Η ημερίδα παρουσίασης πραγματοποιήθηκε στις 6 Νοεμβρίου στον Πολυχώρο Τέχνης και Σκέψης στην Ξάνθη με τη συμβολή διακεκριμένων επιστημόνων και ερευνητών
Στο «Ε» μιλούν για «ηχοτοπία» και «χρονοσημεία» η αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός, Ν. Μιχαηλίδου και ο διαχειριστής της σελίδας «Παλιές φωτογραφίες της Ξάνθης», Αν. Τεφρωνίδης
Η ημερίδα παρουσίασης του ερευνητικού έργου «Απόηχοι» – Ανακατασκευή της ζωής παραδοσιακών οικισμών πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2024, στις 18:00, στον Πολυχώρο Τέχνης και Σκέψης στην Ξάνθη. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, το έργο παρουσιάστηκε από διακεκριμένους επιστήμονες και ερευνητές, με σκοπό να αναδείξουν τις προσπάθειες για την ανακατασκευή της ζωής παραδοσιακών οικισμών μέσω καινοτόμων διαδραστικών εμπειριών και τρισδιάστατου ήχου.
Η εκδήλωση άνοιξε με τον Δρ. Βασίλειο Κατσούρο, Διευθυντή του Ινστιτούτου Επεξεργασίας του Λόγου στο Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά, και τον Δρ. Γιάννη Ιωαννίδη, Επιστημονικό Υπεύθυνο του έργου και Καθηγητή Πληροφορικής στο ΕΚΠΑ, οι οποίοι καλωσόρισαν το κοινό και τους συμμετέχοντες. Στη συνέχεια, η Συντονίστρια του έργου, Δέσποινα Τσιαφάκη, παρουσίασε γενικά το έργο και τις στόχους του.
Τα ηχοτοπία με τη ματιά μιας εναλλακτικής προσέγγισης στην πολιτιστική κληρονομιά
Η αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός, Νατάσα Μιχαηλίδου, μίλησε για το ερευνητικό έργο «Απόηχοι» στο «Ε» και ανέδειξε τη σημασία του για την πολιτιστική κληρονομιά. Όπως τόνισε, το έργο αυτό υλοποιείται από το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά στην Ξάνθη, σε συνεργασία με την εταιρεία πολιτιστικής παραγωγής Mentor και την εταιρεία μουσικής παραγωγής Rabbeats. Σκοπός του έργου είναι να φέρει τα ηχοτοπία στο προσκήνιο και να αποκαταστήσει ήχους του παρελθόντος, με στόχο να τα αποδώσει στους επισκέπτες ιστορικών κέντρων πόλεων.
Η κ. Μιχαηλίδου εξήγησε ότι το «Απόηχοι» προτείνει μια εναλλακτική προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου οι επισκέπτες να περιηγούνται σε περιοχές με ιστορική αξία και να βιώνουν τα ηχοτοπία του παρελθόντος μέσω του ήχου. Αυτή η εμπειρία ενσωματώνει τη δυνατότητα να προσεγγίζουν τον χώρο και την ιστορία του μέσω ακουστικών και διαδραστικών εμπειριών, δημιουργώντας έναν μοναδικό τρόπο σύνδεσης με την πολιτιστική κληρονομιά.
Συμπληρώνει μάλιστα πως το έργο είναι στην τελευταία φάση υλοποίησης, ενώ προχωρά και η διαδικασία των τελικών διορθώσεων, προκειμένου να προκύψει η εφαρμογή τόσο για το ιστορικό κέντρο της Αθήνας όσο και για την Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Σημειώνει ακόμη ότι αυτές είναι οι δύο μελέτες περίπτωσης που υλοποιούνται, ώστε η μεθοδολογία να είναι στη συνέχεια διαθέσιμη και για άλλες περιπτώσεις πόλεων.
Ν. Μιχαηλίδου: « Όλοι περιμένουν να δοκιμάσουν την εφαρμογή»
Επιπλέον, υπογραμμίζει πως στην ημερίδα συμμετείχαν και άνθρωποι της πόλης, οι οποίοι ασχολούνται με την ιστορία και τον πολιτισμό.
