φορές νιώθουμε ιδρώτα, ταχυκαρδία, αισθανόμαστε τρόμο και πίεση στο στομάχι, μία ένταση στον καρδιακό μας ρυθμό, μία επιτάχυνση της αναπνοής. Όταν κατανοήσουμε πως ο κίνδυνος έχει φύγει και τα πράγματα έχουν μπει σε μία σειρά, συνήθως αρχίζουν και υποχωρούν όλα αυτά και επανερχόμαστε σε μία πρότερη, πιο ήρεμη κατάσταση.
Επίσης, μπορεί να προκληθεί από ήπιες καταστάσεις μέχρι και πολύ πιο έντονες. Για να το ορίσουμε ως παθολογικό και για να πούμε πως είναι απαραίτητη η παρουσία ψυχιάτρου, θα πρέπει το άγχος να είναι τόσο έντονο και συχνό, ώστε να προκαλεί προβλήματα στην καθημερινή λειτουργία, στις απαιτήσεις της ζωής , τότε κάνουμε λόγο για αγχώδη διαταραχή.
Με ποιες μορφές εκδηλώνεται και ποιες είναι οι επιπτώσεις του στην καθημερινότητά μας και στην σχέση με τους κοντινούς μας ανθρώπους;
Οι επιπτώσεις είναι πολλαπλές. Το άγχος μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές και να επηρεάσει πολλαπλά το άτομο. Λόγου χάριν εκδηλώνεται ως διαταραχή πανικού, ψυχαναγκαστική διαταραχή, αγοραφοβία και συν τοις άλλοις απαντούν και οι κοινωνικές φοβίες (άγχος στο κοινωνικό σύνολο). Οι επιπτώσεις είναι ορατές στην καθημερινότητα του ατόμου, καθώς ουκ ολίγες φορές παρουσιάζεται ένα αίσθημα επικίνδυνης καταστροφής, φόβος ότι κάτι θα πάθει. Πολλές φορές αναγκάζεται να ακολουθήσει αυτές τις σκέψεις σε τέτοιον βαθμό που δεν θα μπορεί να κάνει άλλα πράγματα και αυτό σίγουρα θα τον επηρεάσει στο πώς επιδρά στην ζωή του, στην δουλειά του.
Παραδείγματος χάριν αναφορικά με την κοινωνική φοβία το άτομο αδυνατεί να ανταποκριθεί σε κοινωνικές εκδηλώσεις που απαιτούν την παρουσία του.
Αν αντιληφθούμε ότι έχουμε άγχος χρειάζεται αρχικά να κατανοήσουμε πως πρόκειται για ένα συναίσθημα και ότι ψυχολογικά βιώνουμε μία δυσάρεστη κατάσταση, γιατί κατά κάποιον τρόπο ερμηνεύουμε όλα αυτά που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Πρέπει να αρχίσουμε να εκπαιδευόμαστε και να αναγνωρίζουμε τις πηγές άγχους που υπάρχουν στην ζωή μας. Αν δυσκολευόμαστε να τις εντοπίσουμε είναι φρόνιμο να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον ειδικό στην ψυχική υγεία.
Υπάρχει «δημιουργικό άγχος»; Αν ναι, πώς αυτό διαφοροποιείται από την γενική εικόνα του άγχους στο κομμάτι της ανασταλτικής λειτουργίας του;
Αν θέλουμε να κατανοήσουμε την έννοια της δημιουργικής διαδικασίας, θα πρέπει να δούμε περισσότερο μέσα μας, τα θετικά κίνητρα και αυτές τις ψυχολογικές διαδικασίες που μας κινητοποιούν να πράξουμε πράγματα, τα οποία βέβαια σχετίζονται περισσότερο με την έμπνευση, την εσωτερική ικανοποίηση, την αίσθηση της αυτοπραγμάτωσης.
Ωστόσο, αν εμφανίζεται συχνά και σε έντονο βαθμό μπορεί να σταθεί και εμπόδιο στην επιτυχία που επιδιώκουμε.
Πολλές φορές ως άνθρωποι θέλουμε να πετύχουμε πράγματα και αγωνιούμε μήπως δεν τα καταφέρουμε, νιώθουμε αυτό το σφίξιμο. Καλό είναι να ξέρουμε πως οποιαδήποτε αποτυχία στην ζωή μας είναι μέρος μίας διαδικασίας επίτευξης και δημιουργικότητας. Αν μπορέσουμε και καθιερώσουμε συγκεκριμένες ρουτίνες, τότε αυτές μας δημιουργούν την καθημερινή μας βάση, μία σταθερότητα και μπορεί να μας δώσουν την δυνατότητα να έχουμε μεγαλύτερο έλεγχο και ασφάλεια. Χρειαζόμαστε χώρο για εμάς τους ίδιους.
Χρύσα Κιατίπη
