Σε πρωτογενή και δευτερογενή τομέα
Πραγματική «αιμορραγία» θέσεων εργασίας συντελέστηκε κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, χωρίς – μέχρι σήμερα – να έχει αποκατασταθεί η εικόνα της αγοράς εργασίας. Τουλάχιστον 305.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν την τελευταία δεκαπενταετία, κυρίως από τον δευτερογενή και δευτερευόντως από τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, γεγονός που απεικονίζεται στην τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία για την εθνική οικονομία έχει το στοιχείο της έκθεσης σύμφωνα με το οποίο διαπιστώνεται σημαντική υστέρηση στις θέσεις υψηλής τεχνολογίας, ενώ μόνο στον τομέα των υπηρεσιών παρουσιάζεται αύξηση των θέσεων απασχόλησης. Αντιθέτως η έκθεση καταγράφει περιορισμένο αριθμό απασχολουμένων και χαμηλό ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνται σε δυναμικούς κλάδους υψηλής τεχνολογίας», πάντα σε σύγκριση με το σύνολο της απασχόλησης.
Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την έλλειψη αναπτυξιακού μοντέλου για την οικονομία της χώρας και την ανάγκη επανασχεδιασμού των προτεραιοτήτων, ιδιαιτέρως στις νέες τεχνολογίες. Συγκρίνοντας τα στοιχεία της περιόδου προ των μνημονίων και συγκεκριμένα του τρίτου τριμήνου του 2009 με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024, διαπιστώνει κανείς ότι στον δευτερογενή τομέα οι απώλειες θέσεων εργασίας φθάνουν τις 264.300. Προβληματική όμως είναι η εικόνα και στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, καθώς την ίδια περίοδο χάθηκαν 75.100 χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Ο συνολικός αριθμός των θέσεων απασχόλησης στον δευτερογενή τομέα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024 ανερχόταν μόλις στο 72,6% του αντίστοιχου αριθμού του 2009. Στη διάρκεια της δεκαπενταετίας το μερίδιο των θέσεων εργασίας στον δευτερογενή τομέα παραγωγής στον συνολικό όγκο της απασχόλησης περιορίζεται κατά 4,7 ποσοστιαίες μονάδες (από 21,4% το 2009 σε 16,7% το 2024), ενώ στον πρωτογενή τομέα κατά μία ποσοστιαία μονάδα (από 11,2% σε 10,2%).
Ο κλάδος της βιομηχανίας επιβεβαιώνει τη συνολική εικόνα του δευτερογενούς τομέα, ενώ βελτίωση εμφανίζει μόνο ο τομέας των υπηρεσιών. Το μερίδιο των θέσεων απασχόλησης στον τομέα των υπηρεσιών ανήλθε στο 73,1% τον Σεπτέμβριο του 2024 από 67,4% που ήταν τον αντίστοιχο μήνα του 2009.
Περιορισμένο αριθμό απασχολουμένων σε δυναμικούς κλάδους υψηλής τεχνολογίας διαπιστώνει η έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. Το 2023 το ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνται σε δυναμικούς κλάδους υψηλής τεχνολογίας διαμορφώθηκε στο 3,4%. Το ποσοστό αυτό είναι το δεύτερο χειρότερο στο σύνολο των κρατών-μελών της ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των ατόμων που απασχολούνταν το 2023 στην Ελλάδα σε μεταποιητικούς κλάδους υψηλής τεχνολογίας ανήλθε μόλις στο 0,8% του συνόλου των απασχολουμένων, ποσοστό που κατατάσσει τη χώρα μας, μαζί με τη Ρουμανία και την Κροατία, στην πέμπτη θέση από το τέλος μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
Αντίστοιχα, παρά το υψηλό ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνται στον τομέα των υπηρεσιών, το ποσοστό εκείνων που είχαν μια θέση εργασίας σε κλάδους του συγκεκριμένου τομέα οι οποίοι ήταν υψηλής τεχνολογίας και έντασης γνώσης ήταν επίσης ιδιαίτερα χαμηλό. Ειδικότερα, το ποσοστό αυτό το 2023 διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στο 2,6%. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, παρά την αύξηση της απασχόλησης σε τεχνολογικά αναβαθμισμένους κλάδους στη χώρα μας, η δυναμική αυτή είναι εξαιρετικά αργή και δεν στοιχειοθετεί μια διαδικασία σύγκλισής της με τα αντίστοιχα επίπεδα της πλειονότητας των κρατών-μελών της ΕΕ, φανερώνοντας έτσι το ισχνό τεχνολογικό αποτύπωμα της απασχόλησης και της παραγωγικής διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας. Τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας συνδυάζονται, όμως, και με ένα επίσης σχετικά χαμηλό μερίδιο απασχολουμένων σε επαγγέλματα υψηλής τεχνολογίας ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, μεταξύ του 2009 και του 2024 το μερίδιο των θέσεων απασχόλησης στον τριτογενή τομέα, στο σύνολο απασχόλησης της ΕΕ, αυξήθηκε από 67,1% σε 72,1%. Το ποσοστό των θέσεων εργασίας στον πρωτογενή τομέα μειώθηκε από 5,5% σε 3,2% και στον δευτερογενή από 27% σε 24,3%.
