Εσπερίδα για τις σύγχρονες γεωπολιτικές εξελίξεις στο ΙΘΤΠ-Ο Κ. Φίλης και ο Αγ.Συρίγος ανέλυσαν τον τουρκικό αναθεωρητισμό, τις θαλάσσιες ζώνες, τα ενεργειακά έργα που αναβαθμίζουν τον ρόλο της Ελλάδας και τις χαμένες ευκαιρίες επίλυσης του Κυπριακού
Θοδωρής Τσαγκαρόπουλος
thtsagkaropoulos@empros.gr
Σε γεμάτη αίθουσα πραγματοποιήθηκε, το Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2025, η εσπερίδα του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, με θέμα τις σύγχρονες γεωπολιτικές εξελίξεις και, κυρίως, την κατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ομιλητές ήταν ο Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων του ΙΔΙΣ και Πρόεδρος Δ.Σ. του ΙΘΤΠ, και ο Άγγελος Συρίγος, Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, βουλευτής και μέλος του ΔΣ ΙΘΤΠ. Την εκδήλωση παρακολούθησαν εκπρόσωποι τοπικών αρχών, πολλοί συμπολίτες, ενώ επίσημος προσκεκλημένος ήταν και ο ευρωβουλευτής της ΝΔ, Φρέντη Μπελέρης.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του Διευθυντή Προσωπικού ΙΘΤΠ, κ. Ματζάκου Ανδρέα, προς τους ομιλητές και τους προσκεκλημένους. Αμέσως μετά, οι δύο ομιλητές προχώρησαν σε ένα ζωντανό διάλογο, θέτοντας ο ένας ερωτήματα στον άλλον και προσφέροντας ένα πιο ουσιαστικό πλαίσιο ανάλυσης των γεωπολιτικών εξελίξεων. Στο επίκεντρο του διαλόγου βρέθηκαν κρίσιμα γεωπολιτικά θέματα, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση της Ελλάδας, οι έρευνες νότια της Κρήτης, καθώς και οι διαχρονικές προκλήσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, ενώ στο τέλος το κοινό είχε την ευκαιρία να υποβάλει τις δικές του ερωτήσεις στους ομιλητές.
Η Ελλάδα ως ενεργειακός κόμβος
Η συζήτηση ανάμεσα στους δύο ομιλητές ξεκίνησε με ερώτηση που απηύθυνε ο κ. Συρίγος προς τον κ. Φίλη με αφορμή τον νέο κάθετο ενεργειακό άξονα που θα συνδέει την Ελλάδα με την Ανατολική Ευρώπη και κατά πόσο αυτό αναβαθμίζει την γεωπολιτική θέση της Ελλάδας. Ο κ. Φίλης απάντησε πως η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε μια περίοδο σημαντικής γεωπολιτικής αναβάθμισης, χάρη σε μια σειρά ενεργειακών και διπλωματικών συμφωνιών που λειτουργούν ως «δίχτυ προστασίας» απέναντι σε όσους την απειλούν.
Ειδικότερα, σχετικά με τον κάθετο ενεργειακό άξονα ανέφερε πως, ενώ η Ευρώπη επιδιώκει την απεξάρτηση από τη Ρωσία, η χώρα μας μετατρέπεται σε κρίσιμο διαμετακομιστικό κόμβο. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε και στον σταθμό LNG της Αλεξανδρούπολης, που αποτελεί τον πυρήνα αυτής της αναβάθμισης, τονίζοντας πως, ενώ η Ευρώπη αυξάνει τη ζήτηση αερίου LNG, εμείς θα το φιλοξενούμε και θα το διοχετεύουμε μέχρι και την Ουκρανία, αλλάζοντας έτσι το ρεύμα ροής του αερίου από τον νότο προς βορρά.
