Το Παράρτημα ΑΜΘ του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ διοργάνωσε εκδήλωση την Παρασκευή 4 Απριλίου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, με φόντο την επικείμενη κατασκευή του πρώτου έργου αποθήκευσης διοξειδίου άνθρακα στην Ελλάδα
Η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (Carbon Capture and Storage – CCS) αποτελεί έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους τομείς στην απολύτως αναγκαία κλιματική προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), προσπάθεια η οποία όσο περνούν τα χρόνια γίνεται όλο και πιο επιτακτική και επείγουσα. Ενώ η τεχνολογία CCS προωθείται ως μέρος της λύσης για την πράσινη μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών, οι επικριτές της επικαλούνται μια σειρά από δεδομένα και θέτουν το ερώτημα αν πρόκειται για μια βιώσιμη απάντηση στην ανθρωπογενή κλιματική κρίση ή στην πραγματικότητα υπηρετεί περισσότερο άλλες στοχεύσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ διοργάνωσε εκδήλωση με τίτλο «Αποθήκευση Διοξειδίου του Άνθρακα στον Πρίνο: πράσινη τεχνολογία ή κίνδυνος για το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία;» την Παρασκευή 4 Απριλίου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας «Βασίλης Βασιλικός», με φόντο την επικείμενη κατασκευή του πρώτου έργου αποθήκευσης διοξειδίου άνθρακα στην Ελλάδα εντός της λεκάνης του Πρίνου, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Θάσου και Καβάλας.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν να εκτεθούν αναλυτικά τα επιστημονικά δεδομένα, να συζητηθούν τεκμηριωμένα οι κίνδυνοι που επισημαίνονται από ειδικούς και να παρουσιαστούν εναλλακτικές μέθοδοι απομάκρυνσης διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Συμμετείχαν ως ομιλητές η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής της WWF Ελλάδας, ο Λάζαρος Βασιλειάδης, δρ. πολιτικός μηχανικός, αν. καθηγητής ΔΠΘ και πρ. πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ανατολικής Μακεδονίας, ο Κώστας Νικολάου, δρ. περιβαλλοντολόγος, πρώην επισκέπτης καθηγητής ΑΠΘ, και ο Λάμπρος Σακελλαρίου, προγραμματιστής και manager συστημάτων πληροφορικής.
Παράλληλα, παρέμβαση πραγματοποίησαν ο Χρίστος Τσαντήλας, γεωπόνος, δρ. Εδαφολογίας, πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Βιομηχανικών & Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, μέλος του Παραρτήματος ΕΝΑ Θεσσαλίας, και ο Δημήτρης Τσέκερης, ειδικός σε θέματα κλιματικής πολιτικής και ενεργειακής μετάβασης και επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου ΕΝΑ. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Παύλος Μαραγκός.
Τι σημαίνει «δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα»;
Η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) σε πρώτο στάδιο περιλαμβάνει τη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα από τα καυσαέρια που μετά την καύση ορυκτών καυσίμων βγαίνουν από τις καπνοδόχους (βιομηχανία, ναυτιλία κ.ά.). Η μονάδα δέσμευσης άνθρακα συνδέεται απευθείας πάνω στην καπνοδόχο και το διοξείδιο του άνθρακα διαχωρίζεται από τους υπόλοιπους ρύπους με διάφορες μεθόδους. Στη συνέχεια, το διοξείδιο του άνθρακα συλλέγεται, υγροποιείται και μεταφέρεται σε θέσεις με κατάλληλα πετρώματα. Εκεί αποθηκεύεται μόνιμα σε γεωλογικές δεξαμενές σε μεγάλο βάθος κάτω από το έδαφος, αποτελώντας το τελικό στάδιο της διαδικασίας CCS.
Θ. Νάντσου: «Οι κίνδυνοι που συνδέονται με το CCS θεωρούνται σοβαρότεροι από τις πιθανές ωφέλειες»
Η επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής της WWF Ελλάδας, Θεοδότα Νάντσου, εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για την τεχνολογία CCS (δέσμευση και αποθήκευση CO₂), σημειώνοντας ότι ενέχει σημαντικούς περιβαλλοντικούς κινδύνους σε όλα τα στάδια: δέσμευση, μεταφορά και αποθήκευση. Επεσήμανε ότι μπορεί να οδηγήσει και σε εκπομπές άλλων ρύπων, αλλά και ρύπανση υδάτων.
Η WWF, όπως είπε, διατηρεί επιφυλακτική στάση, καθώς η τεχνολογία μπορεί να αποσπά πολύτιμους πόρους από βιώσιμες πράσινες πολιτικές. Κατά την ίδια, το CCS δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για τη διατήρηση των ορυκτών καυσίμων, ούτε να επιδοτείται δημόσια, αλλά να εξετάζεται μόνο σε τομείς όπως η βαριά βιομηχανία.
Αναφέρθηκε επίσης στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Επιστημονικού Συμβουλίου για την Κλιματική Αλλαγή (2025), που υπογραμμίζει την ανάγκη για βαθιές μειώσεις εκπομπών και γρήγορη ανάπτυξη ασφαλών τεχνολογιών αφαίρεσης υπολειμματικών εκπομπών. Τόνισε τη σημασία βιώσιμων λύσεων, ειδικά σε ευάλωτες περιοχές όπως η Ανατολική Μεσόγειος.
