Πόσο θα επηρεάσει την Ξάνθη ένα φαινόμενο μεγέθους Daniel; Προτείνονται μέτρα πρόληψης, προστασίας, ετοιμότητας και αποκατάστασης
Μιλά στο «Ε» ο Προϊστάμενος της Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Μακεδονίας – Θράκης κ. Γιώργος Καμπάς
Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία φαινόμενα που προκαλεί με πρόσφατο το πλημμυρικό φαινόμενο που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel στην Θεσσαλία αλλάζουν τα δεδομένα στο Στρατηγικό Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης το οποίο εκπονήθηκε το 2018 και τώρα διανύει την φάση της 1ης Αναθεώρησης που ολοκληρώνεται μέσα στο 2024. Σε αυτό περιγράφονται οι κίνδυνοι για την περιοχή μας, που στην πεδιάδα Κομοτηνής-Ξάνθης επικεντρώνονται κυρίως στην πλημμύρα από ποτάμια, με τους κινδύνους να αφορούν έκταση 1927 τ. χλμ (χαμηλές ζώνες ποταμών Νέστου, Κόσυνθου, Κομψάτου, Ασπροποτάμου, Βοσβόζη, Φιλιουρή και παρόχθιες εκτάσεις λίμνης Βιστονίδας). Επίσης προτείνονται και 28 μέτρα, τα περισσότερα βραχυπρόθεσμα, τα οποία θα πρέπει να ληφθούν τόσο για την πρόληψη, όσο και την αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων, τουλάχιστον στις ηπιότερες μορφές τους, Να σημειώσουμε ότι τα Σχέδια αυτά (που έχουν όλες οι περιφέρειες της χώρας) υπαγορεύονται από την Κοινοτική νομοθεσία για τα κράτη μέλη και έχουν ίδια μεθοδολογία ωστόσο η διαφοροποίηση έγκειται στην εξειδίκευση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε κράτους. Τα Σχέδια για κάθε περιφέρεια της χώρας εκπονούνται από τις Αποκεντρωμένες διοικήσεις και αποτελούν εργαλεία και οδικούς χάρτες για τις περιφερειακές αρχές καθώς καταγράφουν και αναδεικνύουν τις ζώνες επικινδυνότητας και τα τρωτά σημεία και προτείνουν μέτρα θωράκισης.
Σε φάση μελέτης η 1η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης – Ολοκληρώνεται το 2024
Όπως μας εξήγησε ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Μακεδονίας – Θράκης κ. Γιώργος Καμπάς η βασική φιλοσοφία του Στρατηγικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης(ΦΕΚ 2688 τεύχος Β 6/7/2018 με 340 σελίδες) είναι ο ορισμός των περιοχών υψηλού κινδύνου για πλημμύρες, με βάση το ιστορικά γεγονότα των πλημμυρών που έχουν υποστεί. Η μελέτη έγινε με περιόδους επαναφοράς για 50, 100 και 1.000 χρόνια, δηλαδή έντονα φαινόμενα που προκύπτουν κάθε 50, 100 ή 1.000 χρόνια (όσο πιο σπάνιο, τόσο πιο έντονο, η περίοδος επαναφοράς της καταιγίδας Daniel θεωρείται στα 1000 χρόνια). Όπως ανέφερε ο κ. Καμπάς στο τέλος κάθε Σχεδίου αναφέρονται τα μέτρα που χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: Μέτρα πρόληψης, προστασίας, ετοιμότητας και αποκατάστασης. «Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Θράκης δεν υποκαθιστά άλλα εργαλεία αλλά είναι ένα στρατηγικό κείμενο, μια μελέτη που παρέχει πληροφορίες για αντιπλημμυρική αξιοποίηση από τις αρμόδιες αρχές». Ο κ. Καμπάς ανέφερε τους ποταμούς και τους χειμάρρους στις πεδινές περιοχές ως ζώνες υψηλής επικινδυνότητας. Υπενθυμίζουμε ότι στην Ξάνθη είχαμε πλημμύρες στην περιοχή του Κουτσού αλλά και της Γενισέας με τις πιο πρόσφατες το 2015 από την υπερχείλιση της κοίτης του Κοσύνθου.
Πόσο θα επηρεάσει την Ξάνθη ένα φαινόμενο μεγέθους Daniel;
Στην περίπτωση όμως που πλήξει την περιοχή μας ένα φαινόμενο στο μέγεθος της καταιγίδας Daniel η πρόβλεψη του Σχεδίου είναι ότι θα επηρεαστούν συνολικά 58 οικισμοί, τις πόλεις της Ξάνθης και της Κομοτηνής, και έκταση 656.22 τ. χλμ., καθώς και πάνω από 80.000 ζώα! Να σημειώσουμε ότι το Σχέδιο χωρίζει τις ζώνες όχι με τα διοικητικά τους όρια αλλά με βάσει τα υδρολογικά τους όρια. Έτσι το ΥΔ Θράκης αποτελείται από πέντε λεκάνες απορροής, από τις οποίες οι δυο αποτελούν διασυνοριακές λεκάνες απορροής, αυτές των π. Νέστου και Έβρου. Τις λεκάνες αυτές μοιράζεται η Ελλάδα με την Βουλγαρία (Νέστου) και με την Βουλγαρία και την Τουρκία (Έβρου). Την περιοχή μας αφορά η Λεκάνη Απορροής Ξάνθης -Ξηρορέματος, που αποτελείται κυρίως από τις υπολεκάνες απορροής των π. Κόσυνθου και Κομψάτου, την υπολεκάνη απορροής της Λ/Θ Βιστονίδας και των πέριξ αυτής παράλιων μεταβατικών υδατικών συστημάτων, και η Λεκάνη Κομοτηνής -Λουτρού Έβρου που περιλαμβάνει τις υπολεκάνες απορροής του π. Λίσσου (ή Φιλιουρή) και του π. Βοσβόζη η οποία περιλαμβάνει και την σημαντική λ. Ισμαρίδα (Μητρικού).
