Έξι κτήρια βιομηχανικής και αρχιτεκτονικής αξίας ρημάζουν από την αδιαφορία της ΓΑΙΑΟΣΕ και του ΤΑΙΠΕΔ – Αρνήθηκαν τον καθαρισμό τους από εθελοντές στην Σταυρούπολη!-Στην Δράμα ο σταθμός έγινε χώρος εστίασης
Των τρένων οι σταθμοί έχουν πολλές ιστορίες να αφηγηθούν! Ιστορίες για τον πόνο του αποχωρισμού και την χαρά του γυρισμού. Νέοι άνθρωποι που έφευγαν κουβαλώντας τις βαλίτσες τους τις ελπίδες τους για μια νέα ζωή στα χρόνια της μετανάστευσης. Οι αίθουσες αναμονής γέμιζαν φωνές, βιαστικά βήματα και ο χαρακτηριστικός ήχος των ατμομηχανών που ξεκινούσαν το ταξίδι τους, δακρυσμένους αποχαιρετισμούς αλλά και την χαρά της προσμονής ενός ταξιδιού.
Σιδηροδρομικοί σταθμοί: Κάποτε έσφυζαν από ζωή, σήμερα ρημάζουν
Σήμερα, σε πολλές περιοχές της χώρας, τα ίδια αυτά κτήρια στέκουν βουβά και ρημαγμένα. Τα παγκάκια σαπίζουν, οι ράγες σκουριάζουν και οι τοίχοι μισογκρεμισμένοι αφηγούνται τη σιωπηλή τους εγκατάλειψη. Κανείς δεν νοιάζεται, κανείς δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτά και όμως οι σιδηροδρομικοί σταθμοί είναι κομμάτι του παρελθόντος μας. Τα κτήρια των σιδηροδρομικών σταθμών αποτελούν σημαντικά τεκμήρια της βιομηχανικής και συγκοινωνιακής ιστορίας κάθε τόπου. Δημιουργήθηκαν σε μια εποχή όπου ο σιδηρόδρομος αποτελούσε βασικό μέσο μεταφοράς ανθρώπων και αγαθών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Συνδέθηκαν με την ανάπτυξη και με το θυμικό των ανθρώπων. Πόσα τραγούδια γράφτηκαν, πόσες ταινίες είχαν φόντο την θολή ατμόσφαιρα ενός σταθμού…
Έξι κτήρια σιδηροδρομικών σταθμών στην Ξάνθη
Η Ξάνθη διαθέτει έξι κτήρια σιδηροδρομικών σταθμών. Ένα έξω από την πόλη της Ξάνθης, ένα στην Σταυρούπολη, ένα στο Νεοχώρι της Δ.Ε. Σταυρούπολης, στα Λιβερά και στους Τοξότες. Τα κτήρια αυτά είναι εγκαταλειμμένα εδώ και 10 χρόνια τουλάχιστον καθώς η Ξάνθη από τότε δεν έχει σιδηροδρομική σύνδεση. Τα κτήρια αυτά είναι ιδιοκτησία της ΓΑΙΑΟΣΕ ενώ η διαχείρισή τους υπάγεται στο Υπερταμείο. Μια επίμονη προσπάθειά μας να λάβουμε απαντήσεις στα ερωτήματά μας που αποτελούν ερωτήματα της τοπικής κοινωνίας σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι μ’ αυτά τα κτήρια από την επίσημη οδό, απευθυνόμενοι σε ΓΑΙΟΣΕ – Υπερταμείο έπεσαν στον τοίχο της επανειλημμένης αναβλητικότητας με συνεχείς δικαιολογίες που εισπράττεται όμως ως απροθυμία να απαντήσουν, ενέχοντας και χροιά απαξίωσης.
