Η παρουσίαση του βιβλίου «Βεντέτες. Εγκλήματα βεντέτας στην Ελλάδα» του γνωστού δημοσιογράφου πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Παρασκευής-Μαζί με τους ομιλητές που ανέλαβαν να παρουσιάσουν το έργο του, ανέδειξαν την εγκληματική, την κοινωνική διάσταση της βεντέτας, αλλά και την ικανότητα του συγγραφέα να διεισδύει στα χαρακτηριστικά ακόμη και των πιο σύνθετων εγκλημάτων
Ο «πρύτανης» του αστυνομικού ρεπορτάζ, Πάνος Σόμπολος παρουσίασε το βιβλίο του «Βεντέτες. Εγκλήματα βεντέτας στην Ελλάδα» στην κατάμεστη αίθουσα του Πολυχώρου Τέχνης και Σκέψης «Οικία Μάνου Χατζιδάκι» το απόγευμα της Παρασκευής.
Στην πρόσκληση του συγγραφέα, του βιβλιοπωλείου «ΔΥΟ» και τον εκδόσεων Πατάκη ανταποκρίθηκαν και ο δημοσιογράφος, Τάσος Κοντογιαννίδης, ο πρύτανης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Φώτιος Μάρης και ο αστυνομικός διευθυντής, αναπληρωτής διευθυντής της Διεύθυνσης Αστυνομίας Ξάνθης, Νεκτάριος Ορφανίδης.
Ξεπερνά τον μισό αιώνα η φιλία και η συνεργασία με τον Τάσο Κοντογιαννίδη
Ο Τάσος Κοντογιαννίδης συντόνισε την συζήτηση τονίζοντας πως ο Πάνος Σόμπολος ασχολήθηκε με μεγάλη επιτυχία με το αστυνομικό ρεπορτάζ καλύπτοντας όλα τα μεγάλα εγκλήματα, ενώ η πείρα που απέκτησε αναγνωρίστηκε και από την αστυνομία.
«Ξεπεράσαμε με τον Πάνο κατά πολύ τον μισό αιώνα φιλίας και συνεργασίας σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς προσφέροντας στο κοινό αυτό που ποθούσε να μάθει με ακρίβεια και αλήθεια», πρόσθεσε.
Μία βαθιά κοινωνιολογική ανάλυση της βεντέτας σύμφωνα με τον Φώτη Μάρη
Ο Φώτης Μάρης σημείωσε πως η εκδήλωση ήταν ιδιαίτερη για εκείνον. Ο ίδιος συνδέεται με τον συγγραφέα, μιας και κατάγονται και οι δύο από την Αιτωλοακαρνανία.
«Ο κ. Σόμπολος με την πολυετή δημοσιογραφική του σταδιοδρομία, αλλά και την ερευνητική του ακρίβεια έχει καταγράψει με απαράμιλλη λεπτομέρεια ορισμένες από τις σημαντικότερες εγκληματικές υποθέσεις της ελληνικής ιστορίας. Άλλωστε η χροιά της φωνής του μας συντρόφευε όλους, όταν ενημέρωνε με σοβαρότητα, μέτρο και αξιοπιστία», όπως δήλωσε.
Επιπλέον, συμπλήρωσε πως η συμβολή του στην εγκληματολογική μελέτη, αλλά και τη δημοσιογραφική τεκμηρίωση δεν αφορά μόνο την ιστορική αποτύπωση των εγκληματικών περιστατικών, αλλά και την ερμηνεία τους.
«Το βιβλίο αποτελεί μία βαθιά κοινωνιολογική ανάλυση της βεντέτας για εμένα», υποστήριξε προσδιορίζοντάς την ως μία σύνθετη πολιτισμική κατασκευή που ενσωματώνει αντιλήψεις περί τιμής, εκδίκησης, αλλά και συλλογικής ταυτότητας.
«Η βεντέτα υπερβαίνει την πράξη του φόνου και εξελίσσεται σε ένα βαθύ κοινωνικό τραύμα», επεσήμανε ο Νεκτάριος Ορφανίδης
Προς επίρρωση, ο Νεκτάριος Ορφανίδης, υπογράμμισε: «Βεντέτα επικράτησε να αποκαλείται μία πράξη αντεκδίκησης με έντονα τα χαρακτηριστικά της αυτοδικίας. Συναντάται σε τοπικές κοινωνίες σε μία βάση που διαπερνά γενεές με κύκλο αίματος που αφήνει οδύνη και πόνο πίσω του», ανέφερε.
