Τι ειπώθηκε στην συζήτηση
Υπερψηφίσθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο νόμου του υπουργείου Πολιτισμού για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και των ηχογραφημάτων νέων δημιουργών ή καλλιτεχνών, καθώς και την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις κυρίως στον ξενοδοχειακό κλάδο για την υποχρεωτική ποσόστωση του ελληνόφωνου τραγουδιού.
«Υπέρ» του νομοσχεδίου επί της αρχής ψήφισε η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Καταψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, Νέα Αριστερά και Νίκη, ενώ με το «παρών» τάχθηκαν Σπαρτιάτες και Πλεύση Ελευθερίας.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ολοκληρώνοντας την συζήτηση στην Ολομέλεια του νομοσχεδίου ανέφερε ότι «η διάσωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και η ποικιλομορφία της είναι δεδομένη και περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένη λόγω των νέων συνθηκών». Η εισήγηση των εμπειρογνωμώνων, είπε κ. Μενδώνη, ήταν εκείνη που υπέδειξε την σύσταση των δύο οργάνων που δημιουργούνται με το νομοσχέδιο για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
Για το ελληνόφωνο τραγούδι, είπε ότι δημιουργείται ένα πλέγμα προστασίας του. Μέλημα και πρόθεσή μας είναι η αναβάθμιση του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, καθώς το θεσμικό του πλαίσιο, είναι πολλών ετών, γιατί νοιαζόμαστε και αγαπάμε τους δημιουργούς. Με το νομοσχέδιο δεν αλλάζουν ούτε αλλοιώνονται οι βασικοί νόμοι περί προστασίας πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, το ύψος ή ο τρόπος είσπραξης αυτών των δικαιωμάτων, τις παθογένειες που υφίστανται επί χρόνια στην λειτουργία των οργανισμών διαχείρισης, όσο και στην αγορά των χρηστών, αλλά αυτό που επέρχεται με τις παρούσες ρυθμίσεις είναι ότι αναγνωρίζουμε για πρώτη φορά το ελληνόφωνο τραγούδι ως αναγκαίο προστατευόμενο αγαθό στο πλαίσιο της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομίας. Το αντιμετωπίζουμε ως ισότιμο κρίκο της σύγχρονης πολιτικής κληρονομιάς. Η βούληση της προστασίας αυτής δεν γίνεται σε βάρος της ελευθερίας άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας ούτε αγνοώντας την συνέργεια των διάφορων κλάδων, σε αυτή την προσπάθεια. Τα κίνητρα που δίνονται στους ραδιοφωνικούς σταθμούς έχουν την σύμφωνη γνώμη του ΕΣΡ. Δεν εμποδίζεται η ελευθερία επιλογής στους οπτικοακουστικούς παραγωγούς ή στον τουριστικό κλάδο, είναι όμως θεμιτή και εντός κοινοτικού δικαίου η ενίσχυση με σταθμίσεις των Ελλήνων δημιουργών και των δημιουργημάτων τους».
Η κ. Μενδώνη απέρριψε την κριτική της αντιπολίτευσης περί «κανιβαλισμού του Αρχαιολογικού Νόμου» λέγοντας πως αυτό θεσπίστηκε το 2022 από την κυβέρνηση της ΝΔ και πουθενά δεν παραβιάζεται και ο νόμος 4858 του 2021. Η υπουργός τόνισε ότι δεν υπάρχει καμία κατασπατάληση πόρων αλλά ανέδειξε ότι ήταν αναγκαία η ενοικίαση του κτηρίου που χρησιμοποιούσε η ΑΑΔΕ για την στέγαση της διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και την διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Κτηρίων για τα επόμενα δέκα χρόνια, καθώς τους είχε γίνει έξωση προκειμένου να μην βρεθούν στον δρόμο, μέχρι μεσο – μακροπρόθεσμα να ετοιμαστούν τα κτήρια της παλαιάς ΠΥΡΚΑΛ.Η υπουργός, ανέφερε πως θέλουμε ιατρικές και υγειονομικές υπηρεσίες σε έξι αρχαιολογικούς χώρους με υψηλή επισκεψιμότητα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, χωρίς να στερούνται αυτές τις υγειονομικές δυνάμεις το εθνικό σύστημα υγείας και το ΕΚΑΒ.
Πυρά από την αντιπολίτευση
Σφοδρή επίθεση εξαπέλυσε ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος και Τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Διονύσης Καλαματιανός.
Κατά την τοποθέτησή του στην Ολομέλεια ανέφερε: «Πρόσφατα, μάθαμε από δημοσιεύματα ότι 4 αρχαιότητες αποσύρθηκαν από τη δημοπρασία γνωστού Οίκου καθώς αποκαλύφθηκε ότι συνδέονταν με καταδικασμένο για αρχαιοκαπηλία. Και το Υπουργείο Πολιτισμού τι έκανε; Αντί να προστατεύσει τις αρχαιότητές μας, ισχυρίστηκε -προκείμενου να διώξει τις ευθύνες από πάνω του- ότι “δεν έχουν τεκμηριωθεί, στην εν λόγω δημοπρασία, αντικείμενα παρανόμως διακινηθέντα από την ελληνική επικράτεια”.
Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Μετατρέψατε τα 5 μεγάλα κρατικά Μουσεία σε ΝΠΔΔ. Και το κάνατε αυτό χωρίς να έχει διασφαλιστεί ούτε καν η ασφάλειά τους. Το πρόσφατο παράδειγμα του Βυζαντινού Μουσείου στο κέντρο της Αθήνας είναι χαρακτηριστικό, όταν άγνωστοι δράστες έκλεψαν ανενόχλητοι καλώδια χαλκού από τις εγκαταστάσεις του, χωρίς να υπάρξει η παραμικρή λογοδοσία.
Λογοδοσία, όμως, δεν έχει υπάρξει ούτε από το διορισμένο ΔΣ στον ΟΔΑΠ, που ακόμα δεν έχει αναλάβει καμία ευθύνη για τα πλαστά εισιτήρια που πλημμύρισαν τον Βράχο της Ακρόπολης το καλοκαίρι του 2023. Και τώρα έρχεστε με αυτό το νομοσχέδιο να δώσετε στον ΟΔΑΠ και νέα όπλα αδιαφάνειας, όπως είναι η αύξηση του ορίου των απευθείας αναθέσεων στις 60.000 ευρώ και οι αθρόες φωτογραφικές προσλήψεις υπαλλήλων.
Μετά από όλα αυτά, επανέρχεστε με “νέες ιδέες” για να ολοκληρωθεί το κομματικό ρουσφέτι στο σύνολο της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Αλήθεια, μήπως την εκλαμβάνετε ως προσωπική σας περιουσία;»
Ειδικότερα για τον ΟΔΑΠ, ανέφερε πως είναι η τρίτη φορά μέσα σε 4 χρόνια που η κυβέρνηση φέρνει ρυθμίσεις δήθεν για τον εκσυγχρονισμό και την αποδοτικότερη λειτουργία του, κάτι που αποτελεί ξεκάθαρη ομολογία αποτυχίας.
«Δυστυχώς για τους πολίτες, αλλά και για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και περιουσίας, ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων επί των ημερών σας, όχι μόνο δεν εκσυγχρονίστηκε, αλλά μετατρέπεται ταχύτατα σε όχημα αδιαφάνειας, σε εκκολαπτήριο παρασιτικής επιχειρηματικότητας, σε όργανο εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων, σε παράθυρο κομματικών διορισμών.»
Επιπλέον, σημείωσε πως το νομοσχέδιο δεν υπηρετεί μεταξύ άλλων και τον στόχο της προστασίας της ελληνικής μουσικής.
«Αρχικά είχατε σχεδιάσει ένα σχέδιο νόμου για το ελληνικό τραγούδι που προκάλεσε οξεία κριτική από την πλευρά του καλλιτεχνικού κόσμου και αρνητικά σχόλια στα social media.
Τώρα το αλλάξατε για να αμβλύνετε τις αντιδράσεις, ωστόσο έχει διατάξεις που αυτοακυρώνονται και που αναστέλλει η μία την εφαρμογή της άλλης. Έχει διατάξεις που παραπέμπουν πολλά ζητήματα στις καλένδες ή σε άλλες διατάξεις. Τελικά, το νομοθέτημα αυτό καθίσταται ένα νομοσχέδιο διαχείρισης πολιτικού κόστους και άστοχων επιλογών, το οποίο δυστυχώς, δεν έχει καμία αξία.
Σε ό,τι αφορά τις διατάξεις για την αφαίρεση του αρχαιολογικού έργου από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, υπογράμμισε πως αποτελούν τη χαριστική βολή στην προστασία των μνημείων μας.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής επέμεινε στην καταψήφιση του νομοσχεδίου. Χαρακτήρισε «λειψό βήμα» τις διατάξεις για το ελληνόφωνο τραγούδι», λέγοντας πως το κίνητρο δεν είναι η ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομίας και των δημιουργών της αλλά να αναδείξει ένα ισχυρό brand name για την αναβάθμιση της αστικής τάξης και τα κέρδη. Γι’ αυτό, προσέθεσε, «το νομοσχέδιο αυτό δεν κλονίζει τα συμφέροντα, την πολιτική της ΕΕ και των καπιταλιστικών ομίλων». Η πολιτική της κυβέρνησης, είπε, στην πραγματικότητα υπονομεύει την άυλη πολιτιστική μας κληρονομία, υποβιβάζει τον ρόλο της Τέχνης και του Πολιτισμού και το δικαίωμα του λαού να γνωρίζει την Ιστορία του και να έρθει σε επαφή με το ποιοτικό καλλιτεχνικό έργο. Υποστήριξε πως η κυβέρνηση «απαξιώνει τους καλλιτέχνες γιατί έχει ως προτεραιότητες την εμπορική εκμετάλλευση του πολιτιστικού προϊόντος».
