Ηλίας Παπαγεωργιάδης
Την ώρα που η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και μερικά ακόμη πολεοδομικά συγκροτήματα έχουν έλλειψη προσφοράς ακινήτων και “ασφυκτιούν”, η πλειοψηφία των Ελληνικών πόλεων ακολουθεί την ακριβώς αντίστροφη πορεία: Εγκατάλειψη, πεπερασμένες / ελλιπείς υποδομές, οι νέοι φεύγουν, οι μισθοί είναι χαμηλοί και οι περισσότεροι επικεφαλής της τοπικής αυτοδιοίκησης αρκούνται σε ωραία δελτία τύπου και “πολιτιστικές εκδηλώσεις”. Οι πολίτες νιώθουν να τους “ρουφάνε” οι μεγάλες πόλεις και να μένουν πίσω σε όλα τα επίπεδα. Την ίδια ώρα η αγροτική γη σε αυτές τις περιοχές υποβαθμίζεται κάθε χρόνο και στις περισσότερες περιπτώσεις η τιμή της πέφτει / εγκαταλείπεται από τους γηγενείς.
- Συμφωνούμε με αυτήν την εξέλιξη;
- Θέλουμε όντως να συγκεντρωθεί το 90% των Ελλήνων σε Αττική, Θεσσαλονίκη και άλλες 3 – 4 πόλεις;
- Ή μήπως είναι η ώρα να ακολουθήσουμε τον αντίθετο δρόμο, πριν είναι αργά;
Για πολλές δεκαετίες η Αττική και η Θεσσαλονίκη αναπτύχθηκαν βασιζόμενες στην εσωτερική μετανάστευση. Έτσι φτιάξαμε σήμερα δύο γιγάντια πολεοδομικά συγκροτήματα, το ένα με περίπου 4 – 4,5 εκ. κατοίκους και το άλλο με 1,5 εκ. κατοίκους. Αντίστοιχες κινήσεις έγιναν (σε μικρογραφία) στη Λάρισα, τα Ιωάννινα και το Ηράκλειο.
Τα χρόνια όμως πέρασαν και πλέον οι κάτοικοι των 2 μεγαλουπόλεων είναι… πολλοί και περισσεύουν! Δεν χωράνε! Σε συνδυασμό με τα “μη μέτρα” για το άνοιγμα των κλειστών σπιτιών, η ζήτηση για ακίνητα υπερβαίνει την προσφορά, το μποτιλιάρισμα έχει επιστρέψει και οι συνθήκες ζωής χειροτερεύουν κάθε χρόνο. Την ίδια ώρα δεκάδες επαρχιακές πόλεις και πρωτεύουσες νομών πλήττονται με τα προβλήματα που ανέφερα παραπάνω. Στην πράξη υπάρχει φθορά και στις μεγάλες πόλεις μας και στις μικρότερες επαρχιακές.
Έτσι λοιπόν αν βλέπαμε σοβαρά την Αποκέντρωση, την υποστήριξη πολλών πολιτών για να μετακομίσουν από το κέντρο στην περιφέρεια, θα πετυχαίναμε με μία κίνηση να “ξεμπλοκάρουμε” την Αττική και τη Θεσσαλονίκη, την ώρα που θα βοηθούσαμε πολλές περιοχές της Ελλάδας να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Τώρα πια η Αποκέντρωση βολεύει “και τους μεν και τους δε”.
6 “δύσκολα”, αλλά αναγκαία μέτρα
- Επιλεκτική μείωση φορολογίας, με κίνητρα για να μεταφερθούν επιχειρήσεις σε νομούς που έχουν ανάγκη. Η Φλώρινα, η Πρέβεζα, η Ξάνθη, η Κομοτηνή, η Αλεξανδρούπολη (λόγω ειδικών συνθηκών), τα Γρεβενά και αρκετές ακόμη περιοχές της Ελλάδας έχουν ανάγκη από επιπλέον υποστήριξη. Αν μειώναμε τη φορολογία των επιχειρήσεων / αυτοαπασχολούμενων σε όσους όντως ασκούν εκεί επιχειρηματική δραστηριότητα / όσους κάνουν επένδυση και προσλαμβάνουν προσωπικό, θα δίναμε ένα πολύ σοβαρό κίνητρο μετεγκατάστασης. Μπορούμε να διαλέξουμε 3 – 5 νομούς όπου θα ξεκινούσε πιλοτικά αυτό το εγχείρημα.
Θα άλλαζε τα δεδομένα μία φορολογία 10% σε αυτές τις περιοχές, χωρίς προκαταβολή φόρου + με απλές διαδικασίες κάθε επένδυση που θα γίνεται να μην παίρνει επιδότηση σε χρήμα, αλλά σε φορολογική απαλλαγή (πχ δικαιούται κάποιος 300.000 Ευρώ επιδότηση; Να μην πληρώσει φόρους αντίστοιχου ύψους).
