Η προθεσμία παραγραφής μειώνεται από πέντε σε τέσσερα χρόνια
H διάταξη του άρθρου 103 του ν. 2362/1995, με την οποία θεσπίζεται πενταετής παραγραφή για την αναζήτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθεισών κοινοτικών ενισχύσεων, η οποία αρχίζει από τη διαπίστωση της αχρεώστητης ή παράνομης είσπραξης, δεν είναι σύμφωνη με τις ρυθμίσεις του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995.
ΣτΕ Δ΄ 2446/2023: Ανάκτηση κοινοτικής ενίσχυσης που εισπράχθηκε λόγω επιδότησης στην αγορά και εκκόκκιση σύσπορου βάμβακος περιόδου 2000-2001. Ερμηνεία άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995. Υποβολή προδικαστικών ερωτημάτων στο ΔΕΕ. Διαφορά από την προσβολή πράξεως του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία διατάχθηκε η ανάκτηση κοινοτικής ενίσχυσης, την οποία εισέπραξε η αναιρεσείουσα λόγω επιδότησης στην αγορά και εκκόκκιση σύσπορου βάμβακος περιόδου 2000-2001. Το Δικαστήριο διατυπώνει προδικαστικά ερωτήματα προς το ΔΕΕ σε σχέση με την έννοια του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995 και με το αν είναι συμβατές με τον Κανονισμό οι διατάξεις του άρθρου 103 του ν. 2362/1995.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διάταξη του άρθρου 103 του ν. 2362/1995, με την οποία θεσπίζεται πενταετής παραγραφή για την αναζήτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθεισών κοινοτικών ενισχύσεων, η οποία αρχίζει από τη διαπίστωση της αχρεώστητης ή παράνομης είσπραξης, δεν είναι συμβατή με τις ρυθμίσεις του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995. Και τούτο, διότι με την παρ. 3 του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995 παρέχεται μεν στα κράτη μέλη η ευχέρεια να θεσπίζουν μεγαλύτερη προθεσμία παραγραφής, η ευχέρεια όμως αυτή του εθνικού νομοθέτη δεν εκτείνεται και στην μεταβολή του χρονικού σημείου έναρξης της παραγραφής, το οποίο κατά τη σαφή διατύπωση της παρ.1 του αυτού άρθρου συμπίπτει με τη διάπραξη της παρατυπίας. Συνεπώς, αφού η ρύθμιση περί παραγραφής του άρθρου 103 του ν. 2362/1995 δεν δύναται να εφαρμοστεί ως μη συμβατή προς τις ρυθμίσεις του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995, η διάταξη της παρ.1 του άρθρου αυτού του Κανονισμού, κατά την οποία η προθεσμία παραγραφής της δίωξης είναι τετραετής και αρχίζει να τρέχει από τη διάπραξη της παρατυπίας, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 1 παρ.1 του εν λόγω Κανονισμού, τυγχάνει αμέσως εφαρμοστέα.
Δοθέντος όμως ότι ως προς το ζήτημα της συμβατότητας του άρθρου 103 του ν.2362/1995 με το άρθρο 3 του Κανονισμού 2988/1995 υφίσταται αντίθετη νομολογία του Τμήματος (βλ. ΣτΕ 5/2021, πρβ. ΣτΕ 3563/2013) και αντίθετη νομολογία της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (απόφαση 1310/2022), δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η ανωτέρω ερμηνευτική εκδοχή είναι απηλλαγμένη αμφιβολιών και το Δικαστήριο ανέβαλε την οριστική του κρίση προκειμένου να διατυπώσει προς το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:
α) Είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995 και με την γενική αρχή της ασφάλειας δικαίου εθνική διάταξη, όπως αυτή του άρθρου 103 του ν. 2362/1995, η οποία όχι μόνον θεσπίζει πενταετή προθεσμία παραγραφής για την αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθεισών σε οικονομικούς φορείς παροχών κατόπιν πράξεως ή παραλείψεώς τους με πραγματικό ή ενδεχόμενο αποτέλεσμα να ζημιωθεί ο γενικός προϋπολογισμός των Κοινοτήτων ή προϋπολογισμοί διαχειριζόμενοι από τις Κοινότητες, αλλά επιπλέον ορίζει ως χρονικό σημείο έναρξης της προθεσμίας αυτής τη διαπίστωση της αχρεώστητης ή παράνομης είσπραξης της ενίσχυσης αντί της συντέλεσης της παρατυπίας;
β) Σε περίπτωση που εθνική ρύθμιση θεσπίζει κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 παρ.3 του Κανονισμού 2988/1995 προθεσμία παραγραφής μεγαλύτερη της προβλεπομένης από την παρ.1 του πιο πάνω άρθρου 3 τετραετούς παραγραφής, έχουν οι διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της εν λόγω παρ.1 την έννοια ότι θεσπίζεται απώτατη οκταετής προθεσμία παραγραφής της αξίωσης επιστροφής των αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθεισών ενισχύσεων από την διάπραξη της παρατυπίας ή θεσπίζουν απώτατη προθεσμία παραγραφής διπλάσια της μεγαλύτερης προθεσμίας, η οποία τίθεται από την εθνική ρύθμιση;
γ) Σε περίπτωση που δοθεί καταφατική απάντηση στα δύο πρώτα ερωτήματα ερωτάται περαιτέρω, εφόσον εθνική ρύθμιση θεσπίζει μεγαλύτερη προθεσμία παραγραφής από την προβλεπομένη από την παρ.1 του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/1995 και παράλληλα ορίζει ως χρονικό σημείο έναρξης υπολογισμού αυτής την διαπίστωση της παρατυπίας, ο απώτατος χρόνος της παραγραφής αρχίζει να τρέχει από την διάπραξη ή από την διαπίστωση της παρατυπίας;
