Επίσκεψη στην Αγγλία για την μνήμη του Λόρδου Βύρωνα-Βρετανικό Μουσείο-Ομογένεια
Μέσα σε όλο αυτό το “Έπος” της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, τα κατορθώματα των διαφόρων Ηρώων μας και όλη αυτή την μαρτυρική πορεία προς την απελευθέρωση του Έθνους, εξέχουσα θέση, κατέχουν οι Φιλέλληνες.
Το κίνημα των Φιλελλήνων, αναπτύχθηκε κυρίως στην Ευρώπη, μετά από την σφαγή της Χίου και των Ψαρρών αλλά και στον απόηχο της πτώσης του Μεσολογγίου.
Έτσι, σιγά-σιγά, σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, ωρίμασε η ιδέα της στήριξης και ανάδειξης του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, με κάθε τρόπο. Αυτή η στήριξη και η συμπάθεια στο “Ελληνικό ζήτημα”, εκφράστηκε με διάφορους τρόπους, μέσα από την Φιλελληνική τάση στον χώρο της τέχνης, στην ζωγραφική, γλυπτική, κοσμηματοποιία, στην ποίηση αλλά και στον χώρο της πολιτικής αργότερα…
Στον χώρο της ζωγραφικής, κύριος εκφραστής αυτής της τάσης, υπήρξε αναμφισβήτητα, ο μεγάλος Γάλλος Φιλέλληνας ζωγράφος, Ευγένιος Ντελακρουά, ο οποίος μέσα από τους πίνακές του, καυτηρίασε τις σφαγές των Τούρκων και ανέδειξε τον αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία.
Και στον ένοπλο αγώνα όμως, οι Φιλέλληνες πρόσφεραν τα μέγιστα, με αυτοθυσία και αυταπάρνηση! Πάνω από 1200 Φιλέλληνες πήραν μέρος στα πεδία των μαχών, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος!
Ανάμεσα σε όλους αυτούς τους σπουδαίους, ξεχωρίζουν οι μορφές του Γερμανού Στρατηγού Κάρλ Νόρμαν, του Γάλλου Κάρολου Φαβιέρου, του Ιταλού Κόμη Σανταρόζα, του Ελβετού Ιάκωβου Μάγιερ, των Ιταλών Ντάνια και Ταρέλα, του Πολωνού Μιρζέβσκι, του Γάλλου Μινιάκ και τόσων άλλων…
Η σημαντικότερη όμως μορφή όλων, αναδείχτηκε αναμφισβήτητα, ο Άγγλος ρομαντικός ποιητής, Τζώρτζ Νόελ Γκόρντον Μπάιρον, γνωστός σε εμάς τους Έλληνες, ως Λόρδος Βύρων.
Με την μεγάλη του αγάπη για την Ελλάδα, και μέσα από την ποίησή του, προσπάθησε να αναδείξει το Ελληνικό ζήτημα, προσχωρώντας στους Έλληνες Επαναστάτες , τραβώντας την προσοχή και το ενδιαφέρον όλης της Ευρώπης αλλά και να ενισχύσει οικονομικά τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Παράλληλα, ήταν ο πρώτος που καυτηρίασε και καταδίκασε την κλοπή των γλυπτών του Παρθενώνα, από τον συμπατριώτη του, Λόρδο Έλγιν.
Τον Ιανουάριο του 1823, ο Λόρδος Βύρων καταφθάνει στο Μεσολόγγι, όπου γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό! Στις αρχές του 1824, ως εκπρόσωπος του Φιλελληνικού Κομιτάτου της Μ.Βρετανίας, εξασφαλίζει το πρώτο δάνειο για τους Έλληνες, ύψους 800.000 λιρών, από το οποίο η Ελληνική πλευρά πήρε 300.000 λίρες στο “χέρι” και είχαν την υποχρέωση καταβολής ετησίων τόκων 40.000 λιρών. Το ποσό αυτό δυστυχώς κατασπαταλήθηκε στις εγχώριες εμφύλιες διαμάχες της Κυβέρνησης του Μαυροκορδάτου με τους άλλους οπλαρχηγούς και υπήρξε μια οικονομική παραφροσύνη ως προς την διαχείρισή του, γεγονός που προβλημάτισε έντονα τον Λόρδο Βύρωνα και τους ομοφύλους του δανειστές μας στην Αγγλία.
