Ένα αεικίνητο πνεύμα από την Ξάνθη άφησε το αποτύπωμά του με τα τραγούδια και τις συνθέσεις του για το θέατρο και τον κινηματογράφο
Επιμέλεια: Χρύσα Κιατίπη
Σήμερα Δευτέρα 23 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν 98 χρόνια από την γέννηση του κορυφαίου συνθέτη, Μάνου Χατζιδάκι, σαν σήμερα το 1925 στην Ξάνθη.
Ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι και της Αλίκη Αρβανιτίδου. Μετά τον χωρισμό των γονιών του, το 1932, ο Μάνος Χατζιδάκις με τη μητέρα του και την αδελφή του εγκαθίστανται οριστικά στην Αθήνα.
Στο μεταξύ, από τα τέσσερά του χρόνια είχε αρχίσει μαθήματα πιάνου με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, αρμενικής καταγωγής. Παράλληλα διδασκόταν βιολί και ακορντεόν.
Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής και της απελευθέρωσης, ο Μάνος Χατζιδάκις εργάστηκε ως φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Πειραιά, παγοπώλης στο εργοστάσιο του Φιξ, υπάλληλος στο φωτογραφείο του Μεγαλοοικονόμου, βοηθός νοσοκόμος στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Σημαντικοί σταθμοί της ζωής του-της πορείας του:
1.Η πρώτη του εμφάνιση στα μουσικά πράγματα της χώρας έγινε το 1944 με τον «Τελευταίο Ασπροκόρακα» του Αλέξη Σολωμού στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν.
2.Μεγάλο κεφάλαιο αποτέλεσαν οι μουσικές που συνέθεσε για σπουδαίες ταινίες του ελληνικού και του διεθνούς κινηματογράφου. Ενδεικτικά αναφορά γίνεται στα :«Κάλπικη Λίρα» (Γ. Τζαβέλλα 1954), «Στέλλα» (Μ. Κακογιάννη, 1955), «Δράκο» (Ν. Κούνδουρου, 1956), «America-America» (Ελ. Καζάν, 1962), «Sweet Movie» (Ντούσαν Μακαβέγιεφ, 1974)
3.Το 1960 κερδίζει το βραβείο Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» από την ταινία του Ζιλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή»,
4.Το 1966 ο Μάνος Χατζιδάκις πήγε στις ΗΠΑ, όπου ανέβασε στο Μπρόντγουεϊ με τον Ζιλ Ντασέν και τη Μελίνα Μερκούρη τη θεατρική διασκευή του «Ποτέ την Κυριακή» με τον τίτλο «Illya Darling».
5.Τo 1972, τον πιο σκοτεινό χρόνο της χούντας, επέστρεψε στην Αθήνα και ίδρυσε το μουσικό καφεθέατρο «Πολύτροπο»,
6.Το 1975 άρχισε η χρυσή εποχή του «Τρίτου». Εν συνεχεία, έγινε διευθυντής του κρατικού ραδιοσταθμού «Τρίτο Πρόγραμμα» (1975-81)
7.Το 1989-93 ίδρυσε την «Ορχήστρα των Χρωμάτων», για να παρουσιάσει «πρωτότυπα προγράμματα που συνήθως δεν καλύπτονταν από τις συμβατικές συμφωνικές ορχήστρες».
Οι παρεμβάσεις του στον δημόσιο και πολιτικό βίο
Την περίοδο της Κατοχής ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ενταγμένος στην Ε.Π.Ο.Ν. Παγκρατίου. Αρθρογράφησε και έγραφε ποιήματα για παιδιά στο περιοδικό της Ε.Π.Ο.Ν Νέα γενιά κατά τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του, από το 1943 και μετά με το ψευδώνυμο Πέτρος Γρανίτης. Μετά τα Δεκεμβριανά, με εντολή του ΚΚΕ ιδρύθηκε ο θίασος «Ενωμένοι Καλλιτέχνες», με δύο κλιμάκια, ένα αποτελούμενο από επαγγελματίες και ένα από πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες. Ο Χατζιδάκις συμμετείχε στο δεύτερο κλιμάκιο με συντονιστή τον σπουδαίο σκηνοθέτη, μεταφραστή και συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου.
Το 1946 αποστασιοποιήθηκε από την κομματική αντίληψη και δράση και ανέπτυξε μια προσωπική πολιτική σκέψη, κεντρικοί άξονες της οποίας ήταν η αμφισβήτηση, η αναθεώρηση και η διαρκής αναζήτηση της νεοελληνικής ταυτότητας στον σύγχρονο κόσμο.
Η πολιτική σκέψη του Μάνου Χατζιδάκι επεκτάθηκε στην ουσία των κοινωνικών ζητημάτων, πέρα και έξω από τον χώρο που όριζαν οι ιδεολογίες. Η στάση του Μάνου Χατζιδάκι στα θέματα του δημόσιου βίου καθορίστηκε από την αισθητική του και χαρακτήρισε σημαντικό μέρος του έργου του αυτής της περιόδου.
Αναντίρρητα, ο μεγάλος αισθαντικός δημιουργός σημάδεψε το ελληνικό και παγκόσμιο μουσικό στερέωμα με τα τραγούδια και τις συνθέσεις του για το θέατρο και τον κινηματογράφο.
