Αυτό που συμβαίνει στις τρεις αρχαιότερες δημοκρατίες φαντάζει παράδοξο. Οι δείκτες της οικονομίας κινούνται ανοδικά. Η ανεργία στην Αμερική έχει πρακτικά εκμηδενιστεί. Οι αποδοχές των χαμηλόμισθων εργατοϋπαλλήλων έχουν μετά την πανδημία αυξηθεί, επιδρώντας θετικά και στο επίπεδο διαβίωσης της μεσαίας τάξης. Στη Γαλλία οι ειδικοί στέλνουν μηνύματα αισιοδοξίας, προβλέπουν έναν κύκλο ανάπτυξης. Και στο Ηνωμένο Βασίλειο ακόμα, τα μέτρα που έλαβε ο Ρίσι Σούνακ φαίνεται να αποδίδουν καρπούς.
Οι πολίτες ωστόσο δεν κρατιούνται. Αδημονούν να εκπαραθυρώσουν τους ηγέτες τους.
Και καλά στην Αμερική, όπου η εικόνα του Προέδρου Μπάιντεν στο ντιμπέιτ ήταν εξόχως απογοητευτική, θύμιζε την ύστερη Σοβιετική Ένωση, με τον υποβασταζόμενο Μπρέζνιεφ και τον ετοιμοθάνατο Τσερνιένκο. Και καλά στην Αγγλία, όπου ο κόσμος έχει μπουχτίσει με τις παλινωδίες των Συντηρητικών, χρόνια τώρα. Από την αλαζονική αισιοδοξία του Ντέιβιντ Κάμερον που οδήγησε στο δημοψήφισμα και στο Μπρέξιτ, στα εξοργιστικά καμώματα του Μπόρις Τζόνσον κατά τον κορονοϊό, στην πρωθυπουργό της Κυριακής χαρά και της Δευτέρας λύπη -θυμάστε το όνομά της; Λιζ Τρας την έλεγαν- και τελικά στον μεγιστάνα ινδικής καταγωγής.
Στη Γαλλία όμως; Πώς είναι δυνατόν ακόμα και επιφανείς Εβραίοι να υποστηρίζουν τη Λεπέν; Πείστηκαν ότι τόσο άλλαξε, τόσο μαλάκωσε; Πως θα εξελιχθεί σε μιαν άλλη Τζόρτζια Μελόνι; Δεν βλέπουν τον απίθανο αυτό τύπο, τον Ζορντάν Μπαρντελά, λιμοκοντόρο ετών εικοσιοκτώ – πριν να σκάσει καλά-καλά από το αβγό, τον προορίζει η Λεπέν για πρωθυπουργό;
Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. Πιθανόν να ισχύουν και τα δύο.
Τον θετικό απολογισμό των κυβερνήσεων να μην τον συμμερίζονται οι άνθρωποι διότι απλούστατα δεν τον αντιλαμβάνονται στην καθημερινότητά τους. Όπως συμβαίνει και σε εμάς. “Έφτασα τον κατώτατο μισθό στα 834 ευρώ!” καμαρώνει ο Μητσοτάκης. “Τράβα να ζήσεις με τόσα άμα δεν έχεις μαύρα!” του απαντούν.
Εάν βεβαίως θυμηθούμε εμείς οι Έλληνες με ποια αφορμή είχαν εξεγερθεί σχετικά πρόσφατα στη Γαλλία -επειδή η ηλικία συνταξιοδότησης θα ανέβαινε από τα εξηνταδύο στα εξηντατέσσερα χρόνια-, θα γελάσουμε πικρά. Ίσως και να ειρωνευτούμε τους φίλους μας τους Γάλλους, οι οποίοι αρνούνται να καταλάβουν τι σημαίνει παγκοσμιοποίηση. Και επιμένουν να ζητάνε πίσω το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό θαύμα. Τους καιρούς που δέναμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα… Στα στοιχειωδώς ψύχραιμα μάτια είναι προφανές. Ο πληθυσμός μιας ηπείρου που γερνάει, που η οικονομική της σημασία παγκοσμίως ολοένα και φθίνει, πρέπει να σφίξει τα λουριά. Όταν το προσδόκιμο ζωής πλησιάζει τα ογδόντα, μακάριοι όσοι δουλεύουν και πληρώνονται μέχρι τα εβδομήντα τους…
Δεν έχω εντούτοις την αίσθηση ότι οι πολίτες στη Δύση αγανακτούν πρωτίστως επειδή υποφέρουν οι τσέπες τους. Μάλλον σε ένα ολόκληρο σύστημα γυρνάνε την πλάτη. Ένα σύστημα αξιών, προτεραιοτήτων, αισθητικής ακόμα-ακόμα, που το αισθάνονται παρωχημένο. Ξένο.
Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι, εδώ και καιρό, ο αντιπαθέστερος ίσως Γάλλος πολιτικός. Τον βρίσκουν οι συμπατριώτες του μπουρζουά, ηγεμονικό. Νιώθουν πως τους κουνάει το δάκτυλο και παρατείνει τη διαμονή του στα Ηλύσια Πεδία θέτοντας εκβιαστικά διλήμματα. Πλασσάροντας τον εαυτό του σαν ανάχωμα της Άκρας Δεξιάς… Το αντίστοιχο πιθανόν να συμβεί αργά ή γρήγορα και στην Ελλάδα – μα τι λέω; το 2015 δεν είχαμε σχηματίσει εδώ το “μέτωπο της λογικής”, στο οποίο προσεχώρησε εμπράκτως, μετά το δημοψήφισμα, και ο Αλέξης Τσίπρας;
Η λογική λοιπόν μάς τελείωσε. Το μέλλον είναι ήδη εδώ και μοιάζει με όνειρο ενός μεθυσμένου, παράφρονα, κομπλεξικού μάγου.
Από τη μία, οι νεοπουριτανοί φανατικοί της πολιτικής ορθότητας, που αντικαθιστούν τις δηλωτικές φύλου καταλήξεις με @, ξορκίζουν ό,τι παραπέμπει σε χιούμορ ή σε σαρκική απόλαυση, ηδονίζονται ρίχνοντας κατάρες στην πατριαρχία, αποκαθηλώνουν ως και το ταλέντο ακόμα – “να το βράσω το ταλέντο σου, να τα κάψω τα βιβλία και τις ταινίες και τα τραγούδια σου, εάν περιέχουν ψήγμα έστω τοξικής αρρενωπότητας!”
Από την άλλη, τα ούγκανα του εθνικισμού. Οι χούλιγκαν του “Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια”, σε τραμπική ή σε ελληναράδικη εκδοχή. Οι αντιεμβολιαστές, οι θρησκόληπτοι, οι φουκαράδες που αποκτούν αυτοπεποίθηση μόνο όταν παρελαύνουν ντυμένοι καουμπόιδες ή Μακεδόνες, βαράνε όλοι μαζί αρβύλες και τσαρούχια και τρίζει η γη…
Από την άλλη, οι “αριστεροί”, οι ουδεμίαν σχέσιν έχοντες με την Αριστερά που πηγάζει από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Απεχθάνονται -στα λόγια, όχι στον τρόπο ζωής τους- κάθετι δυτικό. Εναγκαλίζονται το όποιο “ηττημένο έθνος”, το όποιο θύμα της πάλαι ποτέ αποικιοκρατίας. Κάνουν τα στραβά μάτια στην ειδεχθή φύση του επιθετικού ισλαμισμού. Στις εκπαραθυρώσεις των λοάτκι από τις ταράτσες στη Γάζα, στο “Σύνταγμα” της Χαμάς που ρητά αναφέρει ότι προορισμός της γυναίκας είναι να γεννάει άνδρες πολεμιστές. Χρήσιμοι ηλίθιοι; Ή πρόθυμοι συνοδοιπόροι;
Στο μουσικό φεστιβάλ, που έγινε το περασμένο Σαββατοκύριακο στον Χελμό, οι πιο παθιάρηδες, οι αιώνιοι έφηβοι, ενίοτε καραφλομαλλιάδες, ανέμιζαν σημαίες της Παλαιστίνης που στην πίσω όψη τους είχαν μια πειρατική νεκροκεφαλή και κάτι στίχους του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Τρικυμία σε ποτήρι; Πιάστο αβγό και κούρευτο; Απεγνωσμένη, κατά τη γνώμη μου, προσπάθεια να βρεθεί ένα νόημα. Να αποκτήσει η κατακερματισμένη πραγματικότητα μια συνοχή, έναν σκοπό που να μπορείς να τον υπηρετήσεις. Που να είναι καθαρός από τα τόσο κουραστικά “ναι μεν, αλλά” της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Η κατάληξη του Μακρόν και του Μπάιντεν είναι το λιγότερο που θα έπρεπε να μας προβληματίζει. Οι ολοκληρωτισμοί κάθε λογής σφίγγουν σαν κλοιός γύρω μας. Ο Στάλιν και ο Χίτλερ και ο Χομεϊνί μας βγάζουν από τον τάφο τη γλώσσα.-
Χρήστος Χωμενίδης
