Μιλά στο «Ε» ο ομότιμος καθηγητής Φυσικής Ανθρωπολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Αντώνης Μπαρτσιώκας
Ανακάλυψε στον Τύμβο ΙΙ χιτώνα περσικής προέλευσης που ανήκε στον Μ. Αλέξανδρο, όπως υποστηρίζει
Νέα δεδομένα φέρνει στο φως η μελέτη του ομότιμου καθηγητή Φυσικής Ανθρωπολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Αντώνη Μπαρτσιώκα, ανοίγοντας νέο κύκλο συζήτησης στην επιστημονική κοινότητα για τους Βασιλικούς Μακεδονικούς Τάφους της Βεργίνας. Συγκεκριμένα, εγείρεται εκ νέου το ερώτημα για το ποιος τάφος ανήκει στον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου: ο Τύμβος ΙΙ, όπως είχε υποστηρίξει ο επιφανής αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος, που ανακάλυψε τους βασιλικούς τάφους το 1977, ή ο Τύμβος Ι, όπως προτείνει τώρα ο κ. Μπαρτσιώκας.
Σημαντικό εύρημα για τον «ένοικο» του Τύμβου ΙΙ – Το συμπέρασμα της μελέτης
Η πεποίθηση του κ. Μπαρτσιώκα στηρίζεται στην ταυτοποίηση ενός βαμβακερού υφάσματος ως «σάραπη», χιτώνα που φορούσαν οι Πέρσες βασιλείς και ο οποίος υιοθετήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο. Αυτό το εύρημα, σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία, προσδιορίζει χρονικά τον Τύμβο ΙΙ ως τον τάφο του Φιλίππου ΙΙΙ του Αρριδαίου, ετεροθαλή αδελφού του Μεγάλου Αλεξάνδρου και διαδόχου του, ενώ απορρίπτει την υπόθεση ότι ο Τύμβος ΙΙ ανήκει στον Φίλιππο Β’, ο οποίος είχε πεθάνει πολύ νωρίτερα.
Η μελέτη του ομότιμου καθηγητή Αντώνη Μπαρτσιώκα, δημοσιεύτηκε στο Journal of Field Archaeology με τίτλο «The Identification of the Sacred ‘Chiton’ (Sarapis) of Pharaoh Alexander the Great in Tomb II at Vergina, Macedonia, Greece», φέρνει νέα στοιχεία για την ταυτοποίηση του Τύμβου ΙΙ στη Βεργίνα. Το συμπέρασμα της μελέτης, όπως αναφέρεται, είναι ότι: «Άγνωστο υλικό βρέθηκε στον Βασιλικό Τάφο ΙΙ της Βεργίνας, εντός του χρυσού οστεοφυλάκιου (λάρναξ) με τα οστά του άνδρα και το χρυσό στεφάνι του. Φυσικές, χημικές και μικροσκοπικές αναλύσεις έδειξαν ότι πρόκειται για ένα βαμβακερό ύφασμα βαμμένο μωβ το οποίο στριμώχνει ένα ή δύο στρώματα από ένα υπόλευκο υλικό κατασκευασμένο κυρίως από ορυκτό Huntite. Η παρουσία βαμβακιού είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς προσδιορίζει χρονικά τον τάφο II. Η φυσική περιγραφή ταιριάζει ακριβώς με την περιγραφή των αρχαίων πηγών του ιερού Περσικού μεσολεύκοντος sarapis που ανήκε στον Φαραώ και τον βασιλιά Μέγα Αλέξανδρο και ως εκ τούτου ήταν το πολυτιμότερο αντικείμενο στην αρχαιότητα. Αυτό το σαράπι απεικονίζεται επίσης στη ζωφόρο του τάφου ΙΙ στον έκτο κυνηγό, που ταυτίζεται με τον Αλέξανδρο. Η περσική γαζέλα, που απεικονίζεται στη ζωφόρο προσδιορίζει χρονικά επίσης τον τάφο II. Έτσι, πολλά από τα τεχνουργήματα στον τάφο II ανήκαν στον Μέγα Αλέξανδρο. πολλά από τα αντικείμενα στον Τύμβο ΙΙ ανήκαν στον Μέγα Αλέξανδρο, προκαλώντας συζητήσεις για την ταυτότητα των βασιλικών τάφων και ειδικότερα για το αν ο Τύμβος ΙΙ είναι ο τάφος του Φιλίππου Β’ ή αν ανήκει σε μεταγενέστερο πρόσωπο, όπως ο Φίλιππος ΙΙΙ Αρριδαίος».
Τι υποστηρίζει ο καθηγητής Αντώνης Μπαρτσιώκας
Ο καθηγητής Αντώνης Μπαρτσιώκας μίλησε στο «Ε» για τα ευρήματα του Τύμβου ΙΙ που τεκμηριώνουν την άποψή του ότι δεν πρόκειται για τον τάφο του Φιλίππου Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά του διαδόχου του, Φιλίππου ΙΙΙ Αρριδαίου: «Είναι μια μεγάλη ανακάλυψη στον Τύμβο ΙΙ. Ταυτοποιήσαμε τον χιτώνα, ένα βαμβακερό υφαντό γνωστό ως σάραπης, το ένδυμα των Περσών βασιλιάδων, το οποίο υιοθετήθηκε και από τον Μέγα Αλέξανδρο. Υπάρχουν όμως και άλλα ευρήματα, όπως σκήπτρα, διάδημα και πανοπλία, όλα περσικής προέλευσης, τα οποία κληρονόμησε ο Φίλιππος Αρριδαίος μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επίσης, έχουμε σημαντικά στοιχεία από τα οστά που βρέθηκαν. Το κουτσό πόδι, που ξέρουμε ότι είχε ο Φίλιππος Β’, βρέθηκε στον Τύμβο Ι, όπως και η νεαρή τελευταία σύζυγός του και το νεογέννητο παιδί του. Ο Φίλιππος Β’ είχε τέσσερα τραύματα, ο Μέγας Αλέξανδρος δέκα τραύματα, και ο Φίλιππος Αρριδαίος κανένα τραύμα. Ο σκελετός που βρέθηκε στον Τύμβο ΙΙ δεν έχει κανένα τραύμα».