Λ. Βασιλειάδης: «Η αποθήκευση CO₂ έρχεται σε σύγκρουση με τον χωροταξικό και τουριστικό σχεδιασμό»
Ο Λάζαρος Βασιλειάδης επεσήμανε ότι η τεχνολογία CCS δεν μπορεί να δεσμεύσει άλλα αέρια του θερμοκηπίου, ενώ απαιτεί υπερβολική κατανάλωση ενέργειας και νερού. Δήλωσε ότι χωρίς ισχυρή κρατική και κοινοτική στήριξη δεν μπορεί να υλοποιηθεί.
Αναφερόμενος στο έργο στον Πρίνο, επισήμανε πως συγκρούεται με τον τουριστικό χαρακτήρα της Θάσου και προδιαγράφεται ως μονάδα SEVESO, με υψηλό κίνδυνο ατυχημάτων. Τόνισε ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν εξετάζει επαρκώς τις γεωλογικές παραμέτρους και τους κινδύνους διαρροών ή σεισμικής δραστηριότητας.
Κατά τον ίδιο, η τεχνολογία είναι αναποτελεσματική, αφού το CCS αναμένεται να καλύψει μόνο το 2,4% των εκπομπών έως το 2030, ενώ δεν συμβάλλει στην πράσινη μετάβαση, αλλά αξιοποιείται επιχειρηματικά.
Κ. Νικολάου: «Το CCS δεν είναι μεταβατική λύση, αλλά τρόπος συντήρησης των ορυκτών καυσίμων»
Ο δρ. περιβαλλοντολόγος Κώστας Νικολάου υποστήριξε ότι η τεχνολογία CCS προωθείται από πολιτικούς και επιχειρηματικούς κύκλους για να αποφύγουν το κόστος μείωσης εκπομπών. Διαφώνησε με τη λογική ότι αποτελεί μεταβατική λύση και την κατηγόρησε ως μόνιμη επιλογή που επιτρέπει τη συνέχιση ρυπογόνων δραστηριοτήτων, όπως η καύση σκουπιδιών σε τσιμεντοβιομηχανίες.
Η ενίσχυση των δασών και της φυτικής παραγωγής είναι αποτελεσματική και βιώσιμη λύση, η οποία όμως δεν προτιμάται επειδή δεν παράγει μεγάλα οικονομικά οφέλη
Κατήγγειλε ότι η Θάσος κινδυνεύει να μετατραπεί σε “χωματερή αερίων ρύπων” και χαρακτήρισε την αποθήκευση CO₂ ακριβή και επικίνδυνη. Παράλληλα, επισήμανε ότι λύσεις όπως η αναδάσωση είναι πιο αποτελεσματικές και φθηνές, αλλά δεν επιλέγονται επειδή δεν αποφέρουν μεγάλα κέρδη.
Λ. Σακελλαρίου: «Το CCS καθυστερεί την πράσινη μετάβαση»
Ο κ. Σακελλαρίου αναφέρθηκε στην περιορισμένη αποτελεσματικότητα του CCS και την προώθησή του από την Κομισιόν μέσω χρηματοοικονομικών εργαλείων (όπως τα CCfD). Εξέφρασε ανησυχία για τις οικονομικές συνέπειες στους φορολογούμενους, ειδικά με την πρόταση για δημιουργία «CCS Bank».
Υποστήριξε ότι κάθε επένδυση στο CCS αποσπά πόρους από τις πραγματικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και καθυστερεί την απαραίτητη ενεργειακή αλλαγή.
Χρ. Τσαντήλας: «Η φύση προσφέρει ασφαλέστερες και αποδοτικότερες λύσεις»
Ο γεωπόνος Χρίστος Τσαντήλας επισήμανε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί μείωση των εκπομπών και αξιοποίηση των φυσικών μηχανισμών, όπως η φωτοσύνθεση. Ανέφερε ότι οι τεχνολογικές λύσεις αφαίρεσης CO₂, παρότι ελπιδοφόρες, είναι ακριβές και περιβαλλοντικά ριψοκίνδυνες.
Τόνισε ότι η ενίσχυση των δασών και της φυτικής παραγωγής είναι αποτελεσματική και βιώσιμη λύση, η οποία όμως δεν προτιμάται επειδή δεν παράγει μεγάλα οικονομικά οφέλη.
Δ. Τσέκερης: «Το CCS εγκλωβίζει τις βιομηχανίες και δεν διασφαλίζει τη βιωσιμότητα»
Ο Δημήτρης Τσέκερης, επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου ΕΝΑ μέσω παρέμβασής του, προειδοποίησε ότι η υπερβολική εξάρτηση από το CCS μπορεί να περιορίσει την ενεργειακή μετάβαση για 20-25 χρόνια. Παρότι αναγνώρισε ότι σε ορισμένους τομείς η τεχνολογία ίσως είναι αναγκαία, επέμεινε ότι η στρατηγική πρέπει να εστιάσει σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Υπογράμμισε πως το κόστος του έργου στον Πρίνο ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ και έθεσε το ερώτημα αν αυτοί οι πόροι θα μπορούσαν να επενδυθούν αλλού, ενισχύοντας πιο αποδοτικά τις βιομηχανίες και τις τοπικές κοινωνίες.