«Την ημερίδα τίμησε η αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Ξάνθης, αντιδήμαρχοι από τον δήμο Ξάνθης, απεσταλμένος του Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου, καθώς και πλήθος κόσμου. Γενικά, ήταν μία επιτυχημένη εκδήλωση και όλοι περιμένουν να δοκιμάσουν την εφαρμογή όταν θα είναι διαθέσιμη», δηλώνει.
Στόχος: Η διερεύνηση της έννοιας του ηχοτοπίου και η εφαρμογή της στην περιήγηση του επισκέπτη στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης
Κάνει μνεία και στην κλειστή αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από χρήστες που δοκίμασαν την εφαρμογή σε εσωτερικό χώρο, στο Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης, και ευχαριστεί θερμά για τη φιλοξενία. Άλλωστε, επαναλαμβάνει πως σε κάθε περίπτωση στόχος του έργου είναι η διερεύνηση της έννοιας του ηχοτοπίου και η χρήση της στην περιήγηση του επισκέπτη στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης.
«Τόσο η δική μου προσωπική συμβολή, όσο και της συνεργάτιδάς μου, Κατερίνας Σέρβη, αφορούσε στην ιστορική έρευνα και το σενάριο που δημιουργήθηκε. Όλα τα ηχοτοπία βασίζονται σε ιστορική έρευνα, αλλά στη συνέχεια αυτή προσαρμόστηκε με τρόπο ώστε το αποτέλεσμα να είναι ελκυστικό, δηλαδή αυτά τα ηχοτοπία βασίστηκαν σε ένα σενάριο, που επιμελήθηκε η συγγραφέας μας, κ. Σέρβη», διευκρινίζει αναφορικά με το κομμάτι της δικής της συμβολής.
«Θέλαμε να αναδειχθεί αυτό το πολυπολιτισμικό στοιχείο μέσα από τα ηχοτοπία»
«Έγινε επιλογή κάποιων σημείων στα οποία θα καθοδηγήσουμε τον επισκέπτη να κατευθυνθεί. Αυτά τα σημεία θέλαμε να έχουν ποικιλία ως προς το είδος του κτιρίου, π.χ. μπορεί να είναι κοσμικό, θρησκευτικό, αρχοντικό. Ο Μητροπολιτικός Ναός μπορεί να περιλαμβάνει και άλλα χαρακτηριστικά, για παράδειγμα να σχετίζεται με τις διαφορετικές κοινότητες της Ξάνθης, όπως το Αχριάν τζαμί (μουσουλμανική κοινότητα). Ταυτόχρονα, υπάρχει αναφορά και στην Ελληνορθόδοξη κοινότητα με τον Μητροπολιτικό Ναό, στην Εβραϊκή κοινότητα, αλλά και στην Αρμενική. Οπότε θέλαμε να αναδειχθεί αυτό το πολυπολιτισμικό στοιχείο μέσα από τα ηχοτοπία. Ο επισκέπτης θα ακούει ελληνικά με την ξανθιώτικη διάλεκτο, θα ακούει πομάκικα, τούρκικα, αρμένικα, όπως επίσης και μία γλώσσα που σήμερα δυστυχώς δεν υπάρχει πια στα ακούσματά μας στην Ξάνθη, ταλαντίνο, την γλώσσα της εβραϊκής κοινότητας της Ξάνθης που διώχθηκε βίαια το 1943. Οπότε ο επισκέπτης θα μπορεί να ακούει διαλόγους, δηλαδή ανθρωπογενείς ήχους, αλλά και φυσικούς, όπως ο ήχος του θρακιώτικου ανέμου, ώστε να μεταφερθεί με αυτόν τον τρόπο στο παρελθόν», προσθέτει.
