Οι καταναλωτικές επιλογές υπαγορεύονται κυρίως από οικονομικά κριτήρια – Έλλειμμα στην περιβαλλοντική συνείδηση διαπιστώνει η έρευνα του Α’ τριμήνου 2025
Ενδιαφέροντα ευρήματα για τις στάσεις των καταναλωτών απέναντι στο περιβάλλον και τη σπατάλη τροφίμων παρουσίασε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), στο πλαίσιο της ετήσιας κυλιόμενης έρευνάς του. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2025 από δείγμα 1.500 καταναλωτών σε όλη την Ελλάδα, οι περισσότεροι πολίτες δηλώνουν ευαισθησία σε θέματα περιβάλλοντος — αλλά η στάση αυτή δεν μεταφράζεται σε πράξη.
Θετική στάση, χαμηλή διάθεση για οικονομική θυσία
Ειδικότερα, δύο στους τρεις καταναλωτές θεωρούν σημαντική την προστασία του περιβάλλοντος κατά τις αγορές τροφίμων. Ένα 65% επιθυμεί προϊόντα που παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, 63% ζητά μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα προϊόντα και 57% προτιμά λιγότερες πλαστικές συσκευασίες.
Ωστόσο, μόνο το 17% δηλώνει πρόθυμο να πληρώσει περισσότερα για φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα ή για να αγοράζει από καταστήματα με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Επιπλέον, το 37% θα επέλεγε το φθηνότερο προϊόν, ακόμη κι αν το άλλο ήταν περιβαλλοντικά καλύτερο.
Πιο «γενναιόδωροι» σε θέματα προστασίας των ζώων
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 39% των καταναλωτών θα πλήρωνε επιπλέον για προϊόντα που διασφαλίζουν ότι δεν έχει υπάρξει κακοποίηση ζώων κατά την παραγωγή τους – ποσοστό σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τα περιβαλλοντικά κριτήρια.
Συγκρατημένη σπατάλη τροφίμων – Αλλά όχι ανύπαρκτη
Η έρευνα αποτυπώνει επίσης χαμηλά επίπεδα σπατάλης τροφίμων:
- Το 59% των νοικοκυριών δηλώνει ότι πετά ένα μέρος των τροφίμων που αγοράζει,
- ενώ το 41% δηλώνει ότι δεν πετά καθόλου τρόφιμα.
Ωστόσο, οι αριθμοί δείχνουν ότι η μέση ετήσια σπατάλη τροφίμων φτάνει τα 40 κιλά ή άνω των 150 ευρώ ανά νοικοκυριό, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 3,3% της ετήσιας κατανάλωσης τροφίμων.
Αιτίες σπατάλης και στάση των καταναλωτών
Η σπατάλη αποδίδεται:
- κατά 51% στην κακή διαχείριση των υπολειμμάτων,
- και κατά 33% στην υπερκατανάλωση (αγορά περισσοτέρων από τα απαραίτητα).
Μόλις το 11% των καταναλωτών αναγνωρίζει ότι το νοικοκυριό του σπαταλά μεγάλη ποσότητα τροφίμων, ενώ το 94% δηλώνει ότι αισθάνεται ενοχή όταν πετά τρόφιμα.
Η οικονομική πίεση επισκιάζει την περιβαλλοντική συνείδηση
Η έρευνα του ΙΕΛΚΑ αποκαλύπτει ένα σαφές χάσμα ανάμεσα στη δηλωμένη περιβαλλοντική ευαισθησία και στην καταναλωτική συμπεριφορά. Οι περισσότεροι καταναλωτές ενστερνίζονται θετικά περιβαλλοντικά μηνύματα, ωστόσο στην πράξη φαίνεται να προτεραιοποιούν το οικονομικό όφελος. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει την πίεση που υφίσταται η αγοραστική δύναμη, αλλά και την ανάγκη για ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και κουλτούρας σε επίπεδο κοινωνίας.