Στην συνέχεια, πουλούσε περιουσιακά στοιχεία στην πατρίδα του και με τα ποσά που έπαιρνε, δάνειζε τους Έλληνες και βοηθούσε στον Αγώνα. Όλα αυτά, κλόνισαν την υγεία του και την ψυχική του ηρεμία, σε συνδυασμό με το υγρό κλίμα και τις συνθήκες διαβίωσής του και είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο του στο Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου του 1824, πιθανόν από Ελονοσία.
Χαρακτηριστικά ήταν τα λόγια του Λόρδου Βύρωνα από το νεκροκρέβατό του, όπου παραληρούσε: “Έδωσα τα πάντα για την Ελλάδα…τον χρόνο μου, την περιουσία μου, την υγεία μου…τώρα της δίνω και την ζωή μου…τι άλλο να κάνω;”
Η είδηση του θανάτου του, συγκλόνισε και συγκίνησε τους Έλληνες αλλά και όλη την Ευρώπη, ξεσηκώνοντας παράλληλα, ρίγη συγκίνησης και κύματα ενθουσιασμού και συμπάθειας προς την Ελληνική Επανάσταση.
Ακόμη και με τον πρόωρο θάνατο του, στην ηλικία των 36 χρόνων(1788-1824), “πρόσφερε” στην Ελλάδα, κατευθύνοντας την προσοχή και το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων και των Μεγάλων Δυνάμεων, στο Ελληνικό ζήτημα.
Με αφορμή τα 200 χρόνια από τον θάνατο του Μεγάλου αυτού Φιλέλληνα, θελήσαμε να τιμήσουμε την μνήμη του αλλά παράλληλα , να τιμήσουμε και όλους τους Φιλέλληνες στο πρόσωπο του.
Έτσι, τέθηκε ως στόχος και σκοπός , να τιμηθεί ο Λόρδος Βύρων , την 25η Μαρτίου, στον τόπο που αναπαύεται, στο παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής, στο Hucknall του Νότιγχαμ, στην Αγγλία, στην οικογενειακή κρύπτη των Μπάιρον. Παράλληλα, θέλαμε να αναδείξουμε και την συμβολή του και τον ουσιαστικό του ρόλο στο θέμα της κλοπής των γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς ήταν ο πρώτος που την καταδίκασε και ζήτησε την επιστροφή τους.
Όλη αυτή η προσπάθεια, αγκαλιάστηκε από τον Δήμο Ξάνθης, από τον Δήμαρχο μας, κ.Εμμανουήλ Τσέπελη αλλά και την αρμόδια Αντιδήμαρχο Πολιτισμού και Τουρισμού, κ.Ειρήνη Χαριτωνίδου. Παραμονή του ταξιδιού μας, έγινε κατάθεση στεφάνου από την ίδια, στην μνήμη των Φιλελλήνων, στο “ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΣΗΜΑ”, πλησίον του “Μονοπατιού της ζωής” στην Ξάνθη.
Η απόδοση τιμών συνεχίστηκε στην Αγγλία, στο Hucknall του Νότιγχαμ, στον τάφο του Λόρδου Βύρωνα, από εμένα και τον Γιώργο Μπατζακίδη. Καθ’όλη την διάρκεια της παραμονής μας στην Αγγλία, μας συνόδευε ο εκλεκτός φίλος και συμπολίτης μας, Σωτήρης Επιτρόπου, ο οποίος ζει μόνιμα στο Λονδίνο. Επίσης θα ήθελα να επισημάνω, ότι όλα τα έξοδα του ταξιδιού επιβάρυναν και έγιναν από εμάς.
Το ταξίδι στην Αγγλία, είναι μέρος μιας τριλογίας επισκέψεων και δράσεων σε Μεσολόγγι και Αθήνα αντίστοιχα. Επισκεφθήκαμε το Μεσολόγγι και αποδώσαμε τιμές στον αδριάντα του Λόρδου Βύρωνα στον “Κήπο των Ηρώων”. Στην συνέχεια, επισκεφθήκαμε την Αθήνα και το Μουσείο Ακροπόλεως για να κατανοήσουμε και να δούμε από κοντά το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα αλλά και το ιστορικό υπόβαθρο της κλοπής και εμπλοκής του Λόρδου Βύρωνα.
