Η Φ.Ε.Ξ. με ιδιαίτερη ευχαρίστηση παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό της Ξάνθης, της Θράκης αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο για την σύγχρονη τοπική ιστορία των αστικών κέντρων της νότιας Βαλκανικής, το βιβλίο του Ιωάννη Μ. Μπακιρτζή: Έντυπες Οθωμανικές και λοιπές Ιστορικές Πηγές περί της Πόλης και του Καζά της Ξάνθης (τέλη του 19ου – αρχές του 20ου αιώνα).
Η έκδοση αποτελεί τον καρπό ενδελεχούς και πολυετούς μελέτης του συγγραφέα στις πηγές τόσο στην οθωμανική γλώσσα, όσο και τις ευρωπαϊκές αντίστοιχες και τον ομογενειακό Τύπο της Κωνσταντινούπολης, που αφορούν και έχουν διαλεκτικές αναπαραστάσεις της ιστορίας της Ξάνθης και της επαρχίας της κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού αιώνα.
Σε χαρτοθήκη στο οπισθόφυλλο, περιλαμβάνονται δύο χάρτες verso/recto με πρώτο θέμα το Βιλαέτι Αδριανουπόλεως (τη μεγάλη επαρχιακή διοίκηση, όπου υπαγόταν η Ξάνθη), του 1885, και ο δεύτερος με θέμα την ευρύτερη επαρχία της Ξάνθης, του 1914.
Παρακάτω, παρατίθεται ένα μικρό, ενδεικτικό απόσπασμα από τον πρόλογο:
«Κατά τους ταραγμένους χρόνους της μακράς και βίαιης αλλαγής πολιτικής κυριαρχίας στην περιοχή της Ξάνθης (το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα), οι νέοι κυρίαρχοι, οι Οθωμανοί, έδειξαν εξαρχής να κατανοούν τη στρατηγική σπουδαιότητα του σημείου. Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την εξέταση των γεγονότων, συσχετίζεται με τη στρατηγική θέση της Ξάνθης και της ενδοχώρας της, από την οποία παλαιόθεν διέρχονταν οι μεγάλες στρατιωτικές αρτηρίες από την πρωτεύουσα προς τις ευρωπαϊκές επαρχίες, και καταλήγει στο ότι όλοι οι παράγοντες επέβαλλαν την προσεκτική παγίωση της οθωμανικής κυριαρχίας. Αυτή ήταν μία από τις κύριες συνιστώσες που συνδιαμόρφωναν τον ιστορικό ρόλο της περιοχής σε προηγούμενες περιόδους και εξακολουθούσαν να επικαθορίζουν το ιστορικό γίγνεσθαι καθ’ όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας. Τα τοπωνύμια, που είναι τα αποτυπώματα των ιστορικών επι-στρώσεων στον οργανωμένο κοινωνικό χώρο, αποκαλύπτουν σημεία τα οποία διατήρησαν ακέραιη την ιστορική τους σημασία για αιώνες ή την έχασαν προσωρινά και την επανηύραν ή ακόμη και την απώλεσαν οριστικά. Εντέλει, οι ιστορικοί παράγοντες που επέδρασαν στις συνθήκες, από την πρώιμη οθωμανική περίοδο και εξής, επιβάλλουν τη μελέτη του χώρου αυτού ως διοικητικής – οικονομικής ενότητας της οποίας τα χαρακτηριστικά, βέβαια, δεν αποτυπώθηκαν στη βραχεία, αλλά στη μακρά διάρκεια.».
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Ιωάννης Μπακιρτζής διδάσκει ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας & Εθνολογίας, της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, στο γνωστικό αντικείμενο: «Ύστερη Οθωμανική αυτοκρατορία και σύγχρονο Τουρκικό κράτος – Ιστορία και κοινωνία». Τα ερευνητικά του εν-διαφέροντα εστιάζονται κυρίως στον 19ο αιώνα και την καθημερινή ζωή στα υπό οθωμανική κυριαρχία Βαλκάνια, ιδίως στην επαρχία της Θράκης, τα δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα που προκύπτουν από τις Οθωμανικές Επετηρίδες (Salname), τα Γεωγραφικά Λεξικά, τα Πρακτικά των Ιεροδικείων (Kadı Sicilleri), τους Προϋπολογισμούς, ως και την Εκπαίδευση στην Οθωμανική αυτοκρατορία, κατά την εν λόγω περίοδο.
