Ένα από τα ιερότερα προσκυνήματα της Χριστιανοσύνης και του Ελληνισμού
Αισίως διανύουμε την Μεγάλη Εβδομάδα του Ορθοδόξου και Καθολικού Πάσχα, με την θρησκευτική κατάνυξη των Πιστών να κορυφώνεται στους ιερούς ναούς αλλά και σε προσκυνήματα που ενισχύουν το θρησκευτικό φρόνημα τους, παρέχοντάς τους πνευματική αγαλλίαση, ψυχική ανάταση και ευφορία!
Το Ορθόδοξο Πάσχα, έχει ταυτιστεί απόλυτα με το Βυζάντιο και την μεγαλοπρέπεια που εξέπεμπε αυτό, στην Ορθόδοξη πίστη και λατρεία. Έτσι λοιπόν, αναπόφευκτα, πολλοί Ευσεβείς Πιστοί, αναζητούν αυτό τον μεγαλοπρεπή βυζαντινισμό μας τις ημέρες του Πάσχα, στην Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη, την Πόλη των πόλεων, την αλλοτινή πρωτεύουσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και έδρα του Οικουμενικού Θρόνου και του Εκάστοτε Πατριάρχη, συμβολίζοντας την διαρκή παρουσία της Ορθοδοξίας στα μέρη αυτά αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.
Οι Πατριαρχικοί ναοί και οι Μονές της Κωνσταντινουπόλεως, υπήρξαν οι κύριοι εκφραστές της μεταβυζαντινής περιόδου, όλης αυτής της κληρονομιάς και παρακαταθήκης του Βυζαντίου αλλά ταυτόχρονα εγγυούνταν και την διαφύλαξη της Ορθόδοξης Πίστης και παράδοσης των Ρωμιών της Πόλης, στο πέρασμα των αιώνων!
Ανάμεσα στα τόσα μνημεία, ναούς και Μονές της Κων/πόλεως, ξεχωρίζει αναμφισβήτητα η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής -Παναγίας Μπαλουκλί με το ιερό της Αγίασμα στον υπόγειο χώρο του ναού.
Η ύπαρξη του Αγιάσματος με την μορφή πηγής, πρωτοσυναντάται το 450μ.Χ., όταν ο μετέπειτα Βυζαντινός Αυτοκράτορας Λέων ο Μέγας , γίνεται μάρτυρας των θαυματουργών ιδιοτήτων του νερού της πηγής σε έναν παρακείμενο τυφλό, γεγονός που τον ώθησε στην ανέγερση του πρώτου μεγαλοπρεπούς ναού στην περιοχή, αφιερωμένο στην μνήμη της Θεοτόκου. Σύντομα, η φήμη της θαυματουργής πηγής εξαπλώνεται, καθιστώντας την μεγάλο προσκυνηματικό επίκεντρο.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 559μ.Χ., ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός, θεραπεύεται από λιθίαση από το νερό της πηγής και με την σειρά του ενισχύει τον ναό, χτίζοντας παράλληλα και ανδρικό μοναστήρι.
Μετά από ισχυρό σεισμό, ο ναός, κατέπεσε και ανοικοδομήθηκε εκ νέου από την Ειρήνη την Αθηναία. Ανοικοδομήθηκε για τρίτη φορά από τον Αυτοκράτορα Βασίλειο τον Μακεδόνα. Αργότερα πυρπολήθηκε από τον αρχηγό των Βουλγάρων, Συμεών, όπου και ανεγέρθηκε για τέταρτη φορά από τον Ρωμανό τον Λεκαπηνό. Κατά την πολιορκία της Κων/πόλεως το 1424, είχε στρατοπεδεύσει εντός του περιβόλου του ναού ο Σουλτάνος Μουράτ Β’ και κατά την Άλωση της το 1453 από τον γιο του, Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή, καταστράφηκε και ο ναός και το Αγίασμα. Αργότερα όμως επετράπη στους Χριστιανούς να αποκαλύψουν ξανά το Αγίασμα. Το 1732, οι Αρμένιοι προσπάθησαν να υφαρπάξουν το προσκύνημα, όμως, οι Έλληνες Χριστιανοί αντιστάθηκαν σθεναρά και διασφάλισαν το δικαίωμα της κατοχής τους. Το 1825 καταστράφηκε από τους Γενίτσαρους και το 1827 ανευρέθηκε η Ιερά Εικόνα της Θεοτόκου εικονιζόμενη υπέρ της Ζωοδόχου Πηγής.
Το έτος 1830, ο Σουλτάνος επέτρεψε την νέα ανοικοδόμηση του ναού όπως σήμερα διασώζεται, επί Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντίου Α’, όπως μαρτυράται και από ανάλογη κτητορική επιγραφή, η οποία είναι εντοιχισμένη στην σκάλα που οδηγεί στον υπόγειο χώρο του Αγιάσματος.
Στον προαύλιο χώρο της Μονής, υπάρχουν οι τάφοι των Πατριαρχών μας όπως και Επιφανών Ευεργετών του γένους και των Ρωμιών της Πόλης.
Η Εκκλησία μας, καθιέρωσε την κατ΄ έτος Εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδας.
Καλή Ανάσταση, Καλό Πάσχα!
Κώστας Μαυρομάτης, συλλέκτης-ερευνητής
H ερμηνεία της ονομασίας της Παναγίας «Μπαλουκλιώτισσας»
Το προσκύνημα της Παναγίας ως «Μπαλουκλιώτισσα» προέρχεται από την τουρκική λέξη «Μπαλίκ» (Balik) που σημαίνει ψάρι.
Σύμφωνα με τον θρύλο, μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως και την κατάληψη της από τους Οθωμανούς, η θλιβερή και απίστευτη είδηση, έφτασε στα αυτιά του Ηγουμένου της Μονής, ο οποίος εκείνη την ώρα ετοίμαζε το γεύμα του, τηγανίζοντας ψάρια. Αμφισβητώντας την είδηση και μη μπορώντας να πιστέψει πως η Παναγία, η Υπέρμαχος Στρατηγός, επέτρεψε να γίνει κάτι τέτοιο, ξεστόμισε το θρυλικό ότι αν τα μισοτηγανισμένα ψάρια, ζωντάνευαν και έπεφταν στο νερό, τότε θα το πίστευε, πράγμα που έγινε προς μεγάλη του έκπληξη!
Έκτοτε, ακόμη και σήμερα, λένε ότι αυτά τα ψάρια υπάρχουν και περιτριγυρίζουν στο αγίασμα!
