Την Κυριακή 05/03 ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις του Περιφερειακού Αφιερώματος Μνήμης στην Ξάνθη
Πραγματοποιήθηκε σιωπηρή πορεία μνήμης με σκοπό να «υψωθεί» συλλογικά ένα κοινωνικό τείχος απέναντι στη μισαλλοδοξία-Παρακαταθήκη ιστορίας και συλλογικής μνήμης
Οι εκδηλώσεις του Περιφερειακού Αφιερώματος Μνήμης, στην Ξάνθη, μετά την τροποποίηση του προγράμματος λόγω του τριήμερου εθνικού πένθους ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 05/03 στις 11:00 στον Πολυχώρο Τέχνης και Σκέψης «Οικία Μάνου Χατζιδάκι» κι έπειτα από τις 19:30 έως τις 21:00 στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης-Καπναποθήκη «Π».
Ειδικότερα κατά τις πρωινές ώρες πραγματοποιήθηκε η επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Μνήμες διωγμού και επιβίωσης: Θραύσματα οικογενειακών ιστοριών» στο Χατζιδάκειο.
Αναλυτικά οι ομιλίες:
-Οικογένεια Βαρών, οικογένεια Ρούσσο: εκτόπιση, εξόντωση, Αντίσταση, επιβίωση και η μεταβίβαση της μνήμης, Δρ. Οντέτ Βαρών-Βασάρ, ιστορικός, Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος.
-Η διαδρομή μιας σεφαραδίτικης οικογένειας: η οικογένεια Περαχιά, κα. Αριέλλα Ασέρ, ψυχαναλύτρια
Έπειτα, ακολούθησε η εκδήλωση και performance μνήμης στην Καπναποθήκη «Π», ως κορωνίδα του workshop που εμπνεύστηκαν ο Νίκος Κοσμίδης, υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΔΠΘ και η Μαρία Πετρά, βιομηχανική αρχαιολόγος και μουσειολόγος, ενώ συνέδραμε και η Ειρήνη Τσετινέ, αρχιτέκτων μηχανικός.
Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε παρουσίαση τεκμηρίου σχετιζόμενου με τον Γιουδά Χαΐμ Περαχιά και performance. Την εκδήλωση προετοίμασαν τα μέλη του εργαστηρίου «Μια ντουλάπα, Τρεις πόλεις, Μια ιστορία» που διοργανώθηκε από το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού στον διατηρητέο χώρο «Παστάλι» (Παλιά Χρύσα).
Χαιρετισμό απηύθυναν οι:
-Διευθυντής του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης & Παράδοσης, κ. Ανδρέας Ματζάκος
-Διευθυντής του Μουσείου της Τρεμπλίνκα, Δρ. Edward Kopowka
Συμμετοχή: κ. Paweł Maliszewski, Επιστημονικός Συνεργάτης του Μουσείου της Τρεμπλίνκα
Η εκδήλωση «έκλεισε» με μία σύντομη σιωπηλή πορεία μέχρι την καπναποθήκη της οδού Σαλαμίνος, όπου κρατήθηκαν τα μέλη της ελληνο-εβραϊκής κοινότητας Ξάνθης από τις φασιστικές βουλγαρικές κατοχικές δυνάμεις.
Ένα επετειακό αφιέρωμα τοπικής ιστορίας και συλλογικής μνήμης
Σχετικά με τις εντυπώσεις από την ιδιαίτερη εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στην επέτειο των 80 χρόνων από την εξόντωση της τοπικής εβραϊκής κοινότητας, η κα Μαρία Πετρά αναφερόμενη στο κλίμα και τις νέες προοπτικές μοιράζεται τις εντυπώσεις της με το «Ε».