Σχόλιο για τον ρόλο της Αλεξανδρούπολης και την γεωπολιτική αναβάθμιση της περιοχής της Θράκης έκανε και ο κ. Συρίγος ο οποίος αναφέρθηκε στον σιδηροδρομικό άξονα Αλεξανδρούπολης-Οδησσού, ως προέκταση του ενεργειακού και εμπορικού ρόλου της Ελλάδας – μια πρόταση που, όπως σχολίασε, έχει ακουστεί και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Έρευνες υδρογονανθράκων στην Κρήτη
Στο επίκεντρο της συζήτησης των δύο ομιλητών βρέθηκαν και οι έρευνες υδρογονανθράκων στην ελληνική θάλασσα, κυρίως νότιας της Κρήτης, από τους 2 αμερικανικούς κολοσσούς, την ExxonMobil και τη Chevron.
Ο κ. Φίλης σημείωσε ότι, η παρουσία αμερικανικών εταιρειών δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα και πως, παρά το γεγονός το ότι η περιοχή νότια της Κρήτης παραμένει ανοριοθέτητη, η εμπλοκή της Chevron δημιουργεί μια de facto αμερικανική αποδοχή των ελληνικών θαλασσίων ζωνών.
Επιπρόσθετα, ο κ. Συρίγος, εξηγώντας τη σημασία των ερευνών, ανέφερε πως η Λιβύη, με το Τουρκολιβυκό μνημόνιο, διεκδικεί μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις νότια της Κρήτης και πως το γεγονός ότι η Chevron απευθύνεται στην Ελλάδα δείχνει ότι η αμερικανική πλευρά αποδέχεται το διεθνές δίκαιο και τα δικαιώματα της Ελλάδας.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό
Στη συνέχεια, οι δύο ακαδημαϊκοί ανέλυσαν τη διαχρονική αντιπαλότητα Ελλάδας – Τουρκίας. Ο κ. Φίλης τόνισε πως η Τουρκία επιθυμεί τον διαμοιρασμό του Αιγαίου και θεωρεί ότι η Ελλάδα δικαιούται μόνο 6 ναυτικά μίλια, κάτι που είναι παράλογο βάση διεθνούς δικαίου. Εξήγησε, επίσης, πως η Τουρκία αντιλαμβάνεται την Ελλάδα ως μια χώρα που «πενταπλασιάζεται» σε επιρροή, με ευρωπαϊκή στήριξη, μεγάλη άμυνα και διεθνείς συμμαχίες και πως, από την τουρκική οπτική, αυτό που συμβαίνει με την Ελλάδα είναι μια μεγάλη ελληνική επιτυχία – και γι’ αυτό προκαλεί ανασφάλεια.
Αναφορά στο ζήτημα της επέκτασης των ναυτικών μιλίων από 6 ν.μ. σε 12 ν.μ. έκανε και ο κ. Συρίγος ο οποίος, αναγνωρίζοντας τα αλιευτικά προβλήματα που αντιμετωπίζονται στο Θρακικό πέλαγος, τόνισε πως εμπόδιο συνεχίζει να αποτελεί το casus belli της Τουρκίας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η Ελλάδα απεμπολεί το δικαίωμα της να τα επεκτείνει.
Η συζήτηση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις κορυφώθηκε όταν ο κ. Φίλης έθεσε το ερώτημα εάν χάσαμε ευκαιρίες στο παρελθόν για τη λύση του Κυπριακού. Στην απάντησή του ο κ. Συρίγος ανέφερε πως σχεδόν 40 χρόνια οι δύο πλευρές δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν σε κάτι και ότι απέχουμε πολύ από το να βρεθεί ένας κοινός τόπος, υπογραμμίζοντας πως το Κυπριακό αποτελεί τη μήτρα των ελληνοτουρκικών προβλημάτων και πως δεν πρόκειται να υπάρξει εξέλιξη στις σχέσεις εάν δεν λυθεί το Κυπριακό.
Στο τέλος της συζήτησης, το κοινό είχε την ευκαιρία να υποβάλει ερωτήσεις προς τους δύο ομιλητές. Σε ερώτηση σχετικά με το περιστατικό της Κάσου το περασμένο έτος, ο κ. Φίλης επισήμανε πως ήταν μία αστοχία της Ελλάδας, ενώ ο κ. Συρίγος παραδέχτηκε πως δεν ήταν μια καλή στιγμή διαχείρισης από πλευράς της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας.
