Η πρόταση για τη μετάβαση του 2ου ΓΕΛ Ξάνθης σε Ωνάσειο Πρότυπο Λύκειο προκαλεί αντιδράσεις – Καθηγητές και μαθητές ανησυχούν για τις επιπτώσεις στην ποιότητα της εκπαίδευσης και τις εργασιακές σχέσεις
Με έντονη ανησυχία και απογοήτευση, οι καθηγητές του 2ου Γενικού Λυκείου Ξάνθης απαντούν στην πρόσφατη απόφαση να μετατραπεί το σχολείο τους σε Ωνάσειο Πρότυπο Λύκειο, αμφισβητώντας την απόφαση που λήφθηκε χωρίς προηγούμενη ενημέρωση ή διαβούλευση με τη σχολική κοινότητα. Η ενέργεια αυτή, σύμφωνα με τους καθηγητές, εγκυμονεί σοβαρές επιπτώσεις, όχι μόνο στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και στη διατήρηση της ισότητας και της κοινωνικής συνοχής στην πόλη.
Σύμφωνα με την ανοιχτή επιστολή, η νέα συμφωνία προβλέπει ότι οι μαθητές του 2ου ΓΕΛ θα διαγωνιστούν για μια θέση στο νέο “Ωνάσειο Λύκειο” μέσω εξετάσεων, ενώ ο αριθμός των εισακτέων θα περιοριστεί σε ένα μικρό ποσοστό του συνολικού μαθητικού πληθυσμού του σχολείου, γεγονός που αναμένεται να δημιουργήσει δυο κατηγορίες σχολείων: το Ωνάσειο για τους «αρίστους» και τα υπόλοιπα σχολεία για τους «υπόλοιπους».
Οι καθηγητές αναφέρουν επίσης τις σοβαρές ανησυχίες τους για το μέλλον της σχολικής κοινότητας, καθώς το νέο καθεστώς της «ημιδημόσιας» λειτουργίας του σχολείου συνεπάγεται την απώλεια των οργανικών θέσεων για το εκπαιδευτικό προσωπικό και τη μετάβαση σε ελαστικές εργασιακές σχέσεις. Τονίζουν ότι οι σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας που έχουν δημιουργήσει με τους μαθητές και τις οικογένειες τους δεν μπορούν να ανατραπούν τόσο απότομα και χωρίς διάλογο.
Στην επιστολή τους, οι καθηγητές επισημαίνουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του σχολείου τους, το οποίο από το 1990 και μετά έχει αναδείξει καινοτόμες δράσεις και συμμετοχές σε εθνικά και διεθνή προγράμματα, με εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν αναγνωριστεί για την ποιότητά τους. Αντιθέτως, θεωρούν ότι η μετατροπή του σχολείου σε Ωνάσειο θα αποδυναμώσει τις κοινωνικές λειτουργίες του και θα περιορίσει την ισότητα των ευκαιριών.
Κλείνοντας την επιστολή, οι καθηγητές καλούν τους πολίτες της Ξάνθης να κατανοήσουν τις συνέπειες αυτής της αλλαγής και να στηρίξουν το δημόσιο και ενιαίο χαρακτήρα της εκπαίδευσης στην πόλη. Με τον τρόπο αυτό, τονίζουν ότι η Ξάνθη θα χάσει την πνευματική της «ευφορία» και ταυτόχρονα θα αποκοπεί από τη δυνατότητα για πλήρη κοινωνική ένταξη και ισότητα στην εκπαίδευση.