- Πάσης φύσεως προγράμματα και επιδοτήσεις να δίνουν περισσότερα κίνητρα σε όσους μένουν σε στοχευμένους νομούς της επαρχίας μας
Οι ανάγκες είναι μεγάλες στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη = μεγάλα κονδύλια κατευθύνονται για τους κατοίκους εκεί. Αυτό κάνει και άλλους να θέλουν να πάνε = απαιτούνται και άλλα κονδύλια. Οι περισσότεροι υπουργοί εκλέγονται στην Αττική = ακόμη περισσότερα κονδύλια και το σπιράλ της αυτοκαταστροφής συνεχίζεται…
Αν διαλέγαμε 25 – 30 νομούς της Ελλάδας που έχουν πρόβλημα και χωρίζαμε τη χώρα σε 3 ζώνες:
- Ζώνη Α: οι 25 – 30 νομοί
- Ζώνη Β: Αττική, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Ιωάννινα και Ηράκλειο
- Ζώνη Γ: Οι υπόλοιποι νομοί
Θα μπορούσαμε σε όλα τα θέματα να πριμοδοτήσουμε τους κατοίκους των περιοχών της Ζώνης Α, αυτοί της Ζώνης Γ να πάρουν λιγότερα από τα σημερινά και οι της Ζώνης Β να πάρουν τα “κανονικά”.
Εξαιρώντας όλους τους συμπολίτες μας με προβλήματα υγείας από ένα τέτοιο μέτρο, αν οι πολίτες ήξεραν πως μένοντας εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης θα εισπράξουν μεγαλύτερα επιδόματα, θα αρχίσουν να σκέφτονται διαφορετικά την κατάσταση…
ΥΓ. Το ίδιο θα έπρεπε να κάνουμε και με προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κλπ. Να έχει ο κόσμος κίνητρο να πάει στην επαρχία.
ΥΓ.2. Το ίδιο φυσικά απαιτείται και σε θέματα παιδικών σταθμών και άλλων θεμάτων που αφορούν τα ζευγάρια που θέλουν να κάνουν / έχουν παιδιά, για να ανέβει η ποιότητα ζωής εκτός των 4 – 5 μεγάλων πόλεων.
- Προγράμματα κοινωνικής στέγασης, ευνοϊκών δανείων κλπ ΜΟΝΟ για την επαρχία
Αν κάποιος ξέρει πως το σπίτι που θέλει μέσω ευνοϊκού δανείου (πχ “Το Σπίτι μου, 2”, για το οποίο εξήγησα τι κακό έκανε στην αγορά) θα μπορεί να το πάρει μόνο εκτός μεγάλων πόλεων, με τις τράπεζες να αποδέχονται τέτοιες δανειοδοτήσεις, τότε θα άλλαζαν αισθητά τα πράγματα. Τι νόημα έχει να δίνουμε κίνητρα για “προσιτή στέγαση” στον νομό Αττικής και τον νομό Θεσσαλονίκης, την ώρα που αυτοί οι νομοί είναι υπερ-κορεσμένοι; Το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να αυξάνουμε τη ζήτηση σε περιοχές ήδη “επιβαρυμένες”.
- Προτεραιότητα σε έργα υποδομών και προβλέψεις στα σχέδια πόλεως για βιοτεχνίες και βιομηχανίες
Οι περισσότερες μικρότερες επαρχιακές πόλεις μας έχουν υποδομές που δυστυχώς δεν ανταποκρίνονται στο 2025, ξεκινώντας από τα νοσοκομεία και προχωρώντας σε δεκάδες άλλα θέματα. Μαζεύοντας τα πάντα στα μεγάλα αστικά κέντρα ουσιαστικά “λέμε” στον κόσμο “πάνε να ζήσεις εκεί για να έχεις καλύτερες υπηρεσίες υγείας, παιδείας κλπ”.
Αν θέλουμε να αλλάξουμε τα δεδομένα, είναι ανάγκη να ανασχεδιάσουμε τις επενδύσεις που θέλουμε να προτάξουμε ως χώρα με κριτήριο όχι μόνο το τι είναι πιο οικονομικά αποδοτικό, αλλά το τι υπηρετεί την εθνική μας ασφάλεια και στρατηγική. Πχ δεν μπορούμε να μετράμε τα χρήματα με τον ίδιο τρόπο όταν μιλάμε για την Ξάνθη, την Κομοτηνή κλπ. Είναι περιοχές που πρέπει να στηριχθούν για εθνικούς λόγους.
Το θέμα αυτό σχετίζεται άμεσα και με τις μεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας και γενικά υποδομών, που απουσιάζουν από πολλές περιοχές της χώρας μας.