Τέλος, η κ. Μιχαηλίδου επισημαίνει ότι, για τη δημιουργία των ηχοτοπίων, συνεργάστηκε μία πολύ μεγάλη ομάδα ανθρώπων με διαφορετικές ειδικότητες, π.χ. ιστορικοί, αρχαιολόγοι, μουσειολόγοι, ξεναγοί, συγγραφείς, πληροφορικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, ειδικοί στην πολιτιστική διαχείριση, σεναριογράφοι, ηθοποιοί, μουσικοί. Ενημερώνει ότι το έργο, το οποίο θα είναι διαθέσιμο προς τα τέλη του χρόνου, θα έχει δωρεάν πρόσβαση από το κοινό, τόσο για επισκέπτες όσο και για ντόπιους.
Αν. Τεφρωνίδης: «Ένα μεγάλο μέρος του ερευνητικού προγράμματος βασίστηκε πάνω στις συλλογές μου κι αυτό αδιαμφησβήτητα με τίμησε πάρα πολύ»
Ο διαχειριστής της σελίδας «Παλιές φωτογραφίες της Ξάνθης», Αναστάσιος Τεφρωνίδης, αναφέρει προς επίρρωση:
«Ήταν μία τιμητική πρόσκληση για μένα. Ένα μεγάλο μέρος του ερευνητικού προγράμματος βασίστηκε πάνω στις συλλογές μου και αυτό με τίμησε αδιαμφισβήτητα! Ήδη, στη διαδικτυακή ομάδα έχουμε συμπληρώσει τις 30.000 φωτογραφίες, σε μία προσπάθεια να υποστηριχθούν άμεσα οι νέοι ερευνητές, ώστε να βρίσκουν υλικό χωρίς οικονομικές δυσκολίες ή άγχη. Μιλάμε για αυθόρμητη προσφορά ανθρώπων που μου εμπιστεύτηκαν τα οικογενειακά τους αρχεία, με σκοπό να τα δημοσιοποιήσω, να τα ψηφιοποιήσω».
«Ηχοτοπίο»-«Χρονοσημείο»-«Ηχόγραμμα»
«Μου άρεσε η λέξη ‘ηχοτοπίο’, γιατί κι εγώ χρησιμοποιώ λέξεις όπως το ‘χρονοσημείο’. Έτσι, δημιουργήθηκε μία τρίτη διάσταση στην πόλη μας, χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη και σκίτσα που δείχνουν πώς μπορεί να είναι η κίνηση στα κεντρικά σημεία της πόλης, ποιες γλώσσες ακούγονταν, με αποτέλεσμα να γεννιέται ένα όμορφο ηχόγραμμα. Έβαλα κι εγώ τη δική μου ψηφίδα ανάμεσα στους επιστήμονες και η παρουσία μου άρεσε πολύ», δηλώνει στο «Ε».
Ακολούθως, εξηγεί πως ξέφυγε λίγο από το αρχικό πλάνο, αλλά αυτό άρεσε, καθώς βρήκε σημεία της πόλης και έκανε κάποιες παρατηρήσεις πάνω σε αυτά.
«Χρησιμοποίησα μάλιστα και κουίζ. Όταν επετεύχθη η εξοικείωση με τον κόσμο, μίλησα μαζί τους. Τους ζητούσα να βρουν το μέρος που απεικόνιζαν και αυτοί προσπαθούσαν, δηλαδή συμμετείχαν», αναφέρει με έμφαση.
Δέκα φωτογραφίες δικαιώνουν τον σκοπό του κ. Τεφρωνίδη
«Χρησιμοποίησα πολύ αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες, δέκα στον αριθμό, για λόγους οικονομίας χρόνου και το αποτέλεσμα ήταν επιτυχές. Μάλιστα, η συντονίστρια, κ. Τσιαφάκη, αφού με ευχαρίστησε, μου ζήτησε μελλοντική συνεργασία, δηλαδή, ο σκοπός μου επιβεβαιώθηκε, ώστε αυτές οι εικόνες να φτάσουν στο ευρύτερο κοινό, μιας και τις θεώρησα θησαυρό, κάτι που πρέπει να μοιράζεται και όχι να φυλάσσεται».
Φωτογραφικό υλικό: Γιάννης Μούρθος