Διαβάστε την ανοιχτή επιστολή:
Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2025∙ το πρωινό κουδούνι χτύπησε στο (δημόσιο) 2ο ΓΕΛ Ξάνθης. Κι ενώ η σχολική μέρα συνεχιζόταν κανονικά, μαθαίνουμε ξαφνικά από το διαδίκτυο, τηλεφωνήματα φίλων και γνωστών ότι το Σχολείο μας αποφασίστηκε να γίνει «ημιδημόσιο» Ωνάσειο Πρότυπο Λύκειο…
Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν έκτοτε σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο (τα περισσότερα με διθυραμβικούς τόνους), ήρθε όμως η ώρα να μιλήσουμε κι εμείς για εμάς. Σκοπός μας όχι να γκρινιάξουμε και να ζητήσουμε συμπαράσταση σ’ ένα κακώς εννοούμενο συντεχνιακό αίτημα, αλλά να ενημερώσουμε την τοπική κοινωνία της Ξάνθης που επηρεάζεται εξολοκλήρου από αυτή την εξέλιξη. Θα προσπαθήσουμε να σταχυολογήσουμε τα βασικά σημεία αντίδρασής μας στην επιχειρούμενη αυτή μετάλλαξη προς ευκολότερη κατατόπιση κάθε ενδιαφερομένου.
1) Η σχολική μας κοινότητα τελούσε σε παντελή άγνοια γι’ αυτή την απόφαση που αλλάζει ριζικά το μέλλον της. Το τετελεσμένο αυτό γεγονός ανακοινώθηκε χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση ή διαβούλευση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επίπεδο των δημοκρατικών διαδικασιών στον κλάδο και τη χώρα μας.
2) Με τη σύμβαση που υπογράφτηκε μεταξύ Υπουργείου Παιδείας και Ιδρύματος Ωνάση ένα Γενικό Λύκειο περίπου 550 μαθητών και 50 καθηγητών (το μεγαλύτερο του Νομού και από τα μεγαλύτερα της χώρας) που εδώ και χρόνια τρέχει σε υψηλούς ρυθμούς, τώρα «μηδενίζει το κοντέρ»: οι μαθητές θα πρέπει να διαγωνιστούν μαζί με τους υπόλοιπους της πόλης και του νομού, για να έχουν μια θέση στο Σχολείο της γειτονιάς τους, ενώ οι καθηγητές χάνουν την οργανική τους θέση και θα πρέπει να διεκδικήσουν τη μελλοντική παραμονή στο μέχρι τώρα «σπίτι» τους. Ουσιαστικά το 2ο Γενικό Λύκειο διαλύεται: ένα ολοκληρωμένο δημόσιο Σχολείο με παράδοση που εξοπλίστηκε και ολοκληρώθηκε με χρήματα των γονέων και κηδεμόνων όλ’ αυτά τα χρόνια παραδίδεται στα χέρια ιδιώτη, ο οποίος όσο «καλές προθέσεις» κι αν έχει δεν γνωρίζει τις ανάγκες της δημόσιας εκπαίδευσης και δεν λειτουργεί εξ ορισμού με τους όρους της.
3) Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, οι μαθητές θα εισάγονται στην Α’ Λυκείου του «αναβαθμισμένου» Σχολείου με γραπτές εξετάσεις/ τεστ δεξιοτήτων. Επειδή μάλιστα τα τμήματα θα έχουν μικρότερο όριο μαθητών ανά τάξη, περίπου 100 μαθητές, δηλαδή 1 στους 5, από αυτούς που αναλογούν σήμερα στο Σχολείο μας βάσει της χωροταξικής κατανομής θα μείνουν εκτός του μελλοντικού Ωνασείου. Και έρχεται το κρίσιμο ερώτημα: πού θα πάνε αυτοί οι μαθητές; Στα υπόλοιπα Σχολεία της πόλης που βρίσκονται στα όρια της πληρότητάς τους ή τα έχουν ξεπεράσει κιόλας;;; Είναι αυτονόητο ότι ένα μεγάλο ποσοστό δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει σε αυτού του τύπου τις εξετάσεις. Ουσιαστικά θα εξαιρεθούν οι ευάλωτες ομάδες από το «προνομιακό» αυτό σχολείο που έχει ως υποτιθέμενο σκοπό να εξαλείψει τις κοινωνικές διακρίσεις. Επισημαίνουμε ότι το Σχολείο μας δέχεται μαθητές εκτός από τον αστικό ιστό και από πολλά χωριά του νομού (Αλκυόνη, Αυξέντιο, Διομήδεια, Μαγικό, Πετεινό, Σέλερο, Σήμαντρα, Φίλια κ.α.). Τελικό αποτέλεσμα: η δημιουργία Σχολείων 2 ταχυτήτων, το Ωνάσειο για τους «αρίστους» της Ξάνθης και τα υπόλοιπα Σχολεία για τους… «υπόλοιπους».