Πρόσθεσε πως ο Πάνος Σόμπολος ανέδειξε με τρόπο μοναδικό τις πιο σκοτεινές, αλλά και τις πιο αποκαλυπτικές πτυχές της ελληνικής κοινωνίας μέσα από πολύκροτες υποθέσεις που σημάδεψαν τον τόπο.
«Με απόλυτο σεβασμό στην ιστορική μνήμη, αλλά και με τη μεθοδικότητα ενός ρεπόρτερ που δεν αρκείται σε επιφανειακές περιγραφές, δεν περιορίστηκε απλώς στην καταγραφή, αντιθέτως εστίασε στην ψυχολογία των ανθρώπων. Η πένα του είναι ρεαλιστική, αλλά συνάμα εμποτισμένη με την τραγικότητα των γεγονότων που αποτυπώνει. Αναδεικνύει πώς η βεντέτα υπερβαίνει την πράξη του φόνου και εξελίσσεται σε ένα βαθύ κοινωνικό τραύμα που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά», όπως διαπίστωσε.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης ο κ. Σόμπολος απάντησε και στις ερωτήσεις του «Ε»:
Η Βεντέτα συνδέεται με την Κρήτη και την κοινότητα των Ρομά. Σύμφωνα με την έρευνά σας, βεντέτες είναι δυνατό να συναντήσουμε και στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο;
Βεντέτα είχαμε στην Κρήτη, την Μάνη και στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο. Ωστόσο, σε αυτές τις δύο περιοχές άνθισε και είχαμε τα οικτρά αποτελέσματα, αμέτρητους νεκρούς, ερημωμένα χωριά, πολύ δύσκολες καταστάσεις. Στην Μάνη και στην υπόλοιπη Ελλάδα τα κρούσματα βεντέτας έχουν τελειώσει, δεν υπάρχουν πλέον, δηλαδή έχουμε να δούμε πολλά χρόνια βεντέτα να εξελίσσεται. Δυστυχώς στην Κρήτη υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Εγώ το αποδίδω στο θέμα της οπλοκατοχής και οπλοφορίας ή οπλοχρησίας.
Χαρακτηριστικά θυμάμαι παλιότερα, όταν πηγαίναμε στην Κρήτη για εγκλήματα, δυστυχήματα, σεισμούς, δεν είχαμε gps και μας κατηύθυναν οι πινακίδες. Κανονική πινακίδα, λοιπόν δεν υπήρχε. Απεναντίας, όλες ήταν κατεστραμμένες από τις σφαίρες, ήταν τρύπιες από τις σφαίρες. Εν πάση περιπτώσει τα περιστατικά έχουν μειωθεί και στην Κρήτη. Θεωρώ πως θα εξαλειφθεί κάποτε, αλλά πρέπει πρώτα να τελειώσει το θέμα της οπλοκατοχής, όπως προανέφερα.
Ποια είναι η ιδιαιτερότητα αυτού του είδους εγκλήματος, το οποίο πραγματεύεστε;
Η βεντέτα είναι η εκδίκηση που δεν σταματά στο ένα φονικό, δηλαδή σκότωσε κάποιος από μία οικογένεια, τότε η οικογένεια του θύματος θα σκοτώσει κάποιον από την οικογένεια του δράστη και αυτό θα έχει συνέχεια και διάρκεια. Το γαϊτανάκι των αλληλοσκοτωμών «πάει σύννεφο» και το αίμα χύνεται άφθονο.
Μπορεί να δει κάποιος βεντέτα να συνεχίζεται για 50 ή και για 100 χρόνια, λόγου χάριν η βεντέτα Σαρτζετάκηδες εναντίον Πενταρακήδων. Οι δύο αυτές οικογένειες αλληλοσκοτώνονταν για πολλά χρόνια με αποτέλεσμα οι νεκροί να ξεπεράσουν τους 120.
Ποιο είναι το πιο ειδεχθές έγκλημα με το οποίο κληθήκατε να ασχοληθείτε;
Το ειδεχθέστερο έγκλημα ήταν του Φρατζή που στραγγάλισε την 18χρονη γυναίκα του, καθώς την ζήλευε υπερβολικά. Έπειτα, την τεμάχισε, την έριξε σε κάδους απορριμμάτων, αλλά τα μέλη της τα βρήκε ένας συλλέκτης γραμματοσήματων. Έτσι, το έγκλημα αποκαλύφθηκε και συνελήφθη ο δράστης. Φυσικά καταδικάστηκε! Σήμερα είναι έξω, δεν έχει αλλάξει το όνομά του, αλλά είναι παντρεμένος με μία αλλοδαπή και έχει κάνει και παιδιά σύμφωνα με την ενημέρωση που είχα.