Άρνηση της ΓΑΙΑΟΣΕ στον καθαρισμό του σταθμού της Σταυρούπολης για Πολιτική Προστασία
Κι όμως η τοπική κοινωνία θέλει απαντήσεις και μάλιστα πολίτες θέλουν να αναλάβουν τον καθαρισμό και τη συντήρησή τους γιατί αναγνωρίζουν την ιστορική και αρχιτεκτονική του αξία και θέλουν να την αξιοποιήσουν τουριστικά. Κάτι τέτοιο συνέβη στην Σταυρούπολη. Όπως μας ανέφερε ο αντιδήμαρχος Σταυρούπολης Μάριος Τσορμπατζίδης έγινε μια προσπάθεια επικοινωνίας με την ΓΑΙΑΟΣΕ για να επιτραπεί σε εθελοντές να καθαρίσουν το χώρο του σταθμού και τις παρακείμενες αποθήκες, να τον βάψουν, να τον καταστήσουν επισκέψιμο όμως η απάντηση ήταν αρνητική και η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε. Το καλοκαίρι κατά την αντιπυρική περίοδο έγινε αίτημα από την Πολιτική Προστασία για καθαρισμό του χώρου καθώς έχει μεταβληθεί σε …ζούγκλα και είναι επικίνδυνος για πυρκαγιά, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική!: «Δεν υπάρχει καμιά πρόθεση ούτε να καθαριστεί ούτε να συντηρηθεί το κτήριο του σταθμού. Δεν υπάρχει πρόθεση ούτε για μίσθωση, για αξιοποίηση με άλλη χρήση αντίστοιχα με άλλες περιοχές, όπως στην Δράμα που έχει γίνει χώρος εστίασης. Η τοπική κοινωνία θέλει να αξιοποιηθεί ο σταθμός, γιατί είναι κομμάτι στης ιστορίας μας και θλίβεσαι όταν βλέπει αυτή την αδιαφορία και την άρνηση από τους φορείς που υπάγεται», ανέφερε ο κ. Τσορμπατζίδης.
Στην Δράμα ο σταθμός έγινε ταβέρνα ο «Καρβουνιάρης»
Την ίδια στιγμή όμως το κτήριο του σιδηροδρομικού σταθμού Δράμας έχει μετατραπεί σ’ ένα ωραίο χώρο εστίασης που συγκεντρώνει τον ενδιαφέρον του κόσμου της ευρύτερης περιοχής καθώς συνδυάζει την ομορφιά του κτηρίου και την αισθητική χώρου με την γευστική τέχνη της γαστρονομίας.
Παραδείγματα καλών πρακτικών στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Να σημειώσουμε πως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρόμοια κτήρια έχουν βρει νέα ζωή. Παλιοί σταθμοί έχουν μετατραπεί σε πολιτιστικά κέντρα, μουσεία, βιβλιοθήκες, ακόμη και σε μικρές επιχειρήσεις φιλοξενίας ή εστίασης, προσφέροντας θέσεις εργασίας και αναβαθμίζοντας τις γύρω περιοχές. Στην Ελλάδα, αν και έχουν γίνει μεμονωμένες προσπάθειες, όπως η αξιοποίηση του σταθμού του ΟΣΕ στη Θεσσαλονίκη για πολιτιστικές δράσεις, το μεγαλύτερο μέρος του σιδηροδρομικού δικτύου παραμένει αδρανές.
Πρόκληση: Να αξιοποιηθούν οι σιδηροδρομικοί σταθμοί
Η επανάχρηση αυτών των κτηρίων δεν είναι απλώς ζήτημα αισθητικής ή νοσταλγίας. Είναι μια ευκαιρία για βιώσιμη ανάπτυξη, ανάδειξη της ιστορίας και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Είναι και μια πρόκληση να βρεθεί ο τρόπος να ξαναβάλουμε το «τρένο» της αξιοποίησης στις ράγες του. Καθοριστικός όμως παράγοντας είναι η βούληση πολιτική και κοινωνική. Με σωστό σχεδιασμό και συνεργασία μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης, πολιτιστικών φορέων και πολιτών, οι σταθμοί αυτοί μπορούν να ξαναγίνουν σημεία αναφοράς — όχι πλέον για τις αναχωρήσεις των τρένων, αλλά για τις αφίξεις νέων ιδεών.
