ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΑΣΟΥ-ΣΚΕΨΟΥ ΞΑΝΘΗ
Από άποψη νομική, τα άρθρα 41 και 45 της Συνθήκης της Λωζάνης, οι μορφωτικές συμφωνίες και το σύνταγμα των δύο χωρών, ορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί η εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας και της Τουρκίας, απέναντι στις δύο μειονότητες.
Υπάρχουν ωστόσο, εντολές, εγκύκλιοι και μεγάλος όγκος εσωτερικής αλληλογραφίας της Διοίκησης, στο σύνολό τους μη ανακοινώσιμα στο κοινό, που καθορίζουν την ασκούμενη μειονοτική εκπαιδευτική πολιτική και τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με το πνεύμα της Λωζάνης, το περιεχόμενο των μορφωτικών συμφωνιών και τις διατάξεις των σχετικών νόμων και διαταγμάτων.
Η Συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει τη λειτουργία δηµόσιων ή και ιδιωτικών µειονοτικών σχολείων, τα οποία ιδρύονται από µέλη της µειονότητας και απευθύνονται σε µειονοτικούς µαθητές. Η λειτουργία των Μειονοτικών Σχολείων διέπεται από μία μίξη διατάξεων που αφορούν τη Δημόσια και την Ιδιωτική Εκπαίδευση. Έτσι, η λειτουργία αυτών των σχολείων χαρακτηρίζεται από ένα ιδιότυπο καθεστώς διττής νομικής φύσης. Αυτό φαίνεται στο άρθρο 4 του Νόμου 694/1997 που ορίζει: «Δια την ίδρυσιν, λειτουργίαν, επιθεώρησιν και εποπτείαν των Μειονοτικών σχολείων Δημοτικής Εκπαιδεύσεως ισχύουν αναλόγως αι περί Ιδιωτικής Γενικής Εκπαιδεύσεως κείμεναι εκάστοτε διατάξεις επιφυλασσομένων των διατάξεων του παρόντος νόμου». Επίσης στην Ιδιωτική Εκπαίδευση παραπέμπει και η καταβολή ετήσιων διδάκτρων από τους Μουσουλμάνους μαθητές σύμφωνα με το άρθρο 14 της αριθμ. 55369/1978 Υπουργικής Απόφασης που ρυθμίζει και θέματα που σχετίζονται με εγγραφές, μετεγγραφές, εξετάσεις και τίτλους σπουδών. Σε κάθε περίπτωση, τα µειονοτικά σχολεία είναι ισότιµα προς τα αντίστοιχα δηµόσια, ύστερα από την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Η διαχείριση των υποθέσεων του σχολείου, και κυρίως της ακίνητης περιουσίας του, ανατίθεται σε Τριµελή Σχολική Εφορία, η οποία αποτελείται από γονείς ή κηδεµόνες των µαθητών. Τα υποψήφια µέλη της επιτροπής υποδεικνύονται καταρχήν µε αρχαιρεσίες µεταξύ των κατοίκων της κοινότητας ή της περιφέρειας του σχολείου για τρία χρόνια. Στα µειονοτικά σχολεία πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας διορίζεται µουσουλµάνος διευθυντής και χριστιανός υποδιευθυντής, ενώ ο συνολικός αριθµός των δασκάλων εξαρτάται από το δυναµικό του εκάστοτε σχολείου. Οι αρµοδιότητες του υποδιευθυντή είναι αισθητά αυξηµένες, εάν συγκριθούν µε τις αρµοδιότητες των διευθυντών. Η εποπτεία των µειονοτικών σχολείων ανατίθεται στον Υπουργό Παιδείας. Επί του πεδίου, τον έλεγχο ασκεί το Συντονιστικό Γραφείο Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Μειονοτικής Εκπαίδευσης, το οποίο εδρεύει στην Κοµοτηνή, στο πλαίσιο των οδηγιών που λαµβάνει από τη ∆ιεύθυνση Ξένων και Μειονοτικών Σχολείων του Υπουργείου Παιδείας. Επίσης στην Κοµοτηνή και τη Ξάνθη υπάρχουν από δύο Γραφεία Πρωτοβάθµιας Εκπαίδευσης µε διοικητικές αρµοδιότητες αλλά και επιφορτισµένα µε την ευθύνη της λειτουργίας των δηµοτικών σχολείων της περιφέρειάς τους.
