Ο Πατριαρχικός Ναός του Αγ.Γεωργίου στο Φανάρι

Ο Πατριαρχικός Ναός του Αγίου Γεωργίου Φαναρίου.Μεγαλη η επισκεψιμότητα από επισκέπτες και προσκυνητές

Πορεία στον χρόνο….

Μετά την Άλωση της Βασιλεύουσας από τους Οθωμανούς το 1453, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, μετά από αλλεπάλληλες διαχρονικές μετακινήσεις,  εγκαθίσταται μόνιμα στο Φανάρι, στον χώρο όπου βρισκόταν κατά την παράδοση , το καθολικό ενός γυναικείου Μοναστηριού, κατά το έτος 1599.

Ο μικρός ναός που υπήρχε εκεί, αφιερωμένος στην μνήμη του Αγ. Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, ξαναχτίζεται το 1614, από τον τότε Πατριάρχη Τιμόθεο, ενώ το το 1720, ο Πατριάρχης Ιερεμίας Γ'(1716-1726)ανοικοδομεί έναν μεγαλύτερο ναό.

Παρεμβάσεις στο εσωτερικό του ναού αλλά και σε όλο το Πατριαρχικό συγκρότημα, έκανε κατά τα έτη 1797-1798 ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, ο οποίος στην συνέχεια απαγχονίστηκε από τους Τούρκους , κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, προσθέτοντας δύο Άγιες Τράπεζες στο Ιερό Βήμα, αφιερώνοντας το νότιο κλίτος στην Αγία Ευφημία και το βόρειο κλίτος στους Τρεις Ιεράρχες. Επίσης, αντικαταστήθηκε το πλακόστρωτο δάπεδο του Ιερού Βήματος.

Ο Πάνσεπτος Πατριαρχικός Ναός του Αγ. Γεωργιου Φαναρίου , στην σημερινή του μορφή, είναι μια τρίκλιτη βασιλική, ο οποίος στην πρόσοψη του, φέρει νεοκλασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Εχει συγκεντρώσει στο εσωτερικό του,  κατά την μακρόχρονη πορεία του, πολλά ιερά Χριστιανικά κειμήλια της Βυζαντινής Περιόδου. Πολλά από αυτά τα κειμήλια, συντηρήθηκαν με χορηγία του Άρχοντος Λογοθέτου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και Μεγάλου Ευεργέτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κ. Παναγιώτη Αγγελόπουλου, μετά και την άδεια της Τουρκικής Κυβέρνησης το 1987 για ανακαίνιση και ανοικοδόμηση του ευρύτερου Πατριαρχικού συγκροτήματος.

Αξίζει να σημειωθεί για ιστορικούς και πολιτιστικούς λόγους, ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο στερήθηκε τους ζωτικότερους χώρους του, επί 46 ολόκληρα χρόνια, ώστε να μπορέσει και πάλι να τους ανακαινίσει και να τους ανοικοδομήσει, μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1941, η οποία κατέστρεψε μεγάλο μέρος του Πατριαρχικού Οίκου.

Ανάμεσα στα σπουδαία κειμήλια που συγκεντρώνει ο ναός του Αγ. Γεωργίου Φαναρίου και μπορεί ο κάθε επισκέπτης να δει και να προσκυνήσει, είναι η ψηφιδωτή εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου, η οποία χρονολογείται στον 11ο αιώνα και βρισκόταν στην ομώνυμη Μονή, η οποία στέγασε το Πατριαρχείο από το 1456 έως το 1587 αλλά και η επίσης ψηφιδωτή εικόνα του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, έργο επίσης του 11ου αιώνα. Και οι δύο αυτές εικόνες, έχουν συνδεθεί με την ιστορική πορεία του Πατριαρχείου , μετά την Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς, στις 29 Μαϊου του 1453.

Στο δεξιό κλίτος του ναού, βρίσκονται τα τρία λείψανα :της Αγ. Ευφημίας(5^ος αι.) Θεοφάνους(9ος αι. ) και Σολωμονής (2ος άι. π. Χ. ) μέσα σε περίτεχνα διακοσμημένες λάρνακες.

Στο αριστερό κλίτος, συναντούμε την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης από την ομώνυμη Μονή Αρτάκης Κυζίκου, επενδυμένη με χρυσό και ασήμι. Πιθανή χρονολόγηση, ο 12ος αιώνας.

Στο βόρειο κλίτος, στο παρεκκλήσι των Τριών Ιεραρχών, βρίσκονται δύο περίτεχνες αλαβάστρινες λάρνακες , οι οποίες περιέχουν τα ιερά λείψανα των Αγίων Πατριαρχών Κων/πόλεως Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Τα λείψανα και των δύο Πατέρων της Εκκλησίας μας, είχαν μεταφερθεί στην Δύση σε διαφορετικές χρονικά  περιόδους αναταραχών στην Βυζαντινή αυτοκρατορία. Τον Νοέμβριο του 2004, προσφέρθηκαν από τον τότε Επίσκοπο Ρώμης, Πάπα Ιωάννη -Παύλο Β’,  στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και με την φροντίδα και επιμέλεια του Οικουμενικού μας Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α’, μεταφέρθηκαν αισίως από το Βατικανό στην Κωνσταντινούπολη, εν μέσω πανηγυρικών λειτουργικών εκδηλώσεων.

Αξιοσημείωτα επίσης κειμήλια εντός του Πατριαρχικού ναού , είναι ο επιβλητικός Πατριαρχικός Θρόνος, ύψους τεσσάρων μέτρων, ο οποίος συνδέεται με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο και φαίνεται να κατασκευάστηκε επί της πατριαρχίας του Ιερεμία Β'(1572-1595)και είναι έργο του Αθηναίου Ξυλογλύπτη Λαυρεντίου αλλά και η στήλη της “Φραγγελώσεως”του Ιησού Χριστού, ένα τμήμα μαρμάρου, το οποίο μεταφέρθηκε από τους Αγίους Τόπους , από τον Αγ. Κωνσταντίνο και την μητέρα του, Αγ. Ελένη και κατά την θρησκευτική μας παράδοση, προσδέθηκε και μαστιγώθηκε ο Ιησούς Χριστός πριν την Σταύρωση.

Μεγάλη εντύπωση  στον Επισκέπτη και Προσκυνητή κατά την είσοδο του στον ναό, προκαλεί επίσης  το επιβλητικό επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα, το οποίο συντηρήθηκε σχετικά πρόσφατα.

Κλείνοντας αυτό το αφιέρωμα για τον Πατριαρχικό ναό του Αγ. Γεωργίου Φαναρίου, ο οποίος και πανηγυρίζει την μνήμη του Αγίου, εύχομαι Χρόνια Πολλά, Χριστός Ανέστη, σε όλους τους Έλληνες απανταχού και ιδίως στους Ρωμιούς της Πόλης!

Με ιδιαίτερη τιμή,
Κώστας Μαυρομάτης,  συλλέκτης-ερευνητής.

ΠΗΓΕΣ:

1. “ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗ -ΟΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΙ ΝΑΟΙ”, Εκδόσεις “ΜΙΛΗΤΟΣ”, 1996.
2. Οικουμενικόν Πατριαρχείον.

ΘΕΡΜΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ:

Αξιότιμον κ. Γεώργιον Στεφανόπουλο.