Η χιονόπτωση στην Ελλάδα τον χειμώνα 2023-2024 μειώθηκε κατά 50%
Στο «Ε» μιλά ο Χρήστος Ακράτος, αν. καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΘ για τις επιπτώσεις της ανομβρίας στην ΑΜΘ
Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες ακραίων καιρικών φαινόμενων όπως καύσωνες μέσα στον χειμώνα, έλλειψη βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων όπως επίσης ασυνήθιστα θερμές θάλασσες για την εποχή. Όλα αυτά είναι προϊόντα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η οποία οφείλεται στην απελευθέρωση των τριών σημαντικότερων αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα: διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και οξείδιο του αζώτου. Και σύμφωνα με μια νέα μελέτη της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, οι εκπομπές αυτών των τριών αερίων του θερμοκηπίου συνέχισαν να αυξάνονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχεις ως άμεσο αποτέλεσμα τις συνεχιζόμενες ξηρασίες οι οποίες με την σειρά τους συνδέονται με την μείωση των αποθεμάτων νερού παγκοσμίως αλλά και στην χώρα μας καθώς όπως επισημαίνει ο Χρήστος Ακράτος, αναπληρωτής καθηγητής στον τομέα υδραυλικών έργων του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών στο ΔΠΘ στο «Ε», τα διαθέσιμα αποθέματα νερού ανανεώνονται κάθε χρόνο με βάση τις βροχοπτώσεις και τις χιονοπτώσεις. «Όταν δεν έχουμε βροχοπτώσεις κατανεμημένες κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου και κυρίως μικρής έντασης ώστε το νερό να μπορέσει να εισχωρήσει στο υπέδαφος τότε αρχίζει και μειώνεται το διαθέσιμο νερό που θα έχουμε για την επόμενη χρονιά».
Οι συνέπειες της ανομβρίας θα είναι άμεσες – Θα μειωθεί το αρδευτικό νερό
Ο κ. Ακράτος επισημαίνει ότι οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες της φετινής ανομβρίας θα είναι σχετικά άμεσες καθώς θα έχουμε ακόμα χαμηλότερες στάθμες άντλησης των υπογείων υδάτων σε όλο τον κάμπο. Επιπροσθέτως, «το αρδευτικό νερό θα είναι αρκετά μειωμένο καθώς η ΔΕΗ δεν πρόκειται να αφήνει τις ποσότητες που άφηνε πέρυσι ή τις προηγούμενες χρονιές. Ο λόγος είναι ότι θα μειωθούν οι ποσότητες ύδατος στα φράγματα του Νέστου».
Για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες, ο κ. Ακράτος δηλώνει ότι «δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι», διότι οι συνέπειες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το βάθος χρόνου των ξηρασιών.
«Τα υπάρχοντα στοιχεία του Copernicus δείχνουν ότι η ΑΜΘ την τελευταία πενταετία βιώνει πολύ πιο έντονη μεταβολή προς το φαινόμενο της ξηρασίας. Το καταλαβαίνουμε άλλωστε και οι ίδιοι καθώς παρατηρούμε μία παρατεταμένη περίοδο ανομβρίας από τα μέσα Ιουνίου και φτάνει στα μέσα Νοεμβρίου η οποία είναι άκρως ανησυχητική αν συνυπολογίσουμε ότι εκείνη την περίοδο έχουμε αυξημένη ζήτηση αρδευτικού νερού. Φέτος να σημειώσουμε ότι ούτε τον Νοέμβριο είχαμε βροχοπτώσεις όπως άλλωστε και όλον τον χειμώνα», αναφέρει.
Ο κ. Ακράτος επισκέφθηκε πρόσφατα το Φράγμα του Θησαυρού με φοιτητές του ΔΠΘ. «Κατά την επίσκεψη, η ΔΕΗ μας πληροφόρησε ότι η εκτίμησή της είναι ότι τα αποθέματα νερού έχουν μειωθεί περίπου 20%».
«Βαδίζουμε σε μια ευρύτερη ξηρασία γιατί μέχρι τώρα είχαμε τοπικές ξηρασίες στη Θράκη, Ανατολική Μακεδονία και Κρήτη. Όμως μειωμένες βροχοπτώσεις στις αρχές του 2024 καταγράφουμε στο μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής ηπειρωτικής Ελλάδας. Είμαστε στην αρχή μιας ήπιας, προς το παρόν, ξηρασίας και δεν μπορούμε ακόμη να συγκρίνουμε με τη σοβαρή ξηρασία που είχαμε στη Βόρεια Ελλάδα και στην Κρήτη, αλλά τα πράγματα δεν βαίνουν καλώς», επισημαίνει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο φυσικός- μετεωρολόγος και επιστημονικός συνεργάτης του meteo.gr και του climatebook, Σταύρος Ντάφης και προσθέτει ότι αναμένονται κάποιες βροχοπτώσεις μέσα στον Απρίλιο οι οποίες όμως θα είναι κυρίως παροδικές καταιγίδες που δεν θα αναπληρώσουν το έλλειμμα βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων των προηγούμενων μηνών.
