Εκδηλώσεις μνήμης για τα 80 χρόνια (1943-2023) από την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα
Διοργανώνονται από το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού και το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης
Με αφορμή την Διεθνή Ημέρα Μνήμη Θυμάτων Ολοκαυτώματος (27/1) και την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, την οποία υιοθέτησε με απόφασή του, το 2004, το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ολοκληρώθηκαν οι δύο πρώτες συναντήσεις με μαθητές του 2ου Γενικού Λυκείου Ξάνθης και του 3ου Γυμνασίου Ξάνθης. Τα δύο σχολεία διαλέγονται, γεωγραφικά, με χώρους οι οποίοι σχετίζονται με τα γεγονότα του Ολοκαυτώματος, τη μνήμη του οποίου τιμά αφιέρωμα που υλοποιούν το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού και το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, σε συνεργασία με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, του πολιτισμού και των επιστημών. Το πρόγραμμα του αφιερώματος, το οποίο εξετάζει ιστορικές, χωρικές, υλικές, κοινωνικές και θρησκευτικές όψεις του Ολοκαυτώματος, εντάσσεται στις ευρύτερες δράσεις που θα κορυφωθούν με την ίδρυση του Δικτύου Πόλεων κατά του Αντισημιτισμού. Το δίκτυο αποτελεί μια αξιέπαινη πρωτοβουλία του Δήμου Καβάλας, στην οποία συμμετέχουν οι Δήμοι και πόλεις της περιφέρειας Αν. Μακεδονίας και Θράκης, καθώς και ο Δήμος Σερρών.
Στους μαθητές και στις μαθήτριες της Ξάνθης, παρουσιάστηκε από τον κ. Νίκο Κοσμίδη, Υπ. Διδ. Αρχιτεκτονικής (ΔΠΘ), ο τρόπος με τον οποίο το δίκτυο των στρατοπέδων συγκέντρωσης στη ναζιστική Γερμανία και στις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης, λειτούργησε ως μια βιομηχανία θανάτου. Οι μαθητές γνώρισαν τα γεγονότα γύρω από το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων στη βουλγαροκρατούμενη ζώνη της κατεχόμενης Ελλάδας. Αναφορά έγινε, επίσης, στις διαφορετικές κοινωνικές, πολιτικές, φυλετικές κτλ ομάδες, οι οποίες γνώρισαν τη φρίκη και τη βία των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Στους δε μαθητές του 3ου Γυμνασίου Ξάνθης, παρουσιάστηκε κι έντυπο υλικό από το Μνημείο και το Μουσείο του Ολοκαυτώματος Yad Vashem, καθώς και ψηφιακό φωτογραφικό υλικό από την έκθεση «Χώροι μνήμης, Τόποι μαρτυρίου».
Οι μαθητές των δύο σχολείων πρόκειται να επισκεφθούν το εβραϊκό νεκροταφείο Ξάνθης, στο πλαίσιο κοινής δράσης του προγράμματος με το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης. Επίσης, στις 3 Μαρτίου, θα πραγματοποιήσουν πορεία μνήμης στην Ξάνθη. Στην πορεία θα συμμετάσχουν, μεταξύ άλλων, ο Διευθυντής του Μουσείου της Τρεμπλίνκα, Δρ. Edward Kopówka, ο οποίος προσεκλήθη από το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού να συμμετάσχει, επίσημα, στις εκδηλώσεις μνήμης για τα 80 χρόνια (1943-2023) από την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων συμπολιτών μας στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα. Η ανάγκη ενίσχυσης των σχέσεων της περιφέρειάς μας με αυτόν τον χώρο μνήμης σημειώθηκε, καταρχήν, σε επίσκεψη στην Τρεμπλίνκα του Νίκου Κοσμίδη, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2021, καθώς και σε νέα συνάντηση με επιστημονικούς συνεργάτες του Μουσείου στο πλαίσιο του 10oυ Ευρωπαϊκού Συμποσίου Μνήμης, το οποίο πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούνιο στο Τrinity College του Δουβλίνου.
Στο πλαίσιο των φετινών δράσεων του προγράμματος, σχεδιάζεται και η πρώτη οργανωμένη επίσκεψη εκπροσώπων φορέων και κατοίκων της περιφέρειας ΑΜΘ στην Τρεμπλίνκα. Με τα στελέχη του Μουσείου της Τρεμπλίνκα, καθώς και συνεργάτες σε ακαδημαϊκά και άλλα ιδρύματα της Πολωνίας, συζητείται ήδη το περιεχόμενο αυτής της σημαντικής, για την ευρωπαϊκή πολιτιστική και επιστημονική συνεργασία, επίσκεψης. Οι ενδιαφερόμενες και οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν στην επίσκεψη αυτή, μπορούν ήδη να επικοινωνήσουν με το πρόγραμμα (draseisculturalproject@gmail.com).
Αξίζει να σημειωθεί πως στην πορεία μνήμης, θα συμμετάσχουν ακόμα η ειδικός επί της Ισπανοεβραϊκής γλώσσας (Λαντίνο), Δρ. Susy Gruss, από το Ινστιτούτο Salti του Πανεