Μεγάλη ανταπόκριση και ενδιαφέρον είχε η εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δικηγορικός Σύλλογος Ξάνθης για την έξαρση βίας των ανηλίκων και τη διάπραξη αδικημάτων –Αναδείχθηκαν προβλήματα και ανεπάρκειες στο σύστημα σωφρονισμού και τονίστηκε η απόλυτη ανάγκη πρόληψης κυρίως με την υποστήριξη των κύριων δομών, που είναι η οικογένεια και το σχολείο
Μεγάλο ενδιαφέρον από το νομικό κόσμο της Ξάνθης και όχι μόνο συγκέντρωσε η εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δικηγορικός Σύλλογος Ξάνθης, το απόγευμα τη Δευτέρας με θέμα: «Παραβατικότητα Ανηλίκων», συνεχίζοντας μια σειρά στοχευμένων παρεμβάσεων για την εκλαΐκευση, συζήτηση και ανάδειξη ζητημάτων που αφορούν την τοπική κοινωνία.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στον Πολυχώρο Τέχνης και Σκέψης «Οικία Μάνου Χατζιδάκι» και σε αυτή αναδείχθηκε η απόλυτη ανάγκη συστράτευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την πρόληψη πρωτίστως και την αντιμετώπιση του φαινομένου της ανήλικης παραβατικότητας και αποτυπώθηκε από το σύνολο των ομιλητών ότι από μόνη της η τιμωρία δεν μπορεί να είναι η λύση.
Ως οικοδέσποινα υποδέχθηκε το πολυπληθές κοινό που αποτελούσαν μεταξύ άλλων πολλοί νέοι δικηγόροι και εκπαιδευτικοί, η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης Δέσποινα Χατζηφωτιάδου, η οποία αναφέρθηκε στο πολυπαραγοντικό φαινόμενο της έξαρσης της βίας των ανηλίκων, που τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται με μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα, χωρίς εξαιρέσεις σε φύλα ή κοινωνικές τάξεις.
Η αντιπεριφερειάρχης Πολυξένη Μπρίκα και ο αντιδήμαρχος Κώστας Γκαγκαλίδης στο χαιρετισμό τους ανέδειξαν μετ’ επιτάσεως ότι μεμονωμένα κανένας φορέας δεν μπορεί να δράσει αποτελεσματικά και απαιτείται συνεργασία.
Την εκδήλωση παρουσίασε η νεαρή δικηγόρος Κατερίνα Κυζάκη και σε αυτή οι εισηγητές, ο καθένας από το ρόλο του επιχείρησαν να παρουσιάσουν τις διάφορες προεκτάσεις της ανήλικης παραβατικότητας.
Η Στυλιανή Γιαλαμά – Κοινωνική Λειτουργός MSc αναφέρθηκε στους λόγους έξαρσης του φαινομένου και παρουσίασε σχετικά στατιστικά στοιχεία. Υπογράμμισε την αξία της πρόληψης, τονίζοντας ότι βασική δομή πρόληψης της βίας είναι η οικογένεια και άρα κάθε λόγος διάρρηξης του δεσμού, με βάση σύγχρονες και διαχρονικές αιτιάσεις, μπορεί να οδηγεί σε φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς.
Ο Γεώργιος Μαλάκης – Ασκούμενος δικηγόρος του ΔΣΞ ανέλυσε στη συνέχεια το φαινόμενο δίνοντας βαρύτητα στους κοινωνικούς παράγοντες και ως νεότερος κατέδειξε τη σημασία της κατανόησης των σύγχρονων τάσεων και επιρροών στους νέους που μπορεί να οδηγήσουν σε παραβατική συμπεριφορά.
Ο Φίλιππος Καρατσίδης – Εισαγγελέας Πρωτοδικών Ξάνθης, παρουσίασε την ποινική αντιμετώπιση των ανηλίκων, και τις διαβαθμίσεις του νόμου ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα. Ανέδειξε και αυτός με τη σειρά του ότι η Δικαιοσύνη από μόνη της και τα αναμορφωτικά μέτρα δεν είναι ικανά και επαρκή να οδηγήσουν σε εξάλειψη του φαινομένου. Ο ίδιος επεσήμανε την έλλειψη δομών και κυρίως την έλλειψη επιμελητών ανηλίκων σε πολλά Πρωτοδικεία (μεταξύ των οποίων και στην Ξάνθη, όπου δεν έχει αντικατασταθεί η προηγούμενη Επιμελήτρια) ώστε να παρακολουθούνται αποτελεσματικά και ουσιαστικά τα αναμορφωτικά μέτρα. Ειδικά για την Ξάνθη, ανέφερε ότι είναι μία από τις περιοχές με τις περισσότερες περιπτώσεις παραβατικότητας ανηλίκων ανά την Ελλάδα.