Με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης, η δέσμευση του ελληνικού κράτους για παροχή μειονοτικής εκπαίδευσης αφορά ρητά μόνο το δημοτικό σχολείο, προφανώς επειδή αυτό αποτελούσε την υποχρεωτική εκπαίδευση της εποχής. Επικουρικά στη Συνθήκη της Λωζάνης προστέθηκαν αργότερα η Ελληνοτουρκική Μορφωτική Συμφωνία της 20ης Απριλίου 1951, το Ελληνοτουρκικό Μορφωτικό Πρωτόκολλο της 20ης Δεκεμβρίου 1968 και η Ελληνοτουρκική Συμφωνία για την Πολιτιστική Συνεργασία του 2000. Η Συμφωνία του 2000 κατήργησε τη Συμφωνία του 1951. Αν και η Συμφωνία του 1951 δεν βρίσκεται πλέον σε ισχύ, ωστόσο η χρονιά που υπογράφηκε δεν είναι τυχαία. Η παράλληλη ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ στις αρχές της δεκαετίας του 1950, το καλό και φιλικό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, επηρέασε άμεσα την Μειονότητα και την μειονοτική εκπαίδευση εκείνης της περιόδου. Αρχικά, το 1952 ιδρύθηκε το εξατάξιο Γυμνάσιο «Τζελάλ Μπαγιάρ» στην Κομοτηνή –πλέον Μειονοτικό Γυμνάσιο-Λύκειο – σύμφωνα με το Νομοθετικό Διάταγμα 2203/15-8-1952 με θέμα: «Περί ιδρύσεως εν Κομοτινή Γυμνασίου υπό την επωνυμίαν Γυμνάσιον Τζελάλ Μπαγιάρ». Στο πλαίσιο της σύσφιξης των σχέσεων των δύο χωρών δίδεται αυτή η επωνυμία προς τιμήν του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας. Οι ρυθμίσεις που αφορούσαν στη λειτουργία του εν λόγω σχολείου, καθώς και στα θέματα του εκπαιδευτικού προσωπικού και του προγράμματός του τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν με το Νομοθετικό Διάταγμα 2267/31-8-1953 (ΦΕΚ τ. Α’ 240) και με αρκετούς μεταγενέστερους νόμους και κανονιστικές διατάξεις για τη μειονοτική εκπαίδευση της Θράκης.
Οι μορφωτικές αυτές συμφωνίες δεν περιέχουν ρυθμιστικές διατάξεις κανονιστικού εκτελεστού χαρακτήρα (δεν μπορεί να γίνει επίκλησή τους στο επίπεδο εσωτερικής έννομης τάξης), αφού απευθύνουν συστάσεις και μόνο στις αρχές των δύο κρατών. Αποτέλεσμα, συνήθως και οι δύο χώρες, να επικαλούνται την έλλειψη δέσμευσης για να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες ενέργειες.
Το 1965 ιδρύθηκε το εξατάξιο Ιδιωτικό Μειονοτικό Γυμνάσιο Ξάνθης –πλέον Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο – «Μουζαφέρ Σαλίχογλου», σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 28767/5-4-1965 Υ.Α. (ΦΕΚ τ. Γ΄ 142) με θέμα: «Άδεια ιδρύσεως ιδιωτικού ημερησίου Γυμνασίου». Τα σχολεία αυτά έχουν χαρακτηριστικά αντίστοιχα των μειονοτικών δημοτικών. Ορίζονται μεν ως ιδιωτικά, λειτουργούν όμως με ένα ιδιότυπο πλαίσιο που εμπεριέχει και βασικές ρυθμίσεις της δημόσιας εκπαίδευσης. Το πρόγραμμά τους είναι επίσης δίγλωσσο και η κατανομή των μαθημάτων στις δύο γλώσσες είναι περίπου ισοδύναμη. Σύμφωνα με τα ιδρυτικά τους κείμενα, τα μαθήματα της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, της ιστορίας, γεωγραφίας και κοινωνικής και πολιτικής αγωγής διδάσκονται στα ελληνικά, ενώ τα υπόλοιπα (θρησκευτικά, τουρκική γλώσσα, φυσική, μαθηματικά κλπ) στην τουρκική. Αντίθετα με τα δημοτικά, τα μαθήματα των ξένων γλωσσών και της φυσικής αγωγής διδάσκονται από τουρκόφωνους εκπαιδευτικούς και ανήκουν στο αντίστοιχο μέρος του προγράμματος. Οι