Η ειδική αγορήτρια της Νέας Αριστεράς Σία Αναγνωστοπούλου άσκησε κριτική σε υψηλούς τόνους στην ασκούμενη πολιτική του Υπουργείου Πολιτισμού. Αναφερόμενη στις σημερινές απεργιακές κινητοποιήσεις είπε ότι «πολιτισμός είναι να μην πεινάνε οι άνθρωποι, πολιτισμός είναι η ειρήνη που εάν δεν διεκδικηθεί ο λιμός θα είναι κάτι που στο άμεσο μέλλον δεν θα μπορεί να αποφευχθεί», καταδίκασε τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη και ζήτησε από τις δημοκρατικές δυνάμεις να κινητοποιηθούν.
Σχετικά με το νομοσχέδιο, η βουλευτής της Νέας Αριστεράς είπε απευθυνόμενη στην υπουργό ότι «πολιτισμός είναι ο σεβασμός στην δημοκρατία και δεν είναι το να αποκλείονται φορείς ή να μην προλαβαίνουν να ενημερωθούν». Έχουμε, είπε, μια «ανεπαισθήτως ολίσθηση στα πάντα». Υποστήριξε ότι η μετατροπή του ΤΑΠ σε ΟΔΑΠ απέτυχε, πως πέρασε «ανεπαισθήτως» η μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων, καταργείται ο αρχαιολογικός νόμος. Επέκρινε την «τσιμεντόστρωση της Ακρόπολης» εν μέσω καραντίνας και τώρα, είπε, θα δούμε τώρα το φάρδεμα των δυτικών Προπυλαίων! Ή με 5.000 ευρώ να μετατρέπονται μνημεία σε χώρους ιδιωτικών εκδηλώσεων. Ζήτησε, μεταξύ άλλων, διαχειριστικά σχέδια για την προστασία από τον υπερτουρισμό. Τα μουσεία, είπε η βουλευτής, χρειάζεται να ανήκουν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και πρέπει να στελεχωθούν. Στα πέντε μεγάλα μουσεία πολλές αίθουσες είναι κλειστές, σημείωσε.
Η ειδική αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νάγια Γρηγοράκου ανέφερε πως «θα ψηφίσουμε “ναι” επί της αρχής στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, παρά τις σοβαρές αντιρρήσεις μας σε συγκεκριμένα άρθρα» γιατί «το ελληνόφωνο τραγούδι αξίζει και πρέπει να έχει τη στήριξη όλων μας. Για τους Έλληνες μουσικούς που, εξαιτίας των αστοχιών, βρέθηκαν αυτήν τη στιγμή στο στόχαστρο». «Οι ρυθμίσεις αυτές δεν θα έχουν κόστος για τους χρήστες, ελάχιστα έσοδα για τους καλλιτέχνες αλλά το σημαντικό που επιφέρει είναι η αλλαγή στο μεταδιδόμενο μείγμα μουσικής» επισήμανε. Πρότεινε εκτός από κίνητρα να υπάρχουν και επιχορηγήσεις.
Σχετικά με τις διατάξεις του ΟΔΑΠ είπε ότι η πολιτική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας δεν έλυσε τα προβλήματα, όπως τότε είχε διαφημιστεί, και δήλωσε κάθετα αντίθετη και με τις νέες διατάξεις. Ζήτησε τη ρητή αναγραφή στο νομοσχέδιο ότι η αρχαιολογική αυτεπιστασία αφορά μόνο τα πέντε μουσεία και αφορούν μόνο το πλαίσιο των σκοπών τους. Επίσης, μεταξύ άλλων επισήμανε ότι τα πέντε αυτά μεγάλα μουσεία δεν έχουν καταφέρει καν να προσλάβουν ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου φυλακτικό και άλλο προσωπικό για να λειτουργήσουν με το θερινό ωράριο από την 1η Απριλίου του 2024.
Η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης Σοφία-Χαϊδω Ασημακοπούλου ανέφερε ότι το νομοσχέδιο για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και του ελληνόφωνου τραγουδιού προσφέρει κίνητρα που είναι πολύ περιορισμένου εύρους. Διατηρούμε, είπε, «εύλογες επιφυλάξεις» περί της αποτελεσματικότητας ακόμα και για όσα προβλέπονται στις διατάξεις του νομοσχεδίου. Εξέφρασε αντιρρήσεις στις διατάξεις που αφορούν τον ΟΔΑΠ λέγοντας ότι τα «ξεπουλάτε όλα για να επιτευχθούν οι στόχοι του Οργανισμού» με «δράσεις που ευτελίζουν τους αρχαιολογικούς μας χώρους».
Η ειδική αγορήτρια της “Νίκης” Ασπασία Κουρουπάκη, ανέφερε πως «δεν θα υποστηρίξουμε το νομοσχέδιο και θα το καταψηφίσουμε στο σύνολό του». Χαρακτήρισε ανεπαρκείς τις πρόνοιες για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομίας και μίλησε για αποκλεισμούς στη διαφύλαξη της παράδοσής μας. Ανεπαρκείς έκρινε τις υπόλοιπες διατάξεις για ΟΔΑΠ, τη φύλαξη των αρχαιολογικών χώρων και μουσειών. Επίσης, ανακοίνωσε την καταψήφιση και της τροπολογίας του Υπουργείου Παιδείας.