Επίλογος της τριλογίας αυτής, το ταξίδι μας στην “Γηραιά Αλβιώνα”, όπου η επίσκεψη είχε Προσκυνηματικό χαρακτήρα. Κατά την διαμονή μας εκεί, επισκεφθήκαμε τον τάφο του Λόρδου Βύρωνα, στην οικογενειακή κρύπτη των Μπάιρον, εντός του παρεκκλησίου της Αγ.Μαρίας Μαγδαληνής, στο Hucknall του Νότιγχαμ, όπου εναποθέσαμε στεφάνι και επιδόθηκαν μια αναμνηστική πλακέτα και αναμνηστικά του Δήμου Ξάνθης σε τοπικούς φορείς και υπεύθυνους του Παρεκκλησίου. Επιδόθηκε επίσης η Ελληνική Σημαία.
Το στεφάνι μας αγοράστηκε από την Αγγλία, καθώς ήταν δύσκολο να μεταφερθεί αλλιώς από την Ελλάδα , και αποτελούνταν από τρεις θεματικές ενότητες. Η πρώτη κορδέλα, ήταν αφιερωμένη στην Ελλάδα, ως “ΕΛΛΑΣ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΣΑ”. Η δεύτερη κορδέλα στον Δήμο Ξάνθης και η τρίτη κορδέλα ήταν αφιερωμένη στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου.
Χρησιμοποιήσαμε το φοβερό απόφθεγμα του Λουκή Ακρίτα, το οποίο είναι αναγραμμένο δεξιά, σε βράχο, πλησίον της Πύλης Εξόδου και το οποίο λέει ότι: “Κάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίου“. Με την έννοια λοιπόν των ελεύθερων ανθρώπων, άρα και “δημότες” Μεσολογγίου, τιμήσαμε και την Ιερή Πόλη, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον Λόρδο Βύρωνα και αποτελεί πανελλήνιο και παγκόσμιο προσκύνημα των ελεύθερων ανθρώπων.
Προηγήθηκε ενημέρωση του Αντιδημάρχου Ιερής Πόλης Μεσολογγίου, κ.Νικόλαου Καραπάνου και της αξιότιμης Προέδρου της Βυρωνικής Εταιρείας Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, κ.Ροδάνθης Φλώρου για τις προθέσεις μας και τον σκοπό της επισκέψεως μας στην Αγγλία.
Στην συνέχεια επισκεφθήκαμε την πατρογονική έπαυλη των Μπάιρον, το “Newstead Abbey”, όπου αποδόθηκε στον υπεύθυνο του Μουσειακού χώρου, κ. John Annabla, μετάλλιο του Δήμου Ξάνθης και η Ελληνική Σημαία. Ξεναγηθήκαμε στον χώρο από τον ίδιο , ο οποίος μας υποδέχθηκε και φιλοξένησε θερμώς!
Την δεύτερη ημέρα της διαμονής μας στο Λονδίνο, επισκεφθήκαμε την Ελληνορθόδοξη εκκλησία του Τιμίου Σταυρού και Αρχάγγελου Μιχαήλ, η οποία βρισκόταν πλησίον του Ξενοδοχείου “ΣΟΛΟΜΩΝ” , στο οποίο και διαμέναμε. Εκεί, ομιλήσαμε με τον Εφημέριο του ναού, Πατέρα Βασίλειο Παπαδόπουλο και ενημερώθηκε για τον σκοπό της επισκέψεως μας καθώς και εμείς για την ιστορία του ναού, την αρχιτεκτονική του και τις δράσεις της Ομογένειας εκεί. Μας εντυπωσίασε ο πάρα πολύ μεγάλος σε έκταση χώρος που καταλαμβάνει το οικόπεδο της συγκεκριμένης ιδιαίτερης εκκλησίας μας. Διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι το υψηλό πατριωτικό φρόνημα των Ελλήνων που ζουν εκεί, καθώς ο ναός ήταν σημαιοστολισμένος με σημαίες της Ελλάδος και της Κύπρου για τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου.
Σύμφωνα με τον πατέρα Βασίλειο, ο ναός ήταν εξ’ αρχής Αγγλικανικός, χτίστηκε το 1910 και αγοράστηκε από τους Έλληνες του Λονδίνου σε μεταγενέστερο χρόνο. Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, σε κάθε λειτουργία, συγκεντρώνει τουλάχιστον 100 με 150 άτομα. Σε όλο το Λονδίνο, υπάρχουν 24 Ελληνορθόδοξοι ναοί. Το σφιχτό χρονικά πρόγραμμα μας, δεν μας επέτρεψε να παραμείνουνε και να παρακολουθήσουμε την λειτουργία, καθώς έπρεπε να μεταβούμε στο Βρετανικό Μουσείο.