εκπαιδευτικοί του ελληνόγλωσσου προγράμματος υπηρετούν ορισμένοι σε οργανικές θέσεις (μόνο στο μειονοτικό γυμνάσιο-λύκειο της Κομοτηνής), και οι περισσότεροι με απόσπαση ή ως αναπληρωτές. Τη διδασκαλία των τουρκικών μαθημάτων αναλαμβάνουν καθηγητές που προέρχονται από τη μειονότητα, αντίστοιχων ειδικοτήτων, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (αμείβονται από τη Σχολική Εφορεία), ενώ στο «Τζελάλ Μπαγιάρ» διδάσκει και μικρός αριθμός Τούρκων μετακλητών εκπαιδευτικών. Για τα μαθήματα που διδάσκονται στην ελληνική χρησιμοποιούνται τα σχολικά εγχειρίδια του Ο.Ε.Δ.Β., όπως σε όλα τα δημόσια σχολεία πανελλαδικά. Κατά το διάστημα 2002-04 στο πλαίσιο του προγράμματος «Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων» παράχθηκε και δοκιμάστηκε πειραματικά ευρεία σειρά διδακτικών υλικών είτε συμπληρωματικών είτε εναλλακτικών προς τα υπάρχοντα σχολικά εγχειρίδια, προσαρμοσμένων στις γλωσσικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των μειονοτικών μαθητών. Τα σχολικά εγχειρίδια για το τουρκόγλωσσο πρόγραμμα έρχονται από την Τουρκία, όπως και για τα μειονοτικά δημοτικά σχολεία.
Το Μειονοτικό Γυμνάσιο Ξάνθης ιδρύθηκε από τον Salihoğlu Muzaffer Bey ή Muzaffer Salihoğlu που γεννήθηκε στη Ξάνθη στις 20 Οκτωβρίου 1913 και πέθανε στη Ξάνθη στις 19 Ιανουαρίου 1984. Υπήρξε ηγετική μορφή της μειονότητας της Δυτικής Θράκης, εκπαιδευτικός και πολιτικός. Πατέρας του ήταν ο Σαλίχ Μπέης, γιος του Σακίρ Αγά από τη Ξάνθη και μητέρα του η Νετζμιέ Χανίμ, κόρη του Ντερβίς Ντεμίρ Μπέη από το Σιδηρόκαστρο (Ντεμιρχισάρ). Αφού ολοκλήρωσε το δημοτικό σχολείο στη Ξάνθη, συνέχισε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του στο Γυμνάσιο Γαλατασαράι στην Κωνσταντινούπολη. Επέστρεψε στην Ξάνθη το 1930. Έμαθε επίσης βουλγαρικά κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής της Ξάνθης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1931, παντρεύτηκε τη Semiye Hanım, κόρη του Raif Bey και της Zehra Hanım από το Menlik ( Βουλγαρία). Μεταξύ 1930 και 1947 διετέλεσε μέλος του δημοτικού συμβουλίου Ξάνθης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του κρατικού νοσοκομείου Ξάνθης και μέλος συλλόγων αλληλοβοήθειας. Κατά τις εκλογές της Διαχειριστικής Επιτροπής της μουσουλμανικής μειονότητας που έγιναν το 1950 εκλέχθηκε και διετέλεσε Β’ Πρόεδρος αυτής και κατά τις εκλογές των ετών 1953 – 1961 – 1964 εκλέχθηκε και διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής. Κατά την τελευταία του θητεία, ως επικεφαλής της Διαχειριστικής Επιτροπής της μουσουλμανικής μειονότητας στη Ξάνθη, είχε ως κύριο στόχο να ανοίξει ένα σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τουρκική εκπαίδευση, προκειμένου να ανυψώσει το μορφωτικό επίπεδο της μειονότητας. Ίδρυσε, με την ιδιότητα του Προέδρου της Διαχειριστικής Επιτροπής της μειονότητας Ξάνθης, το μειονοτικό γυμνάσιο, το οποίο πήρε και την ονομασία του, στις 10 Μαΐου 1965, κατόπιν άδειας που του χορηγήθηκε με υπουργική απόφαση και το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το σχολικό έτος 1965-1966. Η άδεια αφορούσε την ίδρυση ιδιωτικού μειονοτικού γυμνασίου και λυκείου.
