Με αφορμή την Ημέρα του Πατέρα (16 Ιουνίου) επιλέξαμε πέντε βιβλία που βρίσκονται σε κυκλοφορία και εντάσσονται στη χορεία των σημαντικών
Από τους Αδελφούς Καραμαζόφ του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι έως το Καθώς ψυχορραγώ του Ουίλιαμ Φόκνερ κι από τον Δρόμο του Κόρμακ ΜακΚάρθι (δυστυχώς, εκτός κυκλοφορίας αυτή τη στιγμή) έως το κλασικό Πατέρες και γιοι του Ιβάν Τουργκένιεφ, η λογοτεχνία έχει να μάς προσφέρει πολλές ιστορίες ανάμεσα σε πατεράδες και τα παιδιά τους.
Ιδιαιτέρως η σχέση πατέρα-γιου έχει αναλυθεί επαρκώς από σπουδαίους συγγραφείς που έγραψαν βιβλία τα οποία θεωρούνται, πλέον, κλασικά ή, έστω, βιβλία αναφοράς για το θέμα της πατρότητας.
Με αφορμή την Ημέρα του Πατέρα (16 Ιουνίου) επιλέξαμε πέντε βιβλία που βρίσκονται σε κυκλοφορία και εντάσσονται στη χορεία των σημαντικών, καθώς αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα και την ουσιαστική δύναμη που φέρει ο πατέρας ως ρόλος και ως υπόσταση.
Ανατολικά της Εδέμ, Τζον Στάινμπεκ (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Παπαδόπουλος)
Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας που αγγίζει τα σεπτά όρια του έπους. Ακόμη και σήμερα το Ανατολικά της Εδέμ θεωρείται το πιο φιλόδοξο βιβλίο του Τζον Στάινμπεκ.
Πρόκειται για την ιστορία δύο οικογενειών, των Τρασκ και των Χάμιλτον, στην κοιλάδα Σαλίνας της Καλιφόρνια (κλασικός τόπος του Στάινμπεκ). Με βιβλικές παραπομπές (βλ. η ιστορία του Κάιν και του Άβελ) και με το κακό να αντιμάχεται το καλό, ο Στάινμπεκ δημιουργεί μια σειρά από αλησμόνητους χαρακτήρες.
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου είναι, δε, είναι η προσπάθεια του Κέιλεμπ Καλ Τρασκ να κερδίσει την αγάπη του πατέρα του, Άνταμ, ο οποίος δείχνει να έχει προτίμηση στον έτερο γιο του, Άρον. Η σύγκρουση δεν θα αργήσει να επέλθει ανάμεσεα στον δυστυχή γιο και τον άτεγκτο πατέρα. Όσες προσπάθειες θα κάνει στη συνέχεια ο Καλ, θα πέσουν στο κενό. Στο μεταξύ, ρόλο στην ιστορία θα παίξει και η μητέρα τους που τα παιδιά την είχαν για πεθαμένη έως τη στιγμή που ο Καλ τη συναντάει στο Μοντερέι.
Η σχέση πατέρα-γιων σκιαγραφείται αριστοτεχνικά από τον Στάινμπεκ προσφέροντάς μας ολόκληρες σελίδες γεμάτες ένταση και δύναμη.
Πέδρο Πάραμο, Χουάν Ρούλφο (μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκη)
Ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της Λατινικής Αμερικής. Ο Χουάν Ρούλφο με το Πέδρο Πάραμο (μτφρ. Έφη Γιαννοπιούλου, εκδ. Πατάκη) δημιουργεί ένα αριστούργημα που πατάει στο δίπολο πατέρας-γιος.
Άλλωστε, έτσι ξεκινάει και το μυθιστόρημα: με έναν νέο άντρα να ταξιδεύει σε ένα χωριό του Μεξικού, την επινοημένη Κομάλα, κάτω από τη λάβα του ήλιου, με σκοπό να βρει τον πατέρα του, τον Πέδρο Πάραμο. Δεν ξέρει πώς είναι στην όψη, δεν τον έχει γνωρίσει ποτέ.
Το μυθιστόρημα είναι μια καταβύθιση σε έναν παράξενο κόσμο με περίεργες μορφές και αλλόκοτες φωνές να προσεγγίζουν και να κυκλώνουν τον γιο. Μέσω συνεχών αναδρομών μαθαίνουμε τη σκληρή ζωή του Πέδρο Πάραμο, αλλά και την αυτοκαταστροφική του μανία.
Ακολουθώντας μια πορεία που μοιάζει με αυτή του Κάτω Κόσμου, ο νέος θα βρεθεί στην όχθη του θανάτου στην οποία δεσπόζει το φάντασμα του πατέρα του.
Τούτο το πολυφωνικό μυθιστόρημα, μοναδικό στον τρόπο που έχει γραφτεί, διαρρυγνύει την έννοια του χρόνου και του τόπου και συνδυάζει τη μυθολογία με την επίσημη ιστορία του Μεξικού.
