Η παρουσίαση του βιβλίου «Η Κανονικοποίηση του Ακροδεξιού Λόγου στην Ελλάδα-Φύλο, ΜΜΕ, Ένοπλες Δυνάμεις, Εκκλησία» έδωσε την ευκαιρία για μια ενδιαφέρουσα συζήτηση
«Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση δεν σήμανε το τέλος της στροφής του λόγου προς την ακροδεξιά ρητορεία» επισήμανε ο ένας εκ των επιμελητών του βιβλίου, Γιώργος Σουβλής
Την Δευτέρα 16 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του συλλογικού τόμου «Η Κανονικοποίηση του Ακροδεξιού Λόγου στην Ελλάδα-Φύλο, ΜΜΕ, Ένοπλες Δυνάμεις, Εκκλησία» από τις εκδόσεις του Ιδρύματος Rosa Luxemburg στο Φίλοιστρον Καφεποτείο. Στην εκδήλωση ομιλητές ήταν οι Γιώργος Σουβλής – Επιμελητής και Συγγραφέας του βιβλίου, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης & συν-συντονιστής του Σεμιναρίου Politics of Liberation, η Ρόζα Βασιλάκη – Επιμελήτρια και Συγγραφέας του βιβλίου, Διδάσκουσα στο College Year in Athens (CYA) και συν-συντονίστρια του σεμιναρίου Politics of Liberation και ο Σαμή Καραμπουγιούκογλου – Δημοσιογράφος ΕΡΑ Κομοτηνής ενώ την παρουσίαση συντόνιζε ο Παύλος Μαραγκός – Δημοσιογράφος στην Εφημερίδα «Εμπρός».
Η μελέτη αυτή , η οποία γράφτηκε από φοιτητές του τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, καταπιάνεται με ένα εξαιρετικά κρίσιμο και επίκαιρο θέμα το οποίο είναι η κανονικοποίηση του λόγου της ακροδεξιάς τόσο από επίσημους θεσμούς του Ελληνικού κράτους όσο και από την ίδια την κοινωνία των πολιτών. Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης έρευνας συνίσταται στο ότι τα κεφάλαια που περιέχονται σε αυτήν έχουν συγκροτηθεί με αναφορά τους ίδιους τους λόγους των ανθρώπων που στελεχώνουν τους θεσμούς υπό εξέταση.
Η έκβαση της δίκης της Χρυσής Αυγής τον Οκτώβριο του 2020 ολοκλήρωσε τη διαδικασία απονομιμοποίησής της που είχε αρχίσει ήδη, σε επίπεδο κοινωνίας, κάποια χρόνια πριν. Ολόκληρο, σχεδόν, το πολιτικό φάσμα επικρότησε την καταδίκη της και οι πρακτικές της χαρακτηρίστηκαν πλέον εγκληματικές.
Ποια είναι η αντανάκλαση των ιδεών της στις αντιλήψεις του κοινωνικού συνόλου και ποιες οι ιδεολογικές προσλήψεις τους;
Σ. Καραμπουγιούκογλου: «Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον η συζήτηση σχετικά με την ακροδεξιά ρητορεία»
Ο Σαμή Καραμπουγιούκογλου παίρνοντας πρώτος τον λόγο τόνισε ότι υπάρχουν παραδείγματα άλλων χωρών στις οποίες έχουν συμβεί τετελεσμένα γεγονότα όσον αγορά στις εκλογές που καθιστούν την συζήτηση γύρω από την ακροδεξιά πιο επίκαιρη από ποτέ. «Λεπέν στην Γαλλία, Μελόνι στην Ιταλία όπως και η Πολωνία, Ουγγαρία αλλά το πιο αξιοσημείωτο είναι η στροφή των σκανδιναβικών χωρών προς την ακροδεξιά δίχως να έχουν τα οικονομικά προβλήματα των προηγούμενων χωρών» όπως χαρακτηριστικά σημείωσε. «Αυτό το βιβλίο», συνέχισε, «είναι το πρώτο βιβλίο που δεν στηρίζεται απλώς σε αρχειακή έρευνα αλλά βασίζεται σε συνεντεύξεις, τις οποίες πραγματοποίησαν οι φοιτητές, με ανθρώπους από συγκεκριμένους χώρους ώστε να δούμε λίγο πώς βλέπουν αυτοί οι χώροι με τη δική τους ματιά τη θέση τους μέσα στην κοινωνία». Υπογράμμισε «ότι έχει πολύ ενδιαφέρον πώς συγκροτούνται οι ταυτότητες φύλου και με ποιο τρόπο φαίνεται θελκτική η ακροδεξιά ρητορεία σε αυτές τις ομάδες. Κατά δεύτερον, τα ΜΜΕ υιοθετούν τον ακροδεξιό λόγο επηρεαζόμενα από τις δεξιές κυβερνήσεις και το ερώτημα έγκειται στο τι απήχηση έχει αυτό στην ελληνική κοινωνία. Τρίτον, το πιο δύσκολο κομμάτι που εξετάστηκε στο βιβλίο είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις. Οι συγγραφείς κατάφεραν να μας παρουσιάσουν τις απόψεις των ίδιων των στελεχών. Κλείνοντας, η εκκλησία είναι ένας θεσμός ο οποίος έχρηζε διερεύνησης ως προς το πώς βλέπουν την κοινωνία».