Η Μορφωτική Συμφωνία του 1968 (δεν επικυρώθηκε ποτέ από την Ελλάδα) καταρτίσθηκε σε εκτέλεση των προτάσεων που υπέβαλαν με κοινή τους έκθεση, οι δύο αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων, Ιωάννης Τζούνης και Adnan Bulak, τις οποίες επικύρωσαν οι υπουργοί Εξωτερικών, της Ελλάδας και της Τουρκίας, Παναγιώτης Πιπινέλης και Ihsan Çağlayangil, στο Λονδίνο την 27η Ιουνίου. Η συμφωνία αυτή, αναφέρεται ρητά στην εκπαίδευση των εκατέρωθεν μειονοτήτων και αποτελεί προσπάθεια να επιλυθούν τα εκπαιδευτικά προβλήματα, στη βάση της ελληνοτουρκικής συνεργασίας. Το κείμενο αυτό, επικύρωνε την πρακτική που ίσχυε μέχρι τότε, σχετικά με την κατανομή των μαθημάτων του προγράμματος στις δύο γλώσσες διδασκαλίας και προέβλεπε τις διαδικασίες ελέγχου, έγκρισης και διακίνησης των σχολικών εγχειριδίων, καθώς και του λοιπού εποπτικού υλικού. Διαμορφώθηκε δηλαδή, ένα πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, για τη ρύθμιση των εκπαιδευτικών θεμάτων των μειονοτήτων τους. Επίσης, συμφωνήθηκε η ρύθμιση του θέματος του εκπαιδευτικού προσωπικού των μειονοτικών σχολείων, ώστε να πληρωθούν τα κενά. Πέραν των συστάσεων του Πρωτοκόλλου, οι δύο υπουργοί Çağlayangil και Πιπινέλης, κατά τις μεταξύ τους συζητήσεις, είχαν συμφωνήσει στη λήψη κάποιων παραπέρα μέτρων. Θέματα που ακόμα βρίσκονταν υπό διαπραγμάτευση, ήταν η άδεια ίδρυσης Οικοτροφείου στην Ξάνθη, με αντίστοιχη ανοικοδόμηση του Ορφανοτροφείου Πριγκήπου, η άδεια ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ Μουσουλμανικού Γυμνασίου στην Ξάνθη, με αντίστοιχη ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ του Δημοτικού Χάλκης σε Ημιγυμνάσιο, η προοδευτική χρήση προσοντούχων σε όλα τα μειονοτικά σχολεία Θράκης, η κατάργηση των Υποδιευθυντών εκατέρωθεν και τέλος η ελεύθερη χρήση επιγραφών στη Θράκη, με την ένδειξη «τουρκικό σχολείο» ή την δήλωση ότι η διδασκαλία γινόταν στην τουρκική γλώσσα.
Από το έτος ίδρυσής του μειονοτικού λυκείου και μέχρι το θάνατό του, στις 19 Ιανουαρίου 1984, ο Muzaffer Salihoğlu προσπάθησε να φέρει το μειονοτικό λύκειο σε μια σύγχρονη τοποθεσία και ένα προηγμένο επίπεδο εκπαίδευσης. Συνέχισε την εκπροσώπηση της μουσουλμανικής μειονότητας έως το 1967, έως ότου η στρατιωτική χούντα κατήργησε την επιτροπή εκπροσώπησης καθώς και όλους τους αιρετούς της μειονότητας. Μετά τον θάνατό του, η σύζυγός του Semiye Hanım (γέννηση 23 Απριλίου 1911 στη Ξάνθη – θάνατος 20 Δεκεμβρίου 1989 στην Αλικαρνασσό) συνέχισε τη διεύθυνση του σχολείου μέχρι το θάνατό της.
Τον Σεπτέμβριο του έτους 2018, με σχετικό νόμο, άλλαξε το καθεστώς λειτουργίας του σχολείου από Ιδιωτικό σε Μειονοτικό, αντίστοιχο δηλαδή του Μειονοτικού Γυμνασίου και Λυκείου Κομοτηνής γνωστό με την επωνυμία «Τζελάλ Μπαγιάρ» και είναι το μοναδικό Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο στη Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης.
Διάταξη Νόμου που έφερε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ο υπουργός Γαμβρόγλου, ως τροπολογία, στη Βουλή, ανέφερε τα εξής:
ΑΡΘΡΟ 17 Ν. 4563/2018 (ΦΕΚ A 169 – 20.09.2018)
- Το Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης που ιδρύθηκε με την 28767/1965 (Γ΄ 142) υπουργική απόφαση, από την έναρξη ισχύος του παρόντος λειτουργεί ως μειονοτικό σχολείο της μουσουλμανικής μειονότητας και υπάγεται στις διατάξεις του ν. 694/1977 (Α΄ 264). Σε αποκλειστική προθεσμία ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος πρέπει να αιτηθεί και να λάβει τη σχετική άδεια λειτουργίας. Έως τη λήξη της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου το σχολείο θεωρείται ότι λειτουργεί με νόμιμη άδεια.