Πατρική κληρονομιά, Φίλιπ Ροθ (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Πόλις)
Ένα από τα πλέον αυτοβιογραφικά βιβλία του Φίλιπ Ροθ. Στην Πατρική κληρονομιά (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Πόλις), ο Αμερικανός συγγραφέας αφηγείται με πηγαίο ρεαλισμό τις τελευταίες ημέρες του 86χρονου πατέρα του, λίγο πριν τον νικήσει ο καρκίνος.
Ο Ροθ δεν καταφεύγει σε φιλοσοφικά και θρησκευτικά δεκανίκια για να αποδεχθεί την απώλεια. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η αλήθεια που πηγάζει από τη σχέση που είχε με τον πατέρα του και όχι μια κάποια μορφή παραμυθίας.
Yπάρχουν σελίδες όπου το χιούμορ δεν λείπει, αλλά και άλλες που η δύναμη των συναισθήματων είναι ατόφια και καθαρή.
Η Πατρική Κληρονομιά ανακηρύχθηκε από το περιοδικό Time Καλύτερο Βιβλίο του 1993 στην κατηγορία της μη μυθοπλαστικής πεζογραφίας.
Η λήθη που θα γίνουμε, Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε (μτφρ. Τιτίνα Σπερελάκη, εκδ. Πατάκη)
O πατέρας του Κολομβιανού συγγραφέα Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε υπήρξε ένας επιφανής γιατρός που έπεσε δολοφονημένος στο κέντρο του Μεδεγίν υπερασπιζόμενος την κοινωνική ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Εκείνη την περίοδο μαινόταν ο πόλεμος των παραστρατιωτικών με τους εμπόρους ναρκωτικών και οι δολοφονίες ήταν καθημερινή πρακτική στη χώρα. Ο γιατρός Έκτορ Αμπάδ Γκόμες έπεσε την ώρα του καθήκοντος, αλλά ο γιος του δεν τον ξέχασε. Η λήθη που θα γίνουμε (μτφρ. Τιτίνα Σπερελάκη, εκδ. Πατάκη) είναι ένα βιβλίο μνήμης και προσφοράς της αγάπης προς τον χαμένο πατέρα.
Είναι βαθιά συναισθηματικό, αληθινό και σε αρκετά σημεία σπαραχτικό βιβλίο. Σίγουρα, χρειάζεται μεγάλη γενναιότητα για να γράψεις για τον δολοφονημένο σου πατέρα σε μια χώρα που κουβαλάει πολλές πληγές, οι οποίες ακόμη και σήμερα παραμένουν νωπές.
Ακόμη κι αν ξέρουμε το τέλος του βιβλίου, όταν φτάνει κανείς στις τελευταίες σελίδες του, τότε που επέρχεται ο βίαιος θάνατος του πατέρα, η ανάγνωση γίνεται δύσκολη, αλλά και κάπως ευφραντική. Όπως είναι η καλή λογοτεχνία.
Αμηχανία, Ρίτσαρντ Πάουερς (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg)
Μπορεί ο πόνος της απώλειας να αντικατασταθεί από μαγικά ταξίδια στο Διάστημα και με τη βοήθεια της νευροδιάδρασης; Να ένα από τα βασικά ερωτήματα στο βιβλίο του Ρίτσαρντ Πάουερς Αμηχανία (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg).
Ο αστροβιολόγος Θίοντορ Μπερ έχει χάσει τη γυναίκα από αυτοκινητικό δυστύχημα. Έτσι, έχει βρεθεί σε μια εξόχως λεπτή κατάσταση να πρέπει να συνεχίσει τη ζωή του μαζί με τον 9χρονο γιο του, Μπεν.
Το παιδί βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο την απώλεια της μητέρας του. Κάθε βράδυ ο πατέρας του στήνει ένα μακρινό ταξίδι σε φανταστικούς πλανήτες για χάρη του.
Όταν το παιδί θα εμφανίσει επιθετικότητα στο σχολείο, θα τον πιέσουν να ακολουθήσει θεραπευτική αγωγή. Εκείνος, όμως, προτιμάει να ακολουθήσει μια νέα επιστημονική μέθοδο, αυτή της νευροδιάδρασης, κάτι που είχε κάνει και η μητέρα του Μπεν, έτσι ώστε να συνδεθεί μαζί της μέσω των συναισθημάτων.
Ο Πάουερς γράφει ένα απόλυτα ανθρώπινο μυθιστόρημα για τη σχέση πατέρα-γιου, δίχως να αφήνει απέξω τα οικολογικά ζητήματα των καιρών μας, τα πολιτικά γεγονότα των ΗΠΑ (στο βάθος αχνοφαίνεται ο Τραμπ), αλλά και κάμποσα στοιχεία επιστημονικής φαντασίας.
Πηγή: Διονύσης Μαρίνος/bookpress
