Παρουσία έρευνας για τις εξαγωγές: Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των επιχειρήσεων (76%)-Φρούτα και πλαστικές ύλες τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα – Χαμηλά αξιολογούνται οι θεσμικοί φορείς ως προς τη διευκόλυνση των εξαγωγών
Την «πρωτιά» σε εξαγωγικές επιχειρήσεις στην περιφέρειά μας, καταγράφει η Ξάνθη με δεύτερη τη Δράμα και Καβάλα, Ροδόπη , Έβρο να ακολουθούν. Αυτό αποτυπώνει έρευνα που διεξάχθηκε από το Ερευνητικό Εργαστήριο MaGBISE «Διοίκηση, Διακυβέρνηση, Επιχειρηματική Ευφυΐα, Εταιρική Στρατηγική και Ηθική, Εταιριών Διαχείρισης Υποδομών, Δικτυών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας» (https://magbise.econ.duth.gr) του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.. Η έρευνα εντάσσεται στο πλαίσιο της συνεργασίας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, των Επιμελητηρίων της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Η παρουσίασή της πραγματοποιήθηκε την Τρίτη το απόγευμα στην Μεγάλη Λέσχη Καβάλας παρουσία του περιφερειάρχη ΑΜΘ Χριστόδουλου Τοψίδη, του αντιπεριφερειάρχη Καβάλας Θεόδωρου Μαρκόπουλου, των προέδρων των πέντε επιμελητηρίων ΑΜΘ και κοινού. Όπως διευκρινίστηκε η πρωτοβουλία για την έρευνα προέκυψε μέσα από τον στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας και τη στενή συνεργασία του Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Χριστόδουλου Τοψίδη με τον Περιφερειακό Σύμβουλο, υπεύθυνο για τις Διεθνείς Σχέσεις και την Εξωστρέφεια, κ. Χάρη Δαλκίτζη με διττό στόχο: Ν’ αποτελέσει ένα εργαλείο για την χάραξη της εξαγωγικής στρατηγικής της περιφέρειας και ανάληψης πρωτοβουλιών και δράσεων από τα επιμελητήρια για την διευκόλυνση των εξαγωγών. Διεξάχθηκε την περίοδο του Ιανουαρίου 2025 έως 10 Φεβρουαρίου και έλαβαν μέρος 150 επιχειρήσεις της ΑΜΘ που απάντησαν σ’ ένα συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο.
Τα πιο σημαντικά ευρήματα της έρευνας
Τα ευρήματα της έρευνας αποτυπώνουν με ακρίβεια την πραγματική εικόνα των εξαγωγικών επιχειρήσεων στην περιφέρειά μας. Όπως μας ανέφερε ο κ. Δαλκίτζης στην έρευνα πήραν μέρος επιχειρήσεις από τη μεταποίηση κατά 31% και χονδρικό και λιανικό εμπόριο 34%. Το 50% των επιχειρήσεων ξεκίνησαν μετά το 2010 τις εξαγωγές. Το 67% απασχολεί έως 10 άτομα και το 51% έχει τζίρο μισό εκατομμύριο. Οι χώρες που εξάγουν είναι η Βουλγαρία, Γερμανία, Ρουμανία , Ιταλία και Κύπρο ενώ επιθυμούν να αυξήσουν τις εξαγωγές και σε άλλες χώρες της ΕΕ όπως Γαλλία, Ολλανδία, Βρετανία κ.λ.π. Τα προϊόντα που εξάγουν είναι κυρίως φρούτα (8,80%), πλαστικές ύλες (8,65%), μηχανές (8,30%), πέτρες, γύψο, μάρμαρα, (7,17), λιπάσματα (3,60 %), καπνά (6,10%). Σε επίπεδο όμως η περιφέρειά μας κατέχει ένα μερίδιο 2,9% παρότι γεωγραφικά κατέχει το 10% και άλλες περιφέρειες μικρότερες όπως η Στερεά Ελλάδα έχει 4,40% εξαγωγές. Να σημειώσουμε επίσης ότι στις επιχειρήσεις απασχολούνται κατά 30% λιγότερες γυναίκες.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα των εξαγωγικών επιχειρήσεων
Όπως δείχνει η έρευνα το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειες είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των επιχειρήσεων (76%) και των καυσίμων σε ποσοστό πάνω του 60%. Γενικά η ενέργεια είναι το κρίσιμο κόστος για τις εξαγωγές και οι επιχειρήσεις έχουν υψηλή εξάρτηση από αυτή. Αυτά τα δεδομένα επιβεβαιώνουν την ανάγκη για θεσμικές παρεμβάσεις με στόχο τη δημιουργία μηχανισμών αντιστάθμισης.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπεράσματα αφορά τον βαθμό πρόσβασης σε θεσμικά και συστημικά εργαλεία/δράσεις υποστήριξης. Πάνω από το 70% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι δεν έχει ποτέ λάβει εξειδικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη για εξαγωγές.