Ο έλεγχος του σχολείου για την πλήρωση των κτιριολογικών προδιαγραφών της περίπτωσης 8 της υποπαραγράφου Θ.3 της παρ. Θ΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222) ανατίθεται σε επιτροπή καταλληλότητας που αποτελείται από:
α) τον Διευθυντή του Μειονοτικού Γυμνασίου-Λυκείου Ξάνθης,
β) τον Υποδιευθυντή του Μειονοτικού Γυμνασίου-Λυκείου Ξάνθης,
γ) έναν πολιτικό μηχανικό ή αρχιτέκτονα μηχανικό ή τοπογράφο μηχανικό της εταιρείας «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.» με τον αναπληρωτή του,
δ) έναν εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας ΠΕ Ξάνθης με τον αναπληρωτή του, ε) τον Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης. Η επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Τα μέλη της δεν λαμβάνουν αποζημίωση για τη συμμετοχή τους, εκτός από τα οδοιπορικά τους έξοδα, δηλαδή ημερήσια αποζημίωση, έξοδα διαμονής και μετακίνησής τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπαραγράφου Δ.9 του ν. 4336/2015 (Α΄ 94) και ιδιαίτερα με την επιφύλαξη της παραγράφου 7 του άρθρου 6 του ιδίου νόμου.
- Το σχολείο διοικείται από τριμελή σχολική εφορεία, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 694/1977, η οποία εκλέγεται και αναλαμβάνει καθήκοντα εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Μέχρι τότε τα καθήκοντα της σχολικής εφορείας ασκεί τριμελής επιτροπή, η οποία συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και αποτελείται από τον Διευθυντή που υπηρετεί στο σχολείο κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος ως Πρόεδρο, τον Υποδιευθυντή του σχολείου και τον Πρόεδρο του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων ως μέλη.
- Οι μαθητές που κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος φοιτούν στο «Ιδιωτικό Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης» εντάσσονται αυτοδικαίως στο Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης, διατηρώντας την εκπαιδευτική τους κατάσταση. Το εκπαιδευτικό προσωπικό που κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος υπηρετεί στο «Ιδιωτικό Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης» συνεχίζει να υπηρετεί στο Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης με την ίδια εργασιακή σχέση και τους ίδιους όρους εργασίας.
- Στο ν. 694/1977 όπου αναφέρεται «ο οικείος Νομάρχης», αυτός αντικαθίσταται από τον «οικείο Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης».
Με τον τρόπο αυτό το ελληνικό Κράτος ενέταξε το Ιδιωτικό Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης στο νομικό καθεστώς των δημοσίων Μειονοτικών Σχολείων, αφαιρώντας από τον νομικό του προσδιορισμό τον χαρακτήρα του Ιδιωτικού. Η νομική αυτή μεταβολή είχε σαν αποτέλεσμα την αυξημένη αρμοδιότητα και ευθύνη της ελληνικής Πολιτείας στο Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ξάνθης. Ευνόητο ότι η ευθύνη αυτή συμπεριλαμβάνει και την αρμοδιότητα της συντήρησης των υποδομών του σχολείου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του κτιρίου που στεγάζεται το μειονοτικό Γυμνάσιο-Λύκειο. Το κτίριο αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής έκφρασης του τέλους του 19ου αιώνα. Η οικοδόμησή του άρχισε το 1874, ολοκληρώθηκε το 1876 και αρχικά λειτούργησε ως καπνομάγαζο. Την ιδέα να κτίσει δυτικά της πόλης, πέρα από το ρέμα, έδωσε ο τότε έπαρχος (Καϊμακάμ, τουρ. Kaymakam) στον Κιάτιπ Χουσεΐν Εφέντι (Katip Hüseyin Efendi), ο οποίος ήταν και ο ιδιοκτήτης. Τα υπόλοιπα οικόπεδα, έως τη πλατεία Ελευθερίας, ήταν ακόμη αδόμητα. Για την υλοποίηση, έφεραν οικοδομική συντεχνία 120 ατόμων, με μελετητές και τεχνίτες από τη Σκόνδρα της Αλβανίας. Εκτός από το κτίριο αυτό είχαν