Μπορείτε να ανακαλέσετε κάποιο έγκλημα με το οποίο ασχοληθήκατε στην περιοχή και την αφορά;
Είχαμε πλημμύρες στην Ξάνθη, χαρακτηριστικό είναι το έγκλημα του τραγουδιστή, Άκη Πάνου που σκότωσε τον αρραβωνιαστικό της κόρης του.
Συγκεκριμένα, ρωτούσαμε τότε τον Άκη Πάνο, μακαρίτη πλέον και έλεγε πως έκανε ό, τι έκανε, επειδή βρέθηκε σε μία δύσκολη κατάσταση. Είχε μετανιώσει κάπως, αλλά δυστυχώς το κακό είχε γίνει εδώ, στην Λεύκη. Ο άνθρωπος δεν γυρνά πίσω.
Μιας και η εμπειρίας σας είναι μακρά στον χώρο, σας είναι εύκολο να εντοπίσετε αλλαγές στο προφίλ των εγκληματιών παλαιότερων εποχών σε σχέση με σήμερα;
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 που άνοιξαν τα σύνορα, κατέρρευσε η πρώην Σοβιετική Ένωση και μπήκαν μέσα Αλβανοί, κάτοικοι της πρώην Γιουγκοσλαβίας, Ρουμάνοι, Γεωργιανοί, ήρθαν Ασιάτες, κάποιοι από την Αφρική ή Μέση Ανατολή. Έτσι, το έγκλημα άλλαξε προς το αγριότερο, σκληρότερο.
Παλαιότερα δεν σκότωναν για ένα ή για πέντε ευρώ. Ειδικότερα ένας διαρρήκτης μπήκε σε ένα διαμέρισμα και είδε στο βάθος μία γυναίκα- ιδιοκτήτρια που ήταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη γι’ αυτό και δεν την πείραξε. Όταν το είδε η γυναίκα άρχισε να ουρλιάζει, αλλά αυτός προσπαθούσε να την καθησυχάσει ζητώντας της μάλιστα και συγγνώμη τονίζοντας ταυτόχρονα πως έκανε λάθος που μπήκε στο σπίτι της. Αυτό το περιστατικό συνέβη μεταξύ ’79-’80.
Ένα άλλο περιστατικό καταγράφεται τη δεκαετία του ’90, όταν ουσιαστικά αρχίζει να διαφοροποιείται η μορφή του εγκλήματος. Μπαίνουν δύο άντρες στο σπίτι ηλικιωμένης, την χτυπούν ζητώντας της λεφτά επίμονα. Τελικά την στραγγάλισαν, πήραν το πεντοχίλιαρο που είχε και έφυγαν. Για πέντε ευρώ σκοτώνουν, κάτι που δεν έκαναν παλαιότερα. Έχουν αλλάξει τα πράγματα και τώρα μάλιστα με το ηλεκτρονικό έγκλημα διαφοροποιούμαστε.
Έχουμε έξαρση της βίας σήμερα ή λόγω των πολλών καναλιών επικοινωνίας μαθαίνουμε περισσότερα συγκριτικά με παλιότερες εποχές;
Έχουμε έξαρση στην ενδοοικογενειακή βία και στη βία κατά των γυναικών. Ένας παράγοντας σύμφωνα με τους εγκληματολόγους, τους ψυχιάτρους και τους άλλους ειδικούς ήταν ο εγκλεισμός λόγω του κορωνοϊού.
Οι αστυνομικοί έχουν καταγγελίες για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και βίας κατά των γυναικών διπλάσια, τριπλάσια, αλλά και πολλαπλάσια συγκριτικά με παλιά. Βέβαια, πιθανόν αυτό να γίνεται επειδή σήμερα καταγγέλλονται, «ανοίγουν στόματα» τώρα που δεν «άνοιγαν» προηγουμένως.
Διερωτάται κάποιος «Γιατί, λοιπόν έχουμε τόσα κρούσματα τώρα;»
Αυτό γίνεται, γιατί σήμερα βαδίζουμε προς την ισότητα των δύο φύλων και ένα μεγάλο μέρος αντρών που είχαν μάθει αυτοί να είναι κυρίαρχοι, δεν θέλουν να αποδεχτούν τη νέα πραγματικότητα. Ταυτόχρονα υπάρχουν και χώρες στον κόσμο που θεωρούν την γυναίκα ‘’res’’, δηλαδή πράγμα, δεν της δίνουν σημασία.
Προχωρά η ισότητα των δύο φύλων, αλλά έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε!