4) Σ’ αυτό το τελευταίο θα μείνουμε λίγο περισσότερο: ίσως δεν το γνωρίζουν οι κατοικούντες δυτικά του Νέστου, αλλά όσοι έχουμε μείνει έστω και μια μέρα στην Ξάνθη ξέρουμε την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του τόπου μας. Εδώ ζούμε και συνυπάρχουμε άνθρωποι διαφορετικών γλωσσικών, θρησκευτικών, κοινωνικών κ.α. καταβολών. Το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί όχι αδυναμία αλλά τη δύναμη της περιοχής. Τα Σχολεία μας είναι ο κατεξοχήν χώρος που επιτυγχάνεται αυτή η ώσμωση και ειδικά στο 2ο ΓΕΛ είμαστε περήφανοι για όσα έχουμε καταφέρει στο επίπεδο της ενσωμάτωσης, της αποδοχής της διαφορετικότητας, με αποτέλεσμα να αποτελούμε ΜΙΑ ενιαία σχολική κοινότητα. Ας αναρωτηθεί κάθε Ξανθιώτης πόσο δεδομένο θα είναι αυτό στο νέο Ωνάσειο και τα υπόλοιπα Λύκεια της πόλης, όπως θα διαμορφωθούν μετά τις επιχειρούμενες αλλαγές. Να σημειώσουμε ότι βασικό πρόταγμα της συνεργασίας Υπουργείου Παιδείας και Ιδρύματος Ωνάση ήταν η ενίσχυση κι όχι η αποδυνάμωση ευάλωτων, κοινωνικά ευαίσθητων, ακριτικών κτλ περιοχών.
5) Μιας και αναφέραμε τον κεντρικό στόχο δημιουργίας των Ωνασείων Σχολείων, να δηλώσουμε σε κάθε τόνο ότι στο Σχολείο μας μόνο ευάλωτοι και αδύναμοι δεν νιώθουμε. Το μαρτυρούν αυτό οι πράξεις και τα επιτεύγματα της σχολικής μας κοινότητας: οι μαθητές μας έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε κάθε είδους καινοτόμα εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα και διαγωνισμούς (Erasmus, Μαθητικές Ολυμπιάδες, Διαγωνισμούς STEM, Μαθητικά Συνέδρια κ.α.), συμμετέχουν σε εξωδιδακτικά προγράμματα κάθε είδους, διαπρέπουν με τις επιδόσεις τους στις Πανελλήνιες εξετάσεις, λαμβάνουν μέρος σε αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, με επαίνους, διακρίσεις και βραβεύσεις. Χωρίς δόση υπερβολής είναι δύσκολο να βρει κανείς έναν τομέα εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος, από τον οποίο απέχει το Σχολείο μας.