αναλάβει την υλοποίηση και άλλων τριών. Πρόκειται για το κονάκι του Χουσεΐν Εφέντι, το μειονοτικό γυμνάσιο αρρένων Ξάνθης (σήμερα λειτουργεί ως Α’ Μειονοτικό Δημοτικό Ξάνθης), ένα ξενοδοχείο στο κέντρο της πόλης, Lux Hotel του Τοπουζλού Ρεσήτ Μπέη (Topuzlu Reşit Bey) (σήμερα λειτουργεί ως ταβέρνα). Με την ολοκλήρωση της κατασκευής ξεκίνησε και η λειτουργία του κτιρίου. Κατά την περίοδο της Βουλγαρικής κατοχής (1913-1919), ο Χουσεΐν Εφέντη μαζί με την οικογένεια του, αναγκάστηκαν να φύγουν στην Κωνσταντινούπολη, αφήνοντας τη διοίκηση της επιχείρησης σε κάποιον κ. Μενούτη. Το 1919, επέστρεψαν στην Ξάνθη. Το 1928 με το θάνατο του Κιατίπ Χουσεΐν Εφέντη ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης ο γιός του ο Χαμντί Μπέη (Hamdi Bey), μέχρι το 1952. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος επηρέασε το εμπόριο με αποτέλεσμα την ίδια χρονιά να σταματήσει η λειτουργία της επιχείρησης και το ελληνικό κράτος να νοικιάσει το κτίριο ως σχολείο. Από τη σχολική χρονιά ‘52 – 53, χρησιμοποιείται πλέον ως Α’ Γυμνάσιο – Λύκειο Θηλέων Ξάνθης. Το 1970 το Γυμνάσιο θηλέων Ξάνθης μεταφέρεται στο Α’ Γυμνάσιο Ξάνθης και το κράτος παραχώρησε τη χρήση του κτιρίου στη μουσουλμανική μειονότητα και έως σήμερα λειτουργεί ως Γυμνάσιο – Λύκειο Μειονοτικής Εκπαίδευσης. Από το έτος 1984, έτος που απεβίωσε ο Muzaffer Salihoğlu, ανέλαβε τη διοίκηση ο κ. Ριζά Κιρλή Ντοκμέ (Rıza Kırlıdökme) και ως ιδιοκτήτρια του Σχολείου η κα Σαϊμέ Κιρλή Ντοκμέ (Saime Kırlıdökme). Με την εφαρμογή του άρθρου 17 του Ν. 4563/2018, το σχολείο διοικείται από τριμελή Σχολική Εφορεία.
Στο Εθνικό Κτηματολόγιο φέρει αριθμό ΚΑΕΚ 370261207009 στην οδό Χατζησταύρου 10 στη Ξάνθη με δύο δυόροφα κτίρια με εμβαδόν 234,14 τ.μ. και 725,68 τ.μ. κτισμένων επί οικοπέδου 741,800 τ.μ. ιδιοκτησίας της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ως τίτλος κτήσης αναφέρεται απαλλοτρίωση που έγινε με την με αριθμό Ε/21312, 09/10/1971 απόφαση του Νομάρχη Ξάνθης υπέρ του τότε Νομαρχιακού Ταμείου Ξάνθης που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 250 Δ/1971. Το ακίνητο κατά την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης απαλλοτρίωσης, φέρεται να ανήκε στους Σεφκέτ Χαμδή, Εκρέμ Χαμδή και Ραφιέ σύζυγο Χακή Τυργιακή, κατοίκους Τουρκίας. Πλην όμως στο Εθνικό Κτηματολόγιο δεν εμφανίζεται πράξη έκδοσης χρηματικού εντάλματος ή καταβολή αποζημιώσεως υπέρ των δικαιούχων, ώστε να θεωρείται συντελεσθείσα η απαλλοτρίωση. Κατά συνέπεια το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ακινήτου βρίσκεται σε νομική αταξία, δεδομένου ότι το Δημόσιο δεν χρησιμοποίησε και το ακίνητο για τους λόγους κήρυξης της απαλλοτρίωσης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1)Η νομική θέση του Μειονοτικού Γυμνασίου και Λυκείου, μετά την ψήφιση του Ν. 4563/2018 δεν διαφέρει σε κάτι από οποιοδήποτε σχολείο της μειονοτικής εκπαίδευσης. Είναι σχολείο ισότιµο προς τα αντίστοιχα δηµόσια, υπό την προϋπόθεση ότι τηρήθηκε ο όρος της παρ. 1 του άρθρου 17 του Ν. 4563/2018, δηλαδή έχει καταθέσει πλήρη φάκελο αδειοδότησης στο υπουργείο Παιδείας σε ένα έτος από την ψήφιση του Νόμου και το υπουργείο Παιδείας του έχει χορηγήσει άδεια λειτουργίας. Άρα επί του πεδίου, τον έλεγχο ασκεί το Συντονιστικό Γραφείο ∆ευτεροβάθµιας Μειονοτικής Εκπαίδευσης στην Κομοτηνή στο πλαίσιο των οδηγιών που λαµβάνει από τη ∆ιεύθυνση Ξένων και Μειονοτικών Σχολείων του Υπουργείου Παιδείας. Συνεπώς η διαμαρτυρία των μαθητών του μειονοτικού Γυμνασίου-Λυκείου σχετικά με τις συνθήκες στέγασης και το πρόγραμμα σε βάρδιες σωστά απευθύνεται στο υπουργείο Παιδείας και στο Συντονιστικό Γραφείο ∆ευτεροβάθµιας Μειονοτικής Εκπαίδευσης.