Ο Δημήτριος Μουρτετζίκογλου – Αστυνόμος Β’, Υποδιοικητής του Τμήματος Δίωξης και Εξιχνίασης Εγκλημάτων Ξάνθης. Αναφέρθηκε στο ρόλο της αστυνομίας και εξήγησε αφενός τον τρόπο αντιμετώπισης των ανήλικων δραστών από την αστυνομία και αφετέρου τις ενέργειας για την πρόληψη και ευαισθητοποίηση μαθητών με δράσεις στα σχολεία.
Όπως αναφέρθηκε οι κυριότερες μορφές παραβατικότητας πλημμεληματικής μορφής στην Ελλάδα είναι οι κλοπές, ληστείες, σωματικές βλάβες, σύσταση συμμοριών ανηλίκων, παραβάσεις του ΚΟΚ και κατοχή ναρκωτικών για ίδια χρήση. Η δε ομάδα με τη μεγαλύτερη παραβατική συμπεριφορά είναι οι ηλικίες 13-16, δηλαδή τα παιδιά του γυμνασίου.
Τέλος ο δικηγόρος Γιάννης Ιωάννης Μπάρκας επιχείρησε μία κριτική αποτίμηση της Ποινικής καταστολής και Σωφρονιστικής μεταχείρισης των Ανηλίκων, επισημαίνοντας ότι η αυστηροποίηση των ποινών δεν καταλήγει απαραίτητα σε σωφρονισμό. Άλλωστε, είναι πλέον μάλλον κοινώς αποδεκτό ότι η «θητεία» σε σωφρονιστικό κατάστημα μπορεί να κάνει τους ανήλικους παραβάτες περισσότερο «ικανούς» για τέλεση νέων αδικημάτων. «Θα πρέπει να προλάβουμε και όχι να τιμωρήσουμε» ήταν το κεντρικό μήνυμα.
Στο δε ερώτημα που τέθηκε και τίθεται διαρκώς ως προς το «μπαλάκι ευθυνών» ανάμεσα στην Αστυνομία και τη Δικαιοσύνη και κατά πόσο « ο ένας τους πιάνει και ο άλλος τους αφήνει» έγινε σαφές ότι όλοι κινούνται στο πλαίσιο που ο νόμος ορίζει. Ο δράστης κάτω των 12 μένει ατιμώρητος. Από 12-15 επιβάλλονται σωφρονιστικά μέτρα (με όλα τα προβλήματα και τις ελλείψεις που παρουσιάστηκαν αναλυτικά στην εκδήλωση), αυτόφωρη διαδικασία και προφυλάκιση δεν προβλέπονται για τους ανήλικους. Επομένως, η διαχείριση σε επίπεδο καταστολής έχει όρια. Και ανεπάρκειες.
Κοινή διαπίστωση των εισηγητών ήταν ότι η οικογένεια πρωτίστως και το σχολείο είναι οι χώροι όπου μπορεί να προληφθεί η βία, ως πρότυπο και ως αναπαραγωγή. Επομένως, οι αρμόδιοι φορείς και εμπλεκόμενοι πρέπει να ενσκύψουν στην υποστήριξη αυτών των χώρων, με καθοδήγηση, ευαισθητοποίηση, με επαρκή μέσα και ουσιαστική συνδρομή.
Από την πλευρά της μετά το πέρας της εκδήλωσης η κα Χατζηφωτιάδου, εξέφρασε στο «Ε» την ικανοποίησή της για την ανταπόκριση του κόσμου και κυρίως των νέων δικηγόρων και ευχαρίστησε θερμά για τη συμμετοχή και την εμπιστοσύνη το σύνολο των ομιλητών. Τόνισε ότι κύριο μέλημα του Δικηγορικού Συλλόγου είναι, αφουγκραζόμενος τις ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας να μπορεί να παρέχει επιστημονική γνώση και κοινωνική προσφορά και να είναι παρών στο διάλογο για κάθε πρωτοβουλία βελτίωσης που αφορά τον τόπο.
