Ο φακός του «Ε» κατέγραψε σκηνές από τα «Μπαμπούγερα» στη Καλή Βρύση και το «Μπάμπιντεν» στην Πετρούσα
Πλήθος κόσμου απόλαυσε τα βιωματικά παραδοσιακά δρώμενα με πολύ κρασί και φαγητό
Πάντα ήθελα να βρεθώ αυτές τις ημέρες στη Δράμα και τα χωριά της γνωρίζοντας ότι λαμβάνουν χώρα τα πασίγνωστα έθιμα των «Μπαμπούγερων» και «Μπάμπιντεν» στην Καλή Βρύση και Πετρούσα αντίστοιχα.
Πρώτη στάση: Καλή Βρύση.
Η Καλή Βρύση είναι ένας τόπος πλούσιος σε παραδόσεις, με ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων, με φιλόξενους κατοίκους αλλά κυρίως με κατοίκους που σέβονται τις παραδόσεις των προγόνων τους, τις διαφυλάττουν, τις αναβιώνουν κάθε χρόνο και το σημαντικότερο τις μεταλαμπαδεύουν στους νέους ανθρώπους. Το γεγονός αυτό μπορούσε να το διακρίνει οποιοσδήποτε καθώς οι νέοι άνθρωποι και τα παιδιά έχουν πάρει τη σκυτάλη και αναβιώνουν το διονυσιακό έθιμο στο χωριό.
Μπαίνοντας στο, πλημμυρισμένο από ήχους κουδουνιών, χωριό τον επισκέπτη υποδέχονται τα μικρά και μεγάλα «Μπαμπούγερα» χτυπώντας τον με ένα κομμάτι δέρμα ξορκίζοντας το κακό για τον νέο χρόνο που έχει έρθει. Παράλληλα μπροστά στον/ην επισκέπτη/τρια εκτυλίσσεται ένα αρχαίο χορευτικό με γρήγορες κινήσεις που κινητοποιούν τις κουδούνες να κάνουν ολοένα και πιο εκκωφαντικό θόρυβο.
Η μάσκα, που γίνεται από δέρματα ζώων, έχει τη μορφή τράγου, ενός ζώου που συμβολίζει τη δύναμη για ζωή. Επίσης, τα κουδούνια που ζώνονται στη μέση βγάζουν έναν ήχο για να ξυπνήσουν τη φύση. Η καμπούρα που τοποθετείται πίσω στην πλάτη συμβολίζει τη γριά μπάμπω, που έχει αποδώσει τους καρπούς της ζωής, δηλαδή τους απογόνους, και με τον τρόπο αυτό τιμάται η συμβολή όλων των ηλικιωμένων στη διατήρηση των παραδόσεων και στη διάδοσή τους από γενιά σε γενιά. Να σημειωθεί ότι αρκετές από τις στολές που φορούν σήμερα οι νέοι, κατά το έθιμο κατασκευάστηκαν ακόμα και πριν από εκατό χρόνια, γι’ αυτό και γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια συντήρησής τους.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι στο κέντρο της πλατείας του χωριού βρίσκεται μία πηγή που αντί για νερό αναβλύζει κόκκινο κρασί. Άλλωστε, σύμφωνα με τις λαϊκές παραδόσεις και τους τοπικούς θρύλους, τα Μπαμπούγερα, κατά την εποχή του Διόνυσου, ήταν σάτυροι, ακόλουθοι του θεού, που γλεντούσαν σε μια ζωή ανέμελη γεμάτη κρασί και χορό.
Δεύτερη στάση: Πετρούσα.
Κάθε χρόνο στις 6, 7 και 8 του Ιανουαρίου, στην Πετρούσα της Δράμας, τελείται με ευθύνη του Πολιτιστικού Συλλόγου Πετρούσας, το «Μπάμπιντεν», ένα δρώμενο που οι ρίζες του χάνονται στο βάθος του χρόνου και αποβλέπει στην καλοτυχία, τη γονιμότητα και την καρποφορία, την απελευθέρωση της γης από τα δεσμά του χειμώνα.
Κυρίαρχο σύμβολο του εθίμου είναι η «καμήλα» .
Ο σύλλογος διέθετε, μέχρι πρόσφατα, ιδιόκτητη αληθινή βακτριανή καμήλα, το Ζαχαρία. Πλέον τη θέση του Ζαχαρία την καταλαμβάνει ένα μηχανικό ομοίωμα.
Ο συμβολισμός αυτού του καρτερικού ζώου με την απαράμιλλη αντοχή στην πείνα και τη δίψα κάτω από αντίξοες συνθήκες, δείχνει τις περιπέτειες του ανθρώπου μέσα στη ζωή και το χρόνο και την αποφασιστικότητά του να συνεχίσει να παλεύει κόντρα στις ελλείψεις και τις στερήσεις.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της γιορτής είναι οι τραγόμορφες αμφιέσεις.
Άντρες φορούν δέρματα ζώων και κουδούνια στην μέση τους και με τον εκκωφαντικό θόρυβο που προκαλούν, διώχνουν τα κακά πνεύματα και καλωσορίζουν τη νέα χρονιά, εξευμενίσουν τη φύση στην αναγέννηση της-πρέπει να ξυπνήσει και να ετοιμαστεί για την άνοιξη, τη νέα σοδειά.
Όταν πλέον όλα είναι έτοιμα, οι άντρες βγαίνουν από την κτήριο του Πολιτιστικού Συλλόγου με την πομπή να ξεκινά με την συνοδεία λυρών και νταχαρέδων και η νύχτα να γεμίζει χορό τραγούδι και κουδούνια.
Παύλος Μαραγκός
pmaragkos@empros.gr