Επισημαίνει: «Το workshop πραγματεύεται ζητήματα μνήμης αναφορικά με τους Ελληνοεβραίους πολίτες οι οποίοι συνελήφθησαν από τις βουλγαρικές φασιστικές κατοχικές δυνάμεις στις πόλεις των Σερρών, Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Κομοτηνής και Αλεξανδρούπολης. Έπειτα, στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα, στην Πολωνία, όπου και εξοντώθηκαν. Συνεπώς, φέτος, το 2023 συμπληρώνονται 80 χρόνια από τη βίαιη αρπαγή και εξόντωση των μελών των εβραϊκών κοινοτήτων της περιφέρειας. Το εργαστήριο, λοιπόν, εντάσσεται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου αφιερώματος σε συνεργασία με φορείς της Περιφέρειας».
Η ιστορία της… ντουλάπας
«Σε μια παλιά βιοτεχνική περιοχή βρήκα μια ντουλάπα, κατά τη διάρκεια της καραντίνας, και παίρνοντάς την ήθελα να την χρησιμοποιήσω χρηστικά. Βλέποντας όμως καλύτερα διαπίστωσα ότι σε τρία σημεία της είχε γραμμένο το όνομα του ιδιοκτήτη Juda Haim Perahia», εξηγεί η κα Πετρά, όσον αφορά τη διαδρομή της ντουλάπας.
«Συνεπώς, μαζί με τους φοιτητές επιχειρήσαμε να τοποθετήσουμε αυτή την εγκατάσταση-ντουλάπα σε κεντρική σημείο της αίθουσας με σκοπό να παραπέμπει σε συναγωγή. Πάνω σε αυτή, επίσης υπήρχαν ταμπέλες με σταθμούς των τρένων στους οποίους βρέθηκαν αυτοί οι άνθρωποι. Ακολούθως μας δόθηκε η δυνατότητα ημικυκλικής διάδρασης. Αξιοσημείωτο είναι πως μας βοήθησαν άνθρωποι μη ειδικοί στο αντικείμενο. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του ξυλουργού, κ. Κοσμά. Επιπλέον, οι κ. Μιχάλης και Πέτρος Καφετζής ήταν οι δωρητές της παλέτας, όπου τοποθετήθηκε η ντουλάπας. Επίσης, στο εσωτερικό της ντουλάπας τοποθετήθηκε καπνός, τον οποίο βέβαια δώρισε ο κ. Σουλεϊμάν από την Παλιά Χρύσα. Μία άλλη προσθήκη, τα τσιμεντοπλακάκια είχαν αγοραστεί από τους γονείς μου στα οποία αναγράφονταν ονόματα Ελλήνων Εβραίων της πόλης. Σε αυτό το σημείο τονίζουμε πως πρόθεσή μας είναι να τοποθετηθούν πλακάκια μπροστά από τα σπίτια των Εβραίων και στην Ξάνθη », υπογραμμίζει συμπληρωματικά η κα Πετρά.
Ολοκαύτωμα: Ένα επίκαιρο και καθολικό θέμα
«Το ολοκαύτωμα είναι ένα επίκαιρο θέμα, το οποίο βέβαια μας αφορά όλους και μας καλεί να είμαστε σε επαγρύπνηση, σε εγρήγορση. Άλλωστε, τα ζητήματα τοπικής ιστορίας μας ‘’αγγίζουν’’ όλους. Αναντίρρητα, εξετάζουμε το παρελθόν για να επαναπροσδιορίσουμε το παρόν. Τα ζητήματα μνήμης σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελούν εργολαβία. Πρέπει, λοιπόν να ‘’ανοίγονται’’ στην κοινωνία, κάτι μάλιστα που επιχειρήσαμε και τελικά πετύχαμε μέσα από το Πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού. Καταληκτικά, βέβαια θα ήθελα να τονίσω το νόημα της σιωπηρής πορείας μνήμης ενταγμένο σε μία απόπειρα να ‘’χτίσουμε’’ συλλογικά ένα κοινωνικό τείχος απέναντι στη μισαλλοδοξία», συμπεραίνει η κα Πετρά.
Χρύσα Κιατίπη
chkiatipi@empros.gr