Γ. Σουβλής: «Θεωρούμε ότι το βιβλίο είναι σημαντικό γιατί η κυβέρνηση η ίδια φιλοξενεί ακροδεξιά στοιχεία»
«Το κίνητρο για να ασχοληθούμε με την συγκεκριμένη μελέτη ήταν ότι μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής πιστεύαμε και ακόμα πιστεύουμε ότι δεν έχει τίποτα τελειώσει» επισήμανε ο Γιώργος Σουβλής. Συνεχίζοντας, τονίζει ότι η ακροδεξιά θα συνεχίσει να υπάρχει ως κοινωνικό φαινόμενο καθώς υπάρχουν τα κοινωνικά αίτια που την προκαλούν όπως η κοινωνική και οικονομική ανισότητα και η έλλειψη προοπτικών. Σε αυτό το βιβλίο το σημαντικό είναι ότι οι φοιτητές μίλησαν με ανθρώπους που γενικώς δεν υπάρχει μεγάλη προσβασιμότητα. Ο Γ. Σουβλής ανέφερε ότι «ο ακροδεξιός λόγος είναι συνυφασμένος με την έννοια της βίας, δεν είναι μία φιλοσοφική συζήτηση, ούτε ένα φιλοσοφικό βιβλίο ακριβώς. Επίσης κάναμε και ένα αρκετά διευρυμένο ερωτηματολόγιο , περίπου στα 750 ερωτηματολόγια, και προσπαθήσαμε οι ερωτήσεις να είναι ευθείες ώστε κάποιος/α να πρέπει να πάρει θέση».
Ρ. Βασιλάκη: «Σκοπός ήταν να δουλέψουμε με νέους ανθρώπους και να δείξουμε ότι όταν κάποιος έχει τη σωστή υποστήριξη μπορεί να κάνει υψηλού επιπέδου έρευνα»
Η Ρόζα Βασιλάκη ανέφερε ότι: «Θέλαμε το βιβλίο να είναι προσιτό και για αυτό υιοθετήσαμε έναν τρόπο γραφής ο οποίος να είναι προσιτός στο ευρύ κοινό αλλά κυρίως να το παρουσιάσουμε και να το συζητήσουμε με ανθρώπους από όλη την Ελλάδα. Επίσης σκοπός ήταν να δουλέψουμε με νέους ανθρώπους και να δείξουμε ότι όταν κάποιος έχει τη σωστή υποστήριξη μπορεί να κάνει υψηλού επιπέδου έρευνα». Τόνισε ότι «αυτό που θέλαμε ήταν να δημιουργήσουμε πρωτογενές υλικό, μας απασχολούσε να καταλάβουμε τι σκέφτονται οι άνθρωποι που εκπροσωπούν τους θεσμούς. Οι θεσμοί δεν είναι απρόσωπα μορφώματα, αποτελούνται από ανθρώπους οι οποίοι λειτουργούν, σκέφτονται και αισθάνονται». Όπως επισημαίνει, η κα Βασιλάκη αυτό που αποτελούσε σκοπό της έρευνας ήταν να μάθουν τι σκέφτονταν τα υποκείμενα δηλαδή ο ανεπίσημος λόγος των θεσμών. Αυτή η μεθοδολογία διατρέχει όλο το βιβλίο εκτός από το κεφάλαιο των ΜΜΕ που μας ενδιέφερε κατά κύριο λόγο, όχι τι σκέφτονται οι δημοσιογράφοι, αλλά πώς μία ιδεολογία καθίσταται κοινή λογική.
Συζήτηση και προβληματισμοί
Ακολούθησε μία ζωντανή και ενδιαφέρουσα συζήτηση όπου οι παρευρισκόμενοι ανέδειξαν προσωπικές εμπειρίες και εξέφρασαν απόψεις για τους χώρους από τους οποίους δραστηριοποιούνται σχολιάζοντας καταστάσεις και διατυπώνοντας προβληματισμούς για το χώρο της εκπαίδευσης, της δικαιοσύνης, για την έννοια του δικαιωματισμού και τις κοινωνικές διεκδικήσεις, αλλά και για τον τρόπο που τα ζητήματα εθνικισμού, ρατσισμού, σεξισμού συχνά εμπλέκονται και οδηγούν σε συγκεκριμένους χώρους. Ακόμη, ξεχώρισαν ζητήματα που αφορούσαν το ρόλο της Αριστεράς στην καταδίκη του ακροδεξιού λόγου, τη στάση του κεντρώου χώρου, τον τρόπο που αντιμετωπίζει το ζήτημα η κυβέρνηση, αλλά και τις ομοιότητες και διαφορές με άλλες χώρες του κόσμου.
Το βιβλίο διατίθεται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Rosa Luxemburg καθώς και σε έντυπη μορφή ύστερα από αίτημα.
Ελένη Διαφωνίδου
ediafonidou@empros.gr