Όλες οι αίθουσές μας είναι εξοπλισμένες με όλα τα απαραίτητα υλικοτεχνικά μέσα υποδομής, φέτος δε και με διαδραστικούς πίνακες, τα εργαστήριά μας εξοπλισμένα, ώστε να μπορεί κάθε μαθητής να λαμβάνει υψηλού επιπέδου γνώση με τις πλέον σύγχρονες μεθόδους. Οι φήμες μάλιστα που έφτασαν στ’ αυτιά μας λένε ότι επιλεγήκαμε για Ωνάσειο ακριβώς ως πρωτοπόρο και καινοτόμο Σχολείο. Ποια είναι λοιπόν η ευαλωτότητα ή η αδυναμία που θα ‘ρθει να θεραπεύσει η μετατροπή μας σε Ωνάσειο;
6) Θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφερόμασταν στο εκπαιδευτικό προσωπικό του Σχολείου και το κάνουμε, όχι για να περιαυτολογήσουμε, αλλά για να τονίσουμε την κατάφωρη αδικία που υφίστανται και τον σκαιό τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι που έφεραν το 2ο ΓΕΛ σ’ αυτό το επίπεδο, ώστε να τιμωρούνται τώρα με τη βίαια ανατροπή της μέχρι τώρα εργασιακής τους σχέσης. Διαχρονικά το 2ο ΓΕΛ φημίζεται για τις καλές συναδελφικές και ανθρώπινες σχέσεις που διατηρούν οι καθηγητές μεταξύ τους, πράγμα που λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της απόδοσης και της αποτελεσματικότητάς τους. Αμέτρητες είναι οι ώρες που έχουν δουλέψει εκτός ωραρίου και μη αμειβόμενοι είτε για τη συντήρηση και τον εξωραϊσμό του κτιρίου είτε για την καθοδήγηση και συνεργασία με τους μαθητές σε θεατρικές ομάδες, καινοτόμα προγράμματα, προετοιμασία εκδηλώσεων, δράσεων, προσομοιώσεις εξετάσεων κτλ κτλ… Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν με την έναρξη ισχύος της συμφωνίας αυτομάτως θα πάψουν να αποτελούν οργανικά μέλη του Σχολείου τους. Έχοντας ο καθένας διανύσει μια πορεία, έχοντας κάνει έναν προσωπικό και οικογενειακό προγραμματισμό θα βρεθούν τώρα σε καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας.
Όταν ξέρουμε-και με βάση τις αρχές διοίκησης επιχειρήσεων-ότι ο μέγιστος συντελεστής απόδοσης ενός οργανισμού είναι το έμψυχο δυναμικό του∙ όταν πάνω απ’ όλα ξέρουμε-από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει ένας πρωτοετής φοιτητής παιδαγωγικού τμήματος-ότι η «μάθηση είναι σχέση», αυτή η σχέση που χρόνια τώρα χτίσανε οι καθηγητές με τους μαθητές, τους γονείς και μεταξύ τους, με ποιο δικαίωμα και με ποια εξουσία ανατρέπεται τόσο απότομα, τόσο άγαρμπα και εν τέλει τόσο ανήθικα ένα τέτοιο παιδαγωγικό κλίμα;;;
Κλείνοντας καλούμε σε συμπαράσταση κάθε συμπολίτη μας, που πρέπει να αντιληφθεί ότι το τοπίο της εκπαίδευσης αλλάζει ριζικά στην πόλη. Η μετατροπή εν μιά νυκτί των 2 μεγαλύτερων Σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (1ο Γυμνάσιο και 2ο Λύκειο) σε Ωνάσεια θα σημάνει ελαστικές εργασιακές σχέσεις για περίπου 70 καθηγητές (σχεδόν 1 στους 8), εξουθενωτικό ωράριο και απαιτήσεις για τους μέλλοντες μαθητές των Ωνασείων και υποβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης για τους υπόλοιπους μαθητές.
Και μία παρότρυνση για όσους δουν το κείμενό μας ως την αντίσταση των «τεμπέληδων (καθηγητών) της εύφορης κοιλάδας»: να σκεφτούν μήπως οι τεμπέληδες ήταν αυτοί που δούλεψαν ή έστω έδωσαν το όραμα, για να μείνει η κοιλάδα εύφορη και ποιον θα συμφέρει άραγε η πνευματική ξηρασία στον τόπο μας…
