Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού: Οι εκδηλώσεις ξεκινούν την ερχόμενη βδομάδα
Σημαντικοί καλεσμένοι θα τιμήσουν την μνήμη της εβραϊκής κοινότητας της Ξάνθης που χάθηκε πριν 80 χρόνια στην Τρεμπλίνκα
Την Τρίτη 21 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε συνέντευξη τύπου για το επικείμενο περιφερειακό αφιέρωμα μνήμης 1943-2023, που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη εβδομάδα, από τους υπευθύνους του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού στην Καπναποθήκη «Π» του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης.
Το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού και το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης & Παράδοσης διοργανώνουν αφιέρωμα για τη συμπλήρωση 80 ετών από τον εκτοπισμό και την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων της περιφέρειας Αν. Μακεδονίας και Θράκης στο Στρατόπεδο Εξόντωσης της Τρεμπλίνκα.
Το αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί από τις 28 Φεβρουαρίου έως και τις 5 Μαρτίου, και περιλαμβάνει ποικίλες εκδηλώσεις, συναντήσεις και επισκέψεις στις πόλεις της Καβάλας, της Κομοτηνής, της Ξάνθης και του Δοξάτου.
Στη συνέντευξη τύπου συμμετείχαν ο Νίκος Κοσμίδης και η Μαρία Πετρά ως υπεύθυνοι του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού, ο Ανδρέας Ματζάκος, Διευθυντής του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ο Νίκος Χαζαρίδης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων του Δήμου Καβάλας, η Ειρήνη Χαριτωνίδου, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Ξάνθης, ο Παναγιώτης Μπαρδάκης, εκπρόσωπος του Γραφείου της Europe Direct ΑΜΘ, η Νάγια Δαλακούρα, Αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ροδόπης και ο Θεόδωρος Σαραφίδης, εκπρόσωπος του 3ου Γυμνασίου Ξάνθης.
Αν. Ματζάκος: Το ΙΘΤΠ στέκεται αρωγός στις προσπάθειες διατήρησης της ιστορικής μνήμης
Πρώτος ομιλητής υπήρξε ο Ανδρέας Ματζάκος, Διευθυντής του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ο οποίος τόνισε την σημαντική συνεισφορά του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού όσον αφορά στην προσπάθεια διατήρησης της ιστορικής μνήμης σχετικά με τους ανθρώπους που χάθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα. Το ΙΘΤΠ στέκεται αρωγός αυτών των προσπαθειών όπως άλλωστε είχε φιλοξενήσει τον Μάρτιο 2022 την έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Κοσμίδη με τίτλο «Χώροι Μνήμης, Τόποι Μαρτυρίων» η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του Ορθόδοξου συγγραφέα και ακτιβιστή Jim Forest.
Ν. Κοσμίδης: Υπάρχει μεγάλη ανάγκη συνεργασίας ανάμεσα στους Δήμους της Περιφέρειας και δείξαμε ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα
Ο κ. Κοσμίδης, Υπ. Διδ. Αρχιτεκτονικής, τόνισε ότι ο Δήμος Καβάλας υπήρξε πρωτεργάτης καθώς ήδη επεξεργαζόταν την ιδέα του Δικτύου Πόλεων που σχετίζονται με την Τρεμπλίνκα. Είναι επίσης σημαντικό, όπως αναφέρει, που το εγχείρημα έφερε κοντά τοπικούς φορείς οι οποίοι συνεργάζονται για πρώτη φορά και έδειξαν τον δρόμο ότι μία συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο είναι δυνατή όταν ο σκοπός είναι κοινός. Ο Διευθυντής του Μουσείου της Τρεμπλίνκα δρ. Edward Kopówka θα επισκεφτεί την περιοχή με αφορμή τις εκδηλώσεις τιμής των ανθρώπων που χάθηκαν και το γεγονός αυτό αποτελεί έναυσμα για τους πολίτες που ενδιαφέρονται να μάθουν κάτι περισσότερο πάνω στην τοπική ιστορία καθώς όλο το εγχείρημα βασίζεται στην εξωστρέφεια και την ανοιχτότητα των δραστηριοτήτων. Ο κ. Κοσμίδης πρόσθεσε ότι εκτός από το 3ο Γυμνάσιο Ξάνθης, στις εκδηλώσεις θα συμμετέχει και το 2ο Ενιαίο Λύκειο Ξάνθης καθώς επίσης ευχαρίστησε θερμά το Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ.