Εκεί, διαπιστώσαμε την υψηλή επισκεψιμότητα του Μουσείου, καθώς οι ουρές των επισκεπτών ήταν εκατοντάδων μέτρων. Τα εκθέματα του Μουσείου μας εντυπωσίασαν ιδιαίτερα, καθώς τα περισσότερα ήταν αρχαιοελληνικά, Ρωμαϊκά, της περιοχής της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου.
Με συγκίνηση, επισκεφθήκαμε την αίθουσα όπου εκτίθενται τα γλυπτά του Παρθενώνα. Διαπιστώσαμε το υψηλό ενδιαφέρον των επισκεπτών γι’αυτά. Δυστυχώς η αίθουσα όπου φυλάσσεται η Καρυάτιδα ήταν κλειστή, καθώς γίνονταν εργασίες συντήρησης. Μετά από μερικές ώρες ξενάγησης και περισυλλογής στον χώρο του Βρετανικού Μουσείου, επισκεφθήκαμε γνωστά τοπόσημα του Λονδίνου.
Την επόμενη, πήραμε τον δρόμο της επιστροφής για την Ελλάδα, γεμάτοι γνώσεις, κούραση και ικανοποίηση για την επίτευξη των στόχων του επίπονου ταξιδιού μας.
Αγαπητοί Συμπολίτες, αγαπητοί Συμπατριώτες, σε όλο αυτό το ωραίο και μακρύ ταξίδι πολιτισμού και υψηλού συμβολισμού, συνολικής έκτασης 4.000χλμ και άλλων τόσων για την επιστροφή μας, νιώσαμε αισθήματα μοναδικά αλλά και υπερηφάνεια, για την μεγάλη μας ιστορία, τον Πολιτισμό μας αλλά και την καταγωγή μας.
Προσπαθήσαμε να δώσουμε την ιδέα κυρίως στους Άγγλους, ότι οι Έλληνες σέβονται και τιμούν την ιστορία τους αλλά παράλληλα σέβονται και τιμούν όλους όσους πρόσφεραν στον μεγάλο αγώνα τους και στην μαρτυρική πορεία τους προς την απελευθέρωση του Γένους και την δημιουργία του Νεοελληνικού κράτους.
Στους ίδιους τους Έλληνες, ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορία μας, τον πολιτισμό μας και την καταγωγή μας. Να τιμούμε τους νεκρούς μας και τους Ήρωες μας, πόσο μάλλον τους Ξένους που ήρθαν , ευεργέτησαν, πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την Πατρίδα μας!
Για τους Ξανθιώτες Συμπολίτες μας, αφήνουμε μια παρακαταθήκη στην Αγγλία…Ο τάφος του Λόρδου Βύρωνα να αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς και επισκεψιμότητας και γι’αυτούς αλλά και για όλους τους Έλληνες. Η πόλη μας, έχει αφήσει το αποτύπωμά της εκεί, και έχει πλέον πρωταγωνιστήσει πανελλαδικά των εορτασμών της επετείου των 200 χρόνων από τον θάνατο του Μεγάλου Φιλέλληνα που θα ξεκινήσουν του χρόνου.(1824-2024).
Κλείνοντας αυτό το οδοιπορικό και τον απολογισμό αυτού του μοναδικού ταξιδιού στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε από καρδιάς, τον Δήμαρχο Ξάνθης κ.Εμμανουήλ Τσέπελη και την αρμόδια Αντιδήμαρχο Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Ξάνθης, κ.Ειρήνη Χαριτωνίδου για την ηθική υποστήριξη και εφαρμογή της ιδέας των αποδόσεων τιμών στους Φιλέλληνες και στον Λόρδο Βύρωνα, συμμετέχοντας δυναμικά και εμείς ως πόλη, στους πανελλήνιους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου του 1821.
Ευχαριστούμε θερμώς τον συμπολίτη και φίλο μας, Σωτήρη Επιτρόπου, ο οποίος μας υποδέχτηκε και φιλοξένησε θερμώς στην Αγγλία αλλά και μας μετακίνησε παντού.
Με ιδιαίτερη τιμή,
Κώστας Σ.Μαυρομάτης, συλλέκτης-ερευνητής
Μπατζακίδης Φ.Γιώργος, Ιστορικός-ερευνητής
ΠΗΓΕΣ:
1.” ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ”-Γ.ΦΙΝΛΕΥ(G.FANLEY)1861.
2.”ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ”-Κ.ΠΑΠΠΑΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ.1899.