Τα μέτρα που προτείνονται
1)Ανάπτυξη Συστήματος Παρακολούθησης του Προγράμματος Μέτρων του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας
2)Κατάρτιση γεωργών και κτηνοτρόφων σε πρακτικές μείωσης επιπτώσεων από τις πλημμύρες
3)Ανάπτυξη δράσεων για την αντιμετώπιση επιπτώσεων στους τομείς ύδρευσης και αποχέτευσης
4)Αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμός δικτύου συλλογής μετεωρολογικών και υδρομετρικών δεδομένων
5)Δημιουργία εθνικού μητρώου τεχνικών δεδομένων αντιπλημμυρικών έργων
6)Παραγωγή Ψηφιακού Μοντέλου Εδάφους [DTM] πολύ υψηλής ακρίβειας
7) Δημιουργία Εθνικού Μητρώου Πλημμυρικών Συμβάντων [ΕΜΠΣ] και ανάπτυξη σχετικής διαδραστικής πλατφόρμας στο διαδίκτυο
8))Προώθηση πρακτικών ανάσχεσης των πλημμυρικών ροών και συγκράτησης φερτών υλικών, με έμφαση στα Μέτρα Φυσικής Συγκράτησης Υδάτων [ΜΦΣΥ]
9)Ταμιευτήρες πολλαπλής σκοπιμότητας με συνιστώσα αντιπλημμυρικής προστασίας
10)Αξιοποίηση υφιστάμενων έργων ταμίευσης για ανάσχεση πλημμυρικών παροχών
11)Εκσυγχρονισμός και αποκατάσταση αποχετευτικών / αποστραγγιστικών δικτύων
12)Μελέτες/Έργα Αντιπλημμυρικής Προστασίας
13) Έργα αντικατάστασης και συμπλήρωσης υφιστάμενων δικτύων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων
14)Σύνταξη νέων κανονισμών μελέτης έργων αποχέτευσης ομβρίων και αντιπλημμυρικής προστασίας
15)Σύνταξη Στρατηγικών Σχεδίων (Master Plan) Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας
16)Συντήρηση υφιστάμενων Ορεινών Υδρονομικών Έργων
17)Διαχειριστικά μέτρα χρήσεων γης σε λεκάνες απορροής χειμάρρων
18)Παρακολούθηση παράκτιας ζώνης
19)Αναβάθμιση συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης πλημμυρών Λεκάνης Απορροής π. Νέστου
20)Επικαιροποίηση των Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης, και κωδικοποίηση έκτακτων ενεργειών αντιμετώπισης πλημμύρας/ Κατάρτιση Μνημονίου Ενεργειών σε τοπικό επίπεδο
21) Ενσωμάτωση στα Εσωτερικά Σχέδια Εκτατής Ανάγκης και στα ΣΑΤΑΜΕ επιπτώσεων και μέτρων προστασίας από Διαρροή ρύπων μετά από πλημμύρα βάσει των Χαρτών Κινδύνου
22)Εκστρατείες ευαισθητοποίησης κοινού, τοπικών αρχών και κοινοτήτων, έναντι πλημμυρικού κινδύνου
23)Ειδικές ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση πλημμυρικών κινδύνων σε ιρλανδικές διαβάσεις
24)Κωδικοποίηση Νομοθεσίας σε θέματα καθαρισμού και συντήρησης ρεμάτων -Κατάρτιση κανονισμού απαιτούμενων ενεργειών αποκατάστασης παροχετευτικότητας κοίτης ρεμάτων, συντήρησης και διαχείρισης της παρόχθιας βλάστησης
25)Ενίσχυση της τεχνικής, οργανωτικής και διοικητικής ικανότητας εμπλεκομένων φορέων σε θέματα αντιπλημμυρικής προστασίας
26)Αποκατάσταση γεωργικών εκμεταλλεύσεων από φυσικές καταστροφές
27)Αναβάθμιση/ Δημιουργία μηχανισμού αποτίμησης ζημιών και αποζημιώσεων στα κτίρια, λόγω πλημμύρας
28)Προσδιορισμός θέσεων δανειοθαλάμων λήψης υλικών αποκατάστασης/ συντήρησης αναχωμάτων σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης Πόσο από αυτά ολοκληρώθηκαν ή ξεκίνησαν να υλοποιούνται το αφήνουμε στην κρίση του καθενός για να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
mxanthopoulou@empros.gr