Επίσης τώρα που προχωρούν τα σχέδια πόλεως στο 70% της επικράτειας, είναι χρυσή ευκαιρία να λύσουμε προβλήματα δεκαετιών σε πάρα πολλές επαρχιακές πόλεις, για να αποκτήσουν περιοχές όπου θα μπορούν να κτισθούν βιοτεχνικές και βιομηχανικές μονάδες με γρήγορο, νόμιμο τρόπο και χωρίς προβλήματα. Αν αρχίσω να γράφω τα προβλήματα που μου λένε από κάθε σημείο της Ελλάδας, θα μείνετε με το στόμα ανοικτό…
- Μεγάλα κίνητρα για τηλεργασία από την επαρχία
Παρά το ότι η τηλεργασία εξαπλώνεται στο εξωτερικό (και ήδη χιλιάδες Έλληνες δουλεύουν για λογαριασμό εταιρειών του εξωτερικού) στην Ελλάδα δεν είναι διαδεδομένη ακόμη η σχετική “κουλτούρα” στο θέμα και απορρίπτεται από την πλειοψηφία των επιχειρήσεων.
Την ίδια στιγμή πάρα πολλοί πολίτες δηλώνουν έτοιμοι να μετακομίσουν στην επαρχία, αν μπορούν να το κάνουν αυτό χωρίς να χάσουν τη δουλειά τους σε μία εταιρεία στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη (ήδη έχει αρχίσει να συμβαίνει, σε μικρή έκταση).
Αν θέλουμε πραγματικά να μετακινηθεί κόσμος από τα μεγάλα αστικά κέντρα, νομίζω πως έχει νόημα να δοθούν σοβαρά κίνητρα για να στηρίξουμε μία τέτοια κίνηση “αποσυμφόρησης”.
ΥΓ. Εννοείται και πάλι πως θα πρέπει να ελεγχθούν αυστηρότατα όσοι ευεργετηθούν από τα κίνητρα αυτά για να φύγουν εκτός Αττικής, Θεσσαλονίκης κλπ. Δεν θέλουμε να παίρνουν χρήματα και να μένουν πάλι στις μεγάλες πόλεις.
ΥΓ.2. Οι επενδύσεις στο γρήγορο ίντερνετ είναι ανάγκη να επιταχυνθούν.
- Μεγάλα κίνητρα στήριξης για σοβαρούς αγρότες, κτηνοτρόφους (και τους υπαλλήλους τους)
Τα τελευταία χρόνια στις αγροτικές μας περιοχές βλέπουμε πως έχουν μείνει στα χωράφια μόνο οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, ενώ διώχνουν τα παιδιά τους μακριά από τον χώρο. Ελάχιστοι πάνε να δουλέψουν ως υπάλληλοι, τα προβλήματα είναι πολλά και σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας πάμε σε πλήρη εγκατάλειψη της αγροτικής γης. Αυτή η εγκατάλειψη συνδυάζεται και από τον σταδιακό “αφελληνισμό” του χώρου, με τους Αλβανούς που ζουν για δεκαετίες στην πατρίδα μας να έχουν μπει πολύ γερά στον κλάδο (αλλά και αυτοί δεν θέλουν τα παιδιά τους να ακολουθήσουν).
Αν δεν δώσουμε μεγάλα κίνητρα για να στηρίξουμε τους σοβαρούς αγρότες μας (και όχι τους “πονηρούς”, καταλαβαινόμαστε νομίζω) τότε θα καταλήξουμε να μείνουν ελάχιστοι Έλληνες στον χώρο σε 20 χρόνια και κάποια στιγμή θα αγοραστεί η αγροτική μας γη με χαμηλό κόστος από αλλοδαπούς, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα.
Αν μας αρέσει αυτή η εξέλιξη, ας συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο.
Η Αποκέντρωση γίνεται μόνο με έργα, τομές και ξεβόλεμα… Όσο συσσωρεύουμε τους πολίτες σε 4 – 5 πόλεις της Ελλάδας, τόσο επιδεινώνουμε το μεγάλο αυτό πρόβλημα. Αν θέλουμε να το αντιμετωπίσουμε, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με έργα, τομές και ξεβόλεμα καποιων.
Αλλιώς σε μερικά χρόνια οι επαρχιακές μας πόλεις που “αργοσβήνουν” θα βρίσκονται σε πολύ χειρότερη κατάσταση και η “επαναφορά” τους στη ζωή θα είναι πολύ πιο δύσκολη (και ακριβότερη…)
*Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διοικεί τον όμιλο εταιρειών MORE, είναι επενδυτής και σύμβουλος, συγγραφέας του βιβλίου για το επιχειρείν στην Ελλάδα “Το Πρώτο Βήμα”.
πηγή capital