2) Μπορεί οι κανόνες της Συνθήκης της Λοζάνης να παρέµειναν αµετάβλητοι και σε ισχύ για 100 χρόνια, όμως η δοµή και οι κανόνες που διέπουν τα µειονοτικά σχολεία έχουν µια µακρόχρονη ιστορία µεταβολών και εξελίξεων, που αφορούν το εσωτερικό ελληνικό δίκαιο και στη διοικητική πρακτική (Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης «Η μειονοτική εκπαίδευση της Θράκης»).
3) Σε κάθε περίπτωση, η όποια σχετική συζήτηση οφείλει να λαµβάνει υπόψη της το εκπαιδευτικό και δικαιικό κεκτηµένο σε Ελλάδα και Ευρώπη, προσβλέποντας στη γόνιµη, για τους αποδέκτες της, λειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας (Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης «Η μειονοτική εκπαίδευση της Θράκης»).
4)Το νομικό κενό σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία Δευτεροβάθμιων Σχολείων αποτελεί σημαντικό περιορισμό των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων της Μειονότητας. Η διοίκηση θα έπρεπε να ασχοληθεί σοβαρά με αυτήν την προβληματική διάσταση της Μειονοτικής Εκπαίδευσης και να προωθήσει τη νομοθετική επίλυση του αδιεξόδου που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
1)Από τη στιγμή που επί δεκαετίες δεν έχουν ιδρυθεί καινούριες σχολικές μονάδες μειονοτικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, είναι ορθό δίκαιο και σύμφωνο με τις αρχές του Κράτους Δικαίου να μην εγκρίνεται η δημιουργία νέων δευτεροβάθμιων μειονοτικών σχολείων, παρότι τούτο αποτελεί αίτημα της μουσουλμανικής μειονότητας; Είναι δυνατόν να εφαρμόζεται η αρχή της αμοιβαιότητας για την παροχή δικαιωμάτων σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λοζάνης και την παράγραφο γ) του άρθρου 1 του Ν.694/1977 για τους μειονοτικούς πληθυσμούς όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκλείει ρητά την αρχή της αμοιβαιότητας εντός της; Δεν θα πρέπει η Ελλάδα να λύσει το πρόβλημα του υπερβολικού αριθμού των μαθητών στις αίθουσες του μειονοτικού Γυμνασίου-Λυκείου με τη δημιουργία νέων κτιριακών υποδομών ή και ενός νέου δευτεροβάθμιου σύγχρονου σχολείου;
2)Τηρείται η πρόβλεψη του νομοθέτη για κλήρωση μέχρις πληρώσεως των θέσεων που προβλέπονται για το εν λόγω σχολείο; Αν όχι η ελληνική Πολιτεία θα πρέπει να αποφασίσει: ή θα τηρήσει το Νόμο ή θα τον αλλάξει.
