Αλιεία, υπεραλίευση, αποθέματα: έννοιες γνωστές αλλά άγνωστες
Την Πέμπτη 27 Ιουλίου θα εκκινήσουν οι τριήμερες δράσεις με τίτλο OCEANA στο πλαίσιο του Cosmopolis Festival με θέμα «Αλιεία, υπεραλίευση, αποθέματα: έννοιες γνωστές αλλά άγνωστες» στο Τζαμί Χαλίλ Μπέη.
– Παρουσίαση του ΙΝΑΛΕ 1
Αλιεία, υπεραλίευση, αποθέματα: έννοιες γνωστές αλλά άγνωστες
Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες συζητήσεων που αφορούν την υπεραλίευση στις ελληνικές θάλασσες αλλά όχι μόνο. Μειώνονται τα ψάρια; Θα εξαφανιστούν τα ψάρια και φταίει η αλιεία; Σκέψεις και απόψεις που περιπλέκονται και οδηγούν σε αναλήθειες. Τι ισχύει όμως τελικά στην πραγματικότητα;
Ξεκινώντας λοιπόν να τονίσουμε ένα βασικό λάθος, το οποίο δυστυχώς υιοθετείται από όλο και περισσότερο κόσμο σήμερα και αυτό είναι η «Υπεραλίευση». Ένας όρος που χρησιμοποιείτε από όλους μας, χωρίς όμως να κατανοούμε σε βάθος την έννοια του. Τον χρησιμοποιούμε κυρίως αναφερόμενοι στην εντατικοποίηση της αλιείας προκειμένου να καλυφθούν οι όλο ένα και αυξανόμενες ανθρώπινες ανάγκες σε πρωτεΐνη. Στην πραγματικότητα όμως, δεν συνιστάται η χρήση του όρου αυτού γενικευμένα για την αλιεία. Η σωστή χρήση του όρου η υπεραλίευση αφορά ένα συγκεκριμένο είδος ψαριού, π.χ. «το απόθεμα του Χ είδους υπεραλιεύεται» και αναφερόμαστε στην αλιεία ενός είδους ψαριού που ξεπερνά συγκεκριμένα όρια και προκαλεί την σταδιακή μείωση του αποθέματός του.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα υπεραλιευμένων ειδών, με το πιο χαρακτηριστικό τον Μπακαλιάρο. Το είδος αυτό, αλιεύεται με τέτοιο ρυθμό, ώστε πολλά ψάρια δεν προλαβαίνουν να αναπαραχθούν με αποτέλεσμα να μην προσφέρουν νέους γεννήτορες στο απόθεμα, ενώ τα ψάρια που αλιεύονται είναι όλο και μικρότερα σε μέγεθος. Ο Μπακαλιάρος και τα συναφή είδη, είναι ίσως τα πρώτα είδη σε παγκόσμιο επίπεδο που αντιμετώπισαν το πρόβλημα της υπεραλίευσης με αποτέλεσμα οι χώρες περιμετρικά του Ατλαντικού αρχικά, να υιοθετήσουν μέτρα μείωσης της αλιευτικής προσπάθειας μέσω ποσοστώσεων, δηλαδή της μείωσης της συνολικής εξαλιευόμενης βιομάζας του είδους, ώστε να δώσουν την δυνατότητα στον πληθυσμό του να ανακάμψει. Δυστυχώς όμως τα τελευταία 40 χρόνια που εφαρμόζεται η πολιτική αυτή, δεν έχουν υπάρξει ακόμη σημαντικά αποτελέσματα.
Μα πως φτάσαμε στην υπάρχουσα κατάσταση; Τι πραγματικά φταίει; Η μεγάλη ζήτηση για θαλασσινά είδη είναι μία αιτία, αλλά και η εξέλιξη της τεχνολογίας συνέβαλλε σημαντικά στην σημερινή κατάσταση των αποθεμάτων. Τα ξύλινα αλιευτικά σκάφη με πανιά αντικαταστάθηκαν από ξύλινα σκάφη με μηχανές που οδήγησαν σε ποιο μακρινά ταξίδια και σε μεγαλύτερα βάθη. Τα ξύλινα αυτά σκάφη έπειτα αντικαταστάθηκαν από μεγαλύτερα μεταλλικά σκάφη, με μεγαλύτερους χώρους και ψυγεία για να συντηρούν τα αλιεύματα περισσότερες μέρες μέχρι να γυρίσουν στο λιμάνι. Η εμπειρία τον ψαράδων να βρίσκουν τα αλιευτικά πεδία με βάση τα σημάδια στην ξηρά, αντικαταστάθηκε από τα GPS και τα σόναρ βυθού, επιτρέποντας τους αλιείς να «κυνηγούν» πλέον τα ψάρια μακρύτερα και σε μεγαλύτερα βάθη.
Στη Μεσόγειο όμως τι γίνεται; Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα;
– Προβολή ταινίας: Σιγή Ιχθύος
Σκην.: Γιώργος Αρβανίτης | Ελλάδα| 2020 | 52’
Παρά τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μπει τέλος στην υπεραλίευση μέχρι το 2020, η Μεσόγειος παραμένει στην εποχή της κλιματικής αλλαγής η πιο υπεραλιευμένη θάλασσα παγκοσμίως, με τις ψαριές να φτωχαίνουν διαρκώς. Ταξιδεύοντας απ’ άκρη σ’ άκρη σε αυτή τη θάλασσα που ενώνει τρεις ηπείρους, η ταινία αποτυπώνει τις ζωές των ψαράδων, που κινδυνεύουν να καταστούν «είδος προς εξαφάνιση», εξαιτίας των αποτυχημένων ενωσιακών και εθνικών πολιτικών.
Πρόγραμμα Ημέρας 1ης:
- 20:00 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ / οπτικοακουστική έκθεση
- 20:00 ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ / ιστορίες, αφηγήσεις και χειροτεχνίες για το νερό μέσα από τις παραδόσεις πολιτισμών του κόσμου.
Διαθεματικό εργαστήριο για παιδιά σχετικά με το περιβάλλον, τη μυθολογία και τον πολιτισμό σε συνεργασία με το Sparmatseto Art & Culture Project (www.sparmatseto.gr)
- 20:00 ΔΙΑΛΟΓΟΙ / συζητήσεις – παρουσιάσεις του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας www.inale.gr
Θεματική 1 / Αλιεία, υπεραλίευση, αποθέματα: Έννοιες γνωστές, αλλά άγνωστες
Εισηγητής: Δρ. Μάνος Κουτράκης – Διευθυντής Ερευνών ΙΝΑΛΕ
- 21:00 AQUACINEMA / προβολή ντοκιμαντέρ: Σιγή Ιχθύος
- 22:00 ΚΥΜΑΤΑ / dj sets
Themi Undergroove (Environmental ambient & Oceanic downtempo)