Μείωση της χιονόπτωσης στην Ελλάδα κατά 50%
Ο κ. Ακράτος υποστηρίζει ότι οι χιονοπτώσεις είναι αυτές που διατηρούν μία σταθερή παροχή στα επιφανειακά νερά αλλά επίσης ανατροφοδοτούν τα υπόγεια ύδατα κατά τη διάρκεια του χρόνου. Η χιονόπτωση, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να έχουμε για την δίαιτα του ετήσιου υδατικού ισοζυγίου διότι απελευθερώνεται με πολύ αργό ρυθμό.
Όπως όμως φαίνεται ξεκάθαρα από τους σχετικούς χάρτες του meteo, η χιονόπτωση στην Ελλάδα τον χειμώνα 2023-2024 μειώθηκε στο μισό μετά το διάστημα των υψηλών θερμοκρασιών στα μέσα της Άνοιξης.
Ο Κώστας Λαγουβάρδος με ανάρτηση του επεσήμανε ότι «όπως φαίνεται και στο διάγραμμα στην πρώτη εικόνα, όπου απεικονίζεται η εξέλιξη του ποσοστού χιονοκάλυψης στην Ελλάδα από το 2004 μέχρι το 2023 (ελαφρώς γκρι γραμμές), ο χειμώνας του 2024 (κόκκινη γραμμή) καταγράφηκε ως ένας χειμώνας με πολύ μικρό ποσοστό χιονοκάλυψης, καθώς μόνο 3-4 χειμερινές κακοκαιρίες κατάφεραν να ξεπεράσουν τον μέσο όρο ποσοστού χιονοκάλυψης (μαύρη γραμμή) στην Ελλάδα. Αυτά τα γεγονότα παρουσιάζονται με τους αριθμούς από 1 μέχρι και το 4, όπου χρονικά το πρώτο χιόνι εμφανίστηκε κατά τα τέλη Νοεμβρίου 2023, το 2ο στα μέσα με τέλη Δεκεμβρίου 2023 και τα 3 και 4 μέσα στον Ιανουάριο 2024, όπου και καταγράφηκε το μεγαλύτερο ποσοστό χιονοκάλυψης (22%) για τον χειμώνα 2023-2024. Από τα μέσα Φεβρουαρίου 2024 μέχρι και σήμερα, το ποσοστό χιονοκάλυψης κινήθηκε εντυπωσιακά χαμηλά, διατηρώντας τιμές κάτω από το 3% της χώρας».
Συνεχίζοντας τονίζει ότι «φτάνοντας στα μέσα της άνοιξης 2024, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν τις τελευταίες 15 ημέρες κατάφεραν να περιορίσουν ακόμη περισσότερο την έκταση χιονοκάλυψης, μειώνοντας της κατά το ήμισυ. Στις 21 Μαρτίου 2024 η έκταση χιονοκάλυψης ανήλθε στα 1450 km2 ενώ στις 6 Απριλίου 2024 περίπου 720 km2 της χώρας καλύπτονται ακόμη με χιόνι. Επομένως, μέσα σε διάστημα 15 ημερών χάθηκαν ~700 km2 χιονιού από τα βουνά της χώρας. Τέλος σημειώνεται ότι η έκταση της χιονοκάλυψης στην Ελλάδα για αρχές Απριλίου είναι μία από τις 3 χειρότερες τα τελευταία 20 χρόνια».
«Όταν οι χιονοπτώσεις μειώνονται επιβαρύνουν όλη την λειτουργία των υδάτινων συστημάτων και προφανώς μειώνει τα αποθέματα τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για άρδευση», σημειώνει ο κ Ακράτος.
Η ορθολογική διαχείριση υδάτινων πόρων είναι το ζητούμενο
Η Ελλάδα έχει πολλά ζητήματα όσον αφορά την ορθολογική διαχείριση υδάτινων πόρων. «Δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο την περιοχή της ΑΜΘ. Παραδείγματος χάριν τίθεται ένα πολύ μεγάλο ζήτημα για το τρόπο διαχείρισης των γεωτρήσεων. Οι αγρότες έχουν μία ιδιοκτησιακή αντίληψη με την γεώτρηση που βρίσκεται στο χωράφι τους παρόλαυτα το νερό δεν είναι ιδιοκτησία κανενός. Αυτές τις αντιλήψεις πρέπει με κάποιο τρόπο να αντιστρέψουμε», τόνισε ο κ Ακράτος.
Ο καθηγητής του ΔΠΘ είπε ότι «αυτή τη χρονιά υπάρχει πιθανότητα να αντιμετωπίσουμε έλλειψη στο νερό όσον αφορά την άρδευση κυρίως μέσω υπόγειων υδάτων» ενώ βραχυπρόθεσμα, όπως ανέφερε, δεν φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα στην ύδρευση «αλλά αυτή η κατάσταση είναι δυναμική. Αν συνεχίσει η ανομβρία και οι υψηλές θερμοκρασίες δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι».