«Η ιστορική μνήμη αφορά τον επαναπροσδιορισμό του παρόντος», δήλωσε η Μαρία Πετρά, βιομηχανική αρχαιολόγος
Ν. Χαζαρίδης: Η ιστορία της Εβραϊκής κοινότητας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Καβάλας
«Ο Δήμος Καβάλας συνεργάστηκε με 9 Δήμους ώστε το Δίκτυο Πόλεων κατά του αντισημιτισμού και του μίσους να καταστεί πραγματικότητα» δήλωσε ο Νίκος Χαζαρίδης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων του Δήμου Καβάλας. Όπως πρόσθεσε, η ιστορία της Εβραϊκής κοινότητας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Καβάλας αφού 1184 Καβαλιώτες Εβραίοι έχασαν την ζωή της σε εξαιρετικά σύντομο διάστημα. Η Καβάλα θα συμμετέχει στο επικείμενο περιφερειακό αφιέρωμα μνήμης 1943-2023 καθώς στις 28 Φεβρουαρίου θα φιλοξενηθεί στη Μεγάλη Λέσχη φωτογραφική έκθεση του Νίκου Κοσμίδη, θα ακολουθήσει η παρουσίαση του βιβλίου «Η Κόλαση της Τρεμπλίνκα» του Βασίλι Γκρόσσμαν , το οποίο είναι η πρώτη μαρτυρία στον κόσμο για στρατόπεδο συγκέντρωσης. Επίσης, όπως δήλωσε ο κ. Χαζαρίδης, θα βραβευτούν οι 10 καλύτερες εκθέσεις των μαθητών Γυμνασίων και Λυκείων που έλαβαν μέρος στο διαγωνισμό έκθεσης και θα προβληθεί ντοκιμαντέρ που αφορά τους Εβραίους από τις Σέρρες έως το Σουφλί.
Ειρ. Χαριτωνίδου: Ο Δήμος Ξάνθης επιθυμεί τη διάσωση και την προβολή της μνήμης της εβραϊκής κοινότητας Ξάνθης
Η κα Χαριτωνίδου τόνισε από τη μεριά της ότι ο Δήμος Ξάνθης στέκεται αρωγός στο Δίκτυο Πόλεων καθώς η εβραϊκή κοινότητα αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της πολυποίκιλης κοινωνίας της Ξάνθης. Με τη σειρά του ο Δήμος Ξάνθης επιδιώκει την ουσιαστική διατήρηση της ιστορικής μνήμης και όχι μόνο για τουριστικούς λόγους.
Π. Μπαρδάκης: Επιδιώκουμε την ισότητα όλων των πολιτών εντός ευρωπαϊκών ορίων
Με αφορμή την ραγδαία αύξηση του αντισημιτισμού αλλά και γενικότερα του ρατσισμού στις ευρωπαϊκές χώρες, υπογράμμισε ο κ. Μπαρδάκης, δεν θα μπορούσε το Γραφείο της Europe Direct ΑΜΘ να μείνει αδιάφορο σχετικά με αυτή τη δράση. «Το ζητούμενο για εμάς είναι να επιτευχθεί η ισότητα όλων των πολιτών εντός ευρωπαϊκών ορίων», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του Γραφείου της Europe Direct ΑΜΘ. Τονίστηκε ότι πρέπει όλοι να σταθούμε σε τρεις πυλώνες οι οποίοι αφορούν πρώτον, την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, δεύτερον, την προβολή του εβραϊκού τρόπου ζωής και τρίτον, την διάσωση της μνήμης και τον σεβασμό προς την ανθρώπινη ζωή.
