Ο εφημέριος του Ναού στην Παλιά Πόλη, π. Δημήτριος μιλά στο «Ε» για την ιστορία του και για τον Εσταυρωμένο λίγες μέρες πριν την εορτή
Το Σάββατο θα τελεστεί ο πανηγυρικός Εσπερινός και την Κυριακή 23 Απριλίου ο Όρθρος και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία
Σε μία από τις πιο όμορφες γειτονιές στα σοκάκια της Παλιάς Πόλης συναντά κανείς την πετρόχτιστη Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Ενόψει της εορτής του Αγίου ο πατήρ Δημήτριος Μαϊστράλης ως εφημέριος του Ναού μιλά στο «Ε» για την ιστορία του Ναού κι εν συνεχεία για τον Εσταυρωμένο του Φώτη Κόντογλου. Στο πλαίσιο μίας ενδιαφέρουσας συζήτησης, διανθίζονται λεπτομέρειες όσον αφορά τον Ναό και τον Βίο του Αγίου.
Η ιστορία του Ναού
«Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου είναι τρίκλητη Βασιλική χωρίς τρούλο, όπως γενικά οι εκκλησίες που χτίστηκαν επί τουρκοκρατίας και δεν έχουν τρούλο, μίας και οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν να ξεχωρίζει ο Ναός από τα τριγύρω σπίτια. Συνεπώς, για αυτόν τον λόγο δεν επέτρεπαν τους κουμπέδες-τρούλους. Ειδικότερα, χτίστηκε το 1835 επί Μητροπολίτου Ευγενίου. Χαρακτηριστικά ο Ευγένιος ήταν ο πιο δραστήριος Μητροπολίτης τότε επί τουρκοκρατίας, εκείνος έχτισε όλους τους ναούς της πόλεως, της Γενισέας και των Αβδήρων, γιατί φαίνεται πως είχε καλές δημόσιες σχέσεις με την τουρκική εξουσία. Επιπλέον, σημειώνεται πως εκείνη την εποχή απαραίτητη ήταν η άδεια από τον σουλτάνο για όποιον ήθελε να κατασκευάσει έστω κι έναν τοίχο. Επιπροσθέτως, βυζαντινά κατάλοιπα δεν έχει η πόλη και ό,τι είχε το έχουν κλέψει οι Βούλγαροι. Άρα οι παλαιότεροι ναοί μας ξεκινούν από την περίοδο της τουρκοκρατίας. Στην αυλή υπάρχει ένα μαρμάρινο κενοτάφιο ενός πλούσιου εμπόρου της εποχής του Δαβίδοβιτς στη μνήμη της γυναίκας του Ευθαλίας με εγχάρακτη επιγραφή δική του χρονολογίας του 1866.Καμπαναριά δεν υπήρχαν, αφού οι Τούρκοι δεν τα επέτρεπαν. Τότε καλούνταν οι πιστοί με το τάλαντο(οριζόντιο ξύλο) από γειτονιά σε γειτονιά. Όλα σχεδόν τα καμπαναριά αυτών των παλιών ναών είναι νεότερα, όπως το δικό μας το 1927 μετά πια την απελευθέρωση της Ξάνθης. Επίσης, λέγεται πως οι πολυέλαιοι που υπάρχουν μέσα έχουν έρθει από την Ρωσία», σημειώνει ο πατήρ Δημήτριος.
Ο Εσταυρωμένος του Φώτη Κόντογλου στον Ναό του Αγίου Γεωργίου
«Την δεκαετία του 1950 εφημέριος στον Ναό ήταν ο πατήρ Μελέτιος. Τότε ο Φώτης Κόντογλου είχε ήδη ξεκινήσει να γίνεται γνωστός ως αγιογράφος κι ως συγγραφέας στο πανελλήνιο, διότι ήταν εκείνος που αναβίωσε την βυζαντινή τέχνη στην ζωγραφική. Ο πατήρ Μελέτιος του ζήτησε να φτιάξει τον Εσταυρωμένο για τον Ναό. Έτσι, τον έφτιαξε. Λέγεται πως του άρεσε πάρα πολύ μόλις το τελείωσε που ήθελε να τον κρατήσει για τον εαυτό του κι όλο καθυστερούσε την παραγγελία. Υπάρχει μία προφορική παράδοση που λέει πως ο Κόντογλου είδε στον ύπνο του τον Χριστό και είπε ‘’μη τους ταλαιπωρείς τους ανθρώπους και πήγαινε γρήγορα τον Εσταυρωμένο στην Ξάνθη, όπως στον έχουν παραγγείλει’’. Αυτό μου του ανέφερε ο παπά Γιώργης( ο οποίος εκοιμήθη) από την Πελοπόννησο που το άκουσε από τον πατέρα Μελέτιο», συμπληρώνει.
