Το σημασιολογικό υπόβαθρο της γιορτής, η θέωση ως λογικό επακόλουθο της Ανάστασης-Τα κόκκινα αυγά και οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις
Το χριστιανικό Πάσχα ή κοινώς «Πασχαλιά», ή ελληνοπρεπώς «Λαμπρή», είναι η μεγαλύτερη εορτή της Ορθοδοξίας. Η περίοδος του Πάσχα αρχίζει με την Σαρακοστή, μακρά περίοδο σωματικής και ψυχικής – πνευματικής προετοιμασίας, για το καινούργιο που συμβαίνει κάθε χρόνο.
«Πάσχα το καινόν», και «πανήγυρις πανηγύρεων», σύμφωνα με τους πασχαλινούς ύμνους, αποτελεί για τον ελληνικό λαό λαμπρή ημέρα, καθώς και η φύση «βρίσκεται στην πιο καλή της ώρα». Γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στην Ρωμαιοκαθολική. Γιορτάζεται η Ανάσταση του Ιησού Χριστού που πιστεύεται ότι έγινε το 33 μ.Χ.
Προέλευση του όρου «Πάσχα»
Ο όρος Πάσχα προέρχεται από το αραμαϊκό πασ’ά και το εβραϊκό πέσαχ που σημαίνουν πέρασμα, κατά την οποία γιόρταζαν την απελευθέρωση των Ιουδαίων από τους Αιγυπτίους. Κάποιοι μελετητές έχουν προτείνει ως προέλευση του εβραϊκού όρου ξένη ετυμολογία, όπως η ασσυριακή πασαχού (πραύνω) ή η αιγυπτιακή πασ’(ανάμνηση) ή πεσ’αχ (πλήγμα).
Η Βίβλος συσχετίζει το πέσαχ με το ρήμα πασάχ πού σημαίνει είτε χωλαίνω, είτε εκτελώ τελετουργικό χορό γύρω από τη θυσία (Γ’ Βασ. 18:21,26), είτε, μεταφορικά, “ξεφεύγω”, “προσπερνώ”, “απαλλάσσω”. Το Πάσχα, είναι η προσπέραση του αγγέλου του Θεού πάνω από τα σπίτια των Ισραηλιτών, ενώ έπληττε με θάνατο τα πρωτότοκα αγόρια των σπιτιών των Αιγυπτίων.
Συμβολισμός της Ανάστασης
Η Ανάσταση συμβολίζει την θέωση, τη διάβαση από το θάνατο στην ζωή, συμβολίζει την ανάσταση της δικής μας ταπεινής υπόστασης, σημαίνει την ελπίδα για τη δική μας θέωση. Ακολούθως, μέσω της Ανάστασης αποκτά άλλο νόημα η Ζωή και ο Θάνατος. Δεν είναι πλέον ο θάνατος το τέλος της παρούσας ζωής, αλλά ο προσωρινός αποχωρισμός της ψυχής από το σώμα, σαν ένας προσωρινός ύπνος.
Γιατί βάφουμε κόκκινα τα αυγά ενόψει Πάσχα;
Το αυγό-σύμφωνα με την παράδοση- συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός -όπως και το περίβλημα του αυγού- αλλά έκρυβε μέσα του την “Ζωή”, αφού από αυτόν βγήκε ο Ιησούς και αναστήθηκε.
Μπορεί τα τελευταία χρόνια τα αυγά να βάφονται σε διάφορα χρώματα, όμως η παράδοση τα θέλει κόκκινα. Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε στην αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια τα οποία είναι το σύμβολο της γονιμότητας.
Πώς ακριβώς όμως, καταλήγουμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο. Οι εξηγήσεις που υπάρχουν είναι πολλές.
Κάποιες από τις πιο διαδεδομένες:
-το κόκκινο συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού
-μία άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, τη θεώρησε τόσο απίθανη “όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα”.
Η Μαρία Μαγδαληνή τότε, χρωμάτισε μερικά κόκκινα αυγά και του τα πήγε για να του επιβεβαιώσει το γεγονός.
-μία παραλλαγή της παραπάνω ιστορίας, θέλει μία γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης Του Ιησού και να λέει: “Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός”. Και τότε αυτά έγιναν κόκκινα”
-Τα αυγά βάφονται τη Μεγάλη Πέμπτη, η οποία είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Χριστός πρόσφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του, έτοιμος να θυσιαστεί για να ελευθερώσει τον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας.
Επιμέλεια: Χρύσα Κιατίπη