Ο Μ. Αλέξανδρος απεικονίζεται με τον χιτώνα στην ζωφόρο του Τύμβου ΙΙ
Ειδικότερα για τον χιτώνα, ο κ. Μπαρτσιώκας πρόσθεσε: «Πρόκειται για ένα βασιλικό ένδυμα που φορούσαν αποκλειστικά οι Πέρσες βασιλείς. Ήταν από βαμβάκι, βαμμένο με πορφύρα, και είχε δύο λευκές γραμμές. Όταν έφτασε ο Αλέξανδρος στην Περσία, βρήκε τεράστιες ποσότητες πορφύρας και υιοθέτησε τον χιτώνα αυτό, ο οποίος συμβόλιζε την κυριαρχία του. Επίσης, στη ζωφόρο του Τύμβου ΙΙ, που απεικονίζει μια σκηνή κυνηγιού, διακρίνεται ο 6ος κυνηγός να φορά τον χιτώνα – και είναι ο Μέγας Αλέξανδρος. Όλοι οι κυνηγοί είναι βασιλείς, καθώς μόνο οι βασιλείς είχαν το δικαίωμα να σκοτώνουν λιοντάρια».
Να σημειωθεί ότι διεξήχθησαν ενδελεχείς μελέτες στο ύφασμα που ανακαλύφθηκε. Η ομάδα εφάρμοσε προηγμένες τεχνικές, όπως φασματοσκοπία υπερύθρου με μετασχηματισμό Fourier (FTIR) και αεριοχρωματογραφία/φασματομετρία μάζας, για την ταυτοποίηση των συστατικών του υφάσματος.
«Ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου ήταν στην Αλεξάνδρεια και πιθανότατα έχει καταστραφεί»
Σε ερώτημά μας σχετικά με το πού πιστεύει ότι βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο κ. Μπαρτσιώκας ανέφερε πως ο τάφος βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και πιθανότατα καταστράφηκε από τσουνάμι: «Για 600 χρόνια μετά τον θάνατό του, επιφανείς αρχαίοι επισκέπτες τον επισκέπτονταν. Πιθανότατα έχει καταστραφεί. Ρωμαίοι αυτοκράτορες έχουν πάρει αντικείμενα από τον τάφο. Έχει γίνει ταυτοποίηση αντιγράφου της ιερής ασπίδας του Αχιλλέα, την οποία είχε ο Αλέξανδρος και η οποία μεταφέρθηκε από τον Καρακάλα στη Ρώμη».
«Η νέα ανακάλυψη επιβεβαιώνει την άποψή μου για τον Τύμβο ΙΙ»
Αναφορικά με τον αντίκτυπο που είχε η ανακάλυψή του στην επιστημονική κοινότητα, ο κ. Μπαρτσιώκας αναφέρει: «Έχω κάνει έξι ανακοινώσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχω λάβει καλές κριτικές. Το Υπουργείο Πολιτισμού επιφυλάχθηκε προς το παρόν».
Να υπενθυμίσουμε ότι τον Ιανουάριο του 2024, άρθρο του κ. Μπαρτσιώκα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Archaeological Science: Reports» υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι ο Φίλιππος Β΄ είναι θαμμένος στον Τάφο Ι και όχι στον Τάφο ΙΙ. Ο σκελετός που ο ίδιος και οι συνεργάτες του εξέτασαν από τον Τάφο Ι φέρει τραύμα στο γόνατο, στοιχείο που συνδέεται με το γεγονός ότι ο Φίλιππος Β΄ κούτσαινε. Η νέα ανακάλυψη με τον χιτώνα «αποτελεί επιβεβαίωση των όσων υποστηρίζω, ότι ο Τύμβος ΙΙ δεν ανήκει στον Φίλιππο Β΄», τονίζει ο καθηγητής.
Ο κ. Μπατζιώκας σε νέο πρόγραμμα της ΝΑΣΑ για την χειμερία νάρκη στους ανθρώπους
Αναφορικά με το αν θα συνεχίσει τις έρευνές του στους Μακεδονικούς τάφους, ο κ. Μπαρτσιώκας αποκάλυψε ότι αυτή τη στιγμή συνεργάζεται με τη NASA σε ένα πρόγραμμα που αφορά τη χειμερία νάρκη των ανθρώπων. Όπως ανέφερε συνοπτικά, μετά από έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε οστά παλαιολιθικής εποχής στο σπήλαιο της Αλταμίρα, στην Ισπανία, εντοπίστηκαν παθολογικές αλλοιώσεις στους ανθρώπους, παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στα ζώα κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης. Η NASA ενδιαφέρεται να ερευνήσει περαιτέρω αυτό το φαινόμενο, με στόχο να το εφαρμόσει σε αστροναύτες που θα αποσταλούν στον Άρη. Η χειμερία νάρκη θα μπορούσε να προστατεύσει τους αστροναύτες από τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας και να μειώσει τους κινδύνους κατά τη διάρκεια του διετούς ταξιδιού στον πλανήτη.