«Το άνοιγμα των χεριών του που είναι καρφωμένα πάνω στον Σταυρό έχουν μία τέτοια καμπύλη που μοιάζει σαν να κρατάει την γη, είναι πάρα πολύ ωραίο έργο.Υπάρχει από πίσω χειρόγραφη αφιέρωση του Κόντογλου ότι ζωγράφισε το 1959 τον Εσταυρωμένο από τις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας(η αρχαία ονομασία για το Αϊβαλί ήταν οι Κυδωνίες της Μικράς Ασίας)», επισημαίνει ο πατήρ Δημήτριος όσον αφορά τον Εσταυρωμένο.
Ο Άγιος Γεώργιος
Σύμφωνα με την Ιερή Παράδοση ο Γεώργιος γεννήθηκε μεταξύ 275 και 281 στη Νικομήδεια της Βιθυνίας. Ο πατέρας του Γερόντιος καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Καππαδοκίας, ήταν στρατιωτικός και Συγκλητικός. Η μητέρα του, Πολυχρονία καταγόταν από τη Λύδδα της Παλαιστίνης. Οι γονείς του βαφτίστηκαν χριστιανοί.
Η οικογένειά του μετακόμισε στη Λύδδα, την πατρίδα της μητέρας του, ευθύς αμέσως μετά τον θάνατο του πατέρα του. Νεαρός ακόμη εντάχθηκε στον Ρωμαϊκό Στρατό ασχολούμενος με τα στρατιωτικά γενικά, ώσπου ξεχώρισε και έλαβε το αξίωμα του Τριβούνου. Έπειτα, ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός τον προήγαγε σε Δούκα (διοικητή) και Κόμη(συνταγματάρχη) στην αυτοκρατορική φρουρά. Το 303 μ.Χ. ο Διοκλητιανός ξεκίνησε τους διωγμούς κατά των Χριστιανών, ωστόσο ο Γεώργιος αρνήθηκε να τον ακολουθήσει και ομολόγησε τελικά την πίστη του. Ο αυτοκράτορας οργισμένος διέταξε να υποβάλλουν τον Άγιο σε φρικτά βασανιστήρια με απώτερο σκοπό να απαρνηθεί την πίστη του. Τον λόγχισαν, του ξέσκισαν τις σάρκες, τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και τον ανάγκασαν να βαδίσει με πυρωμένα μεταλλικά παπούτσια. Ο Γεώργιος υπέμενε καρτερικά το μαρτύριο και τελικά στις 23 Απριλίου αποκεφαλίστηκε στα τείχη της Νικομήδειας.
Ονομάζεται επίσης και Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος. Στις 23 Απριλίου τιμάται η μνήμη του και δη στις ορθόδοξες εκκλησίες, όταν η 23η Απριλίου πέφτει πριν από το Πάσχα ή συμπίπτει με αυτό, επειδή η ακολουθία του περιλαμβάνει αναστάσιμους ύμνους. Εδώ ο εορτασμός του μετατίθεται για την Δευτέρα της Διακαινησίμου.
Πρόγραμμα εορτασμού Αγίου Γεωργίου
«Το απόγευμα του Σαββάτου στις 7 θα έχουμε τον πανηγυρικό Εσπερινό χοροστατούντος του Μητροπολίτη. Την επόμενη ημέρα θα ακολουθήσει ο Όρθρος και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία», τονίζει καταληκτικά αναφορικά με το πρόγραμμα της εορτής.
Χρύσα Κιατίπη