Θ. Μουσόπουλος: Η βία των εφήβων δεν είναι έμφυτη, είναι αποτέλεσμα
Σχετικά με την εκδήλωση τις σκέψεις του δημοσιοποίησε και ο Θανάσης Μουσόπουλος, που αναφέρει: «Όλες οι εισηγήσεις ήταν εμπεριστατωμένες , καλύπτοντας το ενδιαφέρον αυτό θέμα γενικότερα , αλλά και ειδικότερα όσον αφορά τη χώρα και την πόλη μας.
Τον προηγούμενο μήνα, με άλλη ευκαιρία (για την εκδήλωση που οργάνωσε η Επιτροπή Ισότητας Φύλων Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Εθελοντών Αιμοδοτών Ξάνθης “Άπλωσε το χέρι σου”) δημοσίευσα το άρθρο «Ξάνθη: Σχολικός εκφοβισμός – Ένα καυτό πρόβλημα». Παραθέτω κάποιες σκέψεις μου:
-Το πρόβλημα όχι μόνο του σχολικού εκφοβισμού, αλλά και της βίας των νέων γενικότερα, πανευρωπαϊκά είναι ένα καφτό ζήτημα. Η προβολή της σειράς «Adolescence», που καταγράφει μία εξαιρετική πορεία, φωτίζει πολλές πλευρές.
-Αυτό που υποστηρίζουν οι μελετητές είναι ότι εν πολλοίς τη νεανική παραβατικότητα τη γεννά η κοινωνία των ενηλίκων.
-Το Διαδίκτυο, τα κοινωνικά δίκτυα, η τεχνητή νοημοσύνη σε σχέση με τα παιδιά και τους εφήβους είναι ένα μεγάλο «αίνιγμα»
-Πολλές φορές δεν ξέρεις ποιος είναι ο θύτης και ποιο είναι το θύμα, ένας φαύλος κύκλος βίας και εκφοβισμού Και τέλος,
-Έχω «σοκαριστεί» από την άποψη του Άλφρεντ Άντλερ: «Τα πρώτα 4 ή 5 χρόνια της ζωής του παιδιού αρκούν για να ολοκληρώσουν την ουσιαστικά αυθαίρετη εκπαίδευσή του σε σχέση με τις εντυπώσεις του» (Τα προβληματικά παιδιά, εκδ. Μπουκουμάνη, 1974, σελ. 11).
Στην νέα εκδήλωση για την παραβατικότητα των ανηλίκων, έκανε εντύπωση η τεράστια αύξηση φαινομένων νεανικής βίας.
Τονίστηκε ότι το ζήτημα δεν είναι νομικό, είναι κυρίως κοινωνικό. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της Εκπαίδευσης, της Οικογένειας και της Έγκαιρης Παρέμβασης.
Στα ζητήματα της νεανικής παραβατικότητας υπάρχουν δύο προσεγγίσεις: 1) τιμωρία των εφήβων ή 2) αποκατάσταση συμπεριφοράς. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν και οι δύο προσεγγίσεις. Πολύ συχνά, όμως, οι έφηβοι που εγκλείονται «εκπαιδεύονται» στο αναμορφωτήριο και εξέρχονται «χειρότεροι».
Πολύπλευρος είναι ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης και του διαδικτύου – θετικά και αρνητικά.
Για την αποκατάσταση της συμπεριφοράς των εφήβων, είναι απαραίτητη ανάλογη υποστήριξη από Επιμελητές, Ιδρύματα και Δομές.
Γενικά, ενώ υπάρχει αύξηση της νεανικής εγκληματικότητας, δεν υπάρχει ανάλογη αύξηση υποστήριξης. Παρατηρείται έλλειψη προνοιακών υποδομών.
Πολλοί, δυστυχώς, θεωρούν ότι, αν επιβάλουμε μια αυστηρή ποινή, λύνουμε το πρόβλημα.
Το πρόβλημα δεν είναι νομικό, είναι κοινωνικό. Όσον αφορά τα σχετικά ζητήματα στην Ξάνθη, απαιτείται συνολική μελέτη και προσέγγιση του θέματος.
Κλείνω με μία διατύπωση που υπογράφω και με τα δύο χέρια:
Η βία των εφήβων δεν είναι έμφυτη, είναι αποτέλεσμα. Οι νέοι είναι τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας».