3)Η τριμελής σχολική εφορεία του μειονοτικού Γυμνασίου-Λυκείου, έχει καταθέσει πλήρη φάκελο αδειοδότησης στο υπουργείο Παιδείας σε ένα έτος από την ψήφιση του Νόμου Ν. 4563/2018 και το υπουργείο Παιδείας του έχει χορηγήσει άδεια λειτουργίας;
3)Καταβάλλονται σήμερα δίδακτρα στη Σχολική Εφορία του Μειονοτικού Γυμνασίου – Λυκείου από τους γονείς των μαθητών; Είναι αυτό επιτρεπτό με βάση τη νέα νομική βάση της λειτουργίας του από την ψήφιση του Νόμου Ν. 4563/2018 και μετά;
4)Ποιο το νομικό – ιδιοκτησιακό καθεστώς του κτιρίου της οδού Χταζησταύρου, αριθμός 10; Ανήκει στην Π.Ε. Ξάνθης της Περιφέρειας ΑΜΘ; Έχει επέλθει η απαλλοτρίωση με την καταβολή αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες;
5)Αν ανήκει στην Π.Ε. Ξάνθης της Περιφέρειας ΑΜΘ, με ποιο νομικό πλαίσιο η χρήση του ανήκει στο Μειονοτικό Γυμνάσιο–Λύκειο;
ΠΗΓΕΣ
1.Νέλλη Ασκούνη (2006), Η εκπαίδευση της μειονότητας στη Θράκη. Από το περιθώριο στην προοπτική της κοινωνικής ένταξης, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, αλλά περιέχει και μεταγενέστερα ερευνητικά δεδομένα.
https://museduc.gr/images/stories/docs/ekpaideysi_meionotitas_domi_kai_thesmiko_plaisio.pdf
- Λ. Μπαλτσιώτης και Κ. Τσιτσελίκης (2001), Η μειονοτική εκπαίδευση της Θράκης. Συλλογή Νομοθεσίας – Σχόλια, εκδ. Α. Σάκκουλα, Αθήνα- Κομοτηνή
- Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης «Η μειονοτική εκπαίδευση της Θράκης»
http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/3230/936.pdf
- Βασιλεία Καλαμιδιώτου. Η μειονοτική εκπαίδευση στην Ελλάδα υπό το φως του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου για την προστασία των πολιτιστικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Εκπαιδευτική πραγματικότητα και εκτιμήσεις για την ελληνική περίπτωση.
- Χρήστος Γραμματίκας Η συγκρότηση και λειτουργία της Μικτής Μορφωτικής Ελληνοτουρκικής Επιτροπής και η σημασία τους για τη μειονοτική εκπαίδευση στην Ελλάδα και την Τουρκία (1951- 1974) Θεσσαλονίκη 2018
- Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις την περίοδο της δικτατορίας και ελληνοτουρκικό μορφωτικό σύμφωνο του 1968 Θεοφάνης Μαλκίδης
^ Εφημερίδα Birlik. «Ο Muzaffer Salihoğlu τιμήθηκε στην Ξάνθη για την 25η επέτειο του θανάτου» . www.birlikgazetesi.info . Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016 . Ημερομηνία πρόσβασης: 6 Σεπτεμβρίου 2015 .
^ Kırlıdökme, Rıza. «Muzaffer Dede, δεν ξεχάσαμε, δεν θα ξεχάσουμε» . www.gundemgazetesi.com . Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016 . Ημερομηνία πρόσβασης: 6 Σεπτεμβρίου 2015 .
^ Kırlıdökme, Rıza. «Το Ιδιωτικό Ημερήσιο Μειονοτικό Γυμνάσιο και το Λύκειο Xanthi Muzaffer Salihoğlu ιδρύθηκε στις 10 Μαΐου 1965» . www.gündemgazetesi.com . Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016 . Ημερομηνία πρόσβασης: 2 Απριλίου 2016 .
^ Şakir, Saadettin. «Μειονοτικό Λύκειο Ξάνθης Muzaffer Salihoğlu» . http://www.ovalilar.com . Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2016 . Ημερομηνία πρόσβασης: 7 Φεβρουαρίου 2016 . εξωτερικός σύνδεσμος ( βοήθεια ) |website=
^ Kırlıdökme, Rıza. «Πριν από 50 χρόνια, στις 10 Μαΐου 1965, ιδρύθηκε το ιδιωτικό μειονοτικό γυμνάσιο και το γυμνάσιο XANISH MUZAFFER SALİHOĞLU Gündüzlü» . www.gündemgazetesi.com . Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2020 . Ημερομηνία πρόσβασης: 6 Φεβρουαρίου 2021 .
- GOUMA_MARIA-SIAMPAN_NESLIXAN.pdf στοιχεία από Kırlıdökme, Rıza
https://ikee.lib.auth.gr/record/338741/files/GOUMA_MARIA-SIAMPAN_NESLIXAN.pdf