Ν. Δαλακούρα: Τα μουσεία προστατεύουν και ζωντανεύουν την μνήμη
Η κ. Δαλακούρα, αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ροδόπης, επισήμανε ότι την 1η Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί επίσκεψη στον Δήμαρχο Κομοτηνής Ιωάννη Γκαράνη ενώ θα ακολουθήσει η επίσκεψη στην εβραϊκή συναγωγή στην πόλη και εκδήλωση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής κατά την οποία θα μιλήσουν εκπρόσωποι όλων των κοινοτήτων στην Κομοτηνή. Επίσης ανέφερε ότι για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν στο ευρύ κοινό δεκαεπτά ταφικές πλάκες που ανακτήθηκαν με την συνδρομή της περιφέρειας. Όπως ανέφερε η κ. Δαλακούρα, «Τα μουσεία προστατεύουν και ζωντανεύουν την ιστορική μνήμη καθώς θέτουν ένα νέο πλαίσιο μετάδοσης της».
Θ. Σαραφίδης: Η οργανωμένη έρευνα επέτρεψε στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με την εβραϊκή κοινότητα
Ξεκινώντας με λόγια του Theodor Adorno σχετικά με το Ολοκαύτωμα, o κ. Σαραφίδης ως εκπρόσωπος του 3ου Γυμνασίου Ξάνθης, τόνισε ότι η εκπάιδευση ίσως δεν μπορεί να αλλάξει ολόκληρο το σύστημα αλλά οι εκπαιδευτικοί μπορούν να εστιάσουν στον/ην μαθητή/τρια ώστε να ερευνηθεί το παρελθόν που συνδέεται με την εβραϊκή κοινότητα με σκοπό να μην επιτραπεί να ριζώσει η βαρβαρότητα. Τελειώνοντας, ανέφερε τον μεγάλο κριτικό λογοτεχνίας, Walter Benjamin σχετικά με τον πίνακα Angelus Novus ζωντανεύοντας την αλληγορική αυτή εικόνα ενός αγγέλου που παρατηρεί το παρελθόν προσπαθώντας απεγνωσμένα να διασώσει από τα χαλάσματα τη μνήμη. Θα λάβει χώρα μαθητική πορεία η οποία θα καταλήξει στον σιδηροδρομικό σταθμό για συμβολικούς λόγους.
Μ. Πετρά: Η εμπλοκή των πολιτών στις δραστηριότητες είναι το ζητούμενο
Η Μαρία Πετρά, βιομηχανική αρχαιολόγος, εξήγησε ότι η ιστορική μνήμη αφορά τον επαναπροσδιορισμό του παρόντος και έτσι αντιλαμβάνονται όλοι οι εμπλεκόμενοι την συγκεκριμένη έννοια. Το όλο εγχείρημα αποτελεί εκδήλωση μνήμης και όχι απλά μία έκθεση όπως τόνισε η ίδια. Την Παρασκευή 3 Μαρτίου στις 9:00μ.μ. θα μιλήσουν οι δρ. Edward Kopówka, Διευθυντής του Μουσείου της Τρεμπλίνκα και δρ. Susy Gruss, από το Ινστιτούτο Salti του Πανεπιστημίου Bar-Ilan του Τελ Αβίβ και θα ακολουθήσει σιωπηλή πορεία μνήμης. Το Σάββατο στις 11:30 πμ, πάλι στη Καπναποθήκη Π, θα μιλήσουν η ιστορικός Δρ. Οντέτ Βαρών-Βασάρ και η κ. Αριέλλα Ασέρ, κλινική ψυχολόγος, ιδρυτικά μέλη της Εταιρίας Μελέτης Ελληνικού Εβραϊσμού με σκοπό να ακολουθήσει ένας διάλογος με τους παρευρισκόμενους. Η κ. Πετρά υπογράμμισε ότι τα σχέδια του προγράμματος κινούνται σε τρεις άξονες οι οποίοι είναι το κοινό βιομηχανικό παρελθόν μεταξύ των περιφερειών της ΑΜΘ, η μοίρα του εβραϊκού ελληνισμού όπως επίσης η μελοποίηση κάποιων ποιημάτων του Juda Haim Perahia στα ladino.
Την Κυριακή 5 Μαρτίου, ο δρ. Edward Kopówka θα επισκεφτεί το Μνημείο Ολοκαυτωμάτων στο Δοξάτο.
Παύλος Μαραγκός
pmaragkos@empros.gr