Επίσης άλλα προβλήματα για την εξαγωγική δραστηριότητα είναι: Η εύρεση αντιπροσώπων (άνω του 50%) , οι προδιαγραφές ποιότητας (άνω του 50%) , οι καταναλωτικές συνήθειες των χωρών, οι τιμές των προϊόντων ανταγωνισμού , τη νομισματική ισοτιμία (για χώρες εκτός ευρωζώνης).
Οι επιχειρήσεις κατά 75% δεν σκοπεύουν να μεταφέρουν την έδρα τους σε άλλες περιφέρειες και κατά 77% δεν εξετάζουν το ενδεχόμενο μεταφοράς σε άλλη χώρα. Σ’ ότι αφορά την πρόσβαση στις γειτονικές χώρες αξιολογείται θετικά κατά 33% το οδικό δίκτυο.
Το 75% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι το κόστος ενέργειας επηρεάζει αρνητικά την εξαγωγική τους δραστηριότητα.
Αισιόδοξες οι επιχειρήσεις – Συγκρατημένα αισιόδοξη γενικά για την οικονομία
Αισιόδοξες για την ανάπτυξη στην εξαγωγική δραστηριότητα δηλώνει το 58% των επιχειρήσεων αλλά μόνο 16% για την ανάπτυξη της γενικής οικονομίας.
Τέλος σ’ ότι αφορά τη διευκόλυνση των εξαγωγών από τους θεσμικούς φορείς και την πολιτεία, η μεν πολιτεία αξιολογεί κατά 83% αρνητικά και οι δημοτικοί φορείς κατά 13%.
Ως κρίσιμες επενδύσεις για τις επιχειρήσεις αναδεικνύονται οι υποδομές, κατά 59% οι τηλεπικοινωνίες και το διαδίκτυο, κατά 41% οι μεταφορές και 45% η ενέργεια. Επίσης αναγνωρίζεται ως σημαντική κατά 56% η συνεργασία με τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και κατά 84% οι νέες τεχνολογίες. Συγκεκριμένα, το 44% τοποθετεί υψηλά στην ιεράρχησή του τον ψηφιακό μετασχηματισμό, 50% αναγνωρίζει ως σημαντικά θέματα εταιρικής ευθύνης και υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων κατά 62,4%. Έμφαση επίσης δίνεται και στην εκπαίδευση των εργαζομένων με 47,7% και δράσεις κοινωνικής ευθύνης με 30,6%.
Με περιβαλλοντικό προσανατολισμό
Ως προς το περιβαλλοντικό σκέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι άνω του 75% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι θεωρεί την υιοθέτηση πρακτικών κυκλικής οικονομίας για τη διέγερση επιχειρηματικών δράσεων και την τόνωση του τζίρου, με έμφαση στην ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση υλικών και την ενεργειακή αποδοτικότητα, ως κρίσιμους παράγοντες για την ανάπτυξη της επιχείρησής τους. Το εύρημα αυτό είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό, διότι υποδηλώνει ότι οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της ΠΑΜΘ ιεραρχούν τη σημασία της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης όχι μόνο ως ηθική υποχρέωση, αλλά και ως παράγοντα διαφοροποίησης στις διεθνείς αγορές. Παράλληλα, η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η βιώσιμη ανάπτυξη εντάσσονται σταδιακά στη στρατηγική ατζέντα των επιχειρήσεων, προσδίδοντας προστιθέμενη αξία στο εμπορικό τους προφίλ.
Η ΑΜΘ έχει γεωγραφικό πλεονέκτημα για τις εξαγωγές αρκεί να το αξιοποιήσει
Συμπερασματικά, όπως ανέφερε ο επιστημονικά υπεύθυνος της έρευνας καθηγητής ΔΠΘ Δημήτριος Δημητρίου τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας για την καταγραφή και ανάλυση των χαρακτηριστικών, προκλήσεων και προοπτικών των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Περιφέρειας ΑΜΘ καταδεικνύουν την ανάγκη για συγκρότηση ενός συνεκτικού αναπτυξιακού πλαισίου, με στόχο την αναβάθμιση των συνθηκών λειτουργίας των εξαγωγικών επιχειρήσεων και τη μετατροπή της Περιφέρειας σε διαπεριφερειακό κόμβο καινοτομίας, εμπορίου και πράσινης ανάπτυξης.
Η συνδυαστική ενεργοποίηση θεσμικών εργαλείων, μέτρων στήριξης και στρατηγικών συνεργασιών αποτελεί προϋπόθεση για την επιτάχυνση της εξωστρεφούς μετάβασης, την ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας των εξαγωγικών επιχειρήσεων και τη συνολική αναβάθμιση της παραγωγικής ταυτότητας της Περιφέρειας ΑΜΘ. Η εξαγωγική επιχειρηματικότητα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη διαθέτει ένα γεωγραφικό πλεονέκτημα που, εφόσον αξιοποιηθεί κατάλληλα, μπορεί να αναδείξει την Περιφέρεια σε διασυνοριακό κόμβο καινοτομίας, πράσινης ανάπτυξης και περιφερειακής εμπορικής δυναμικής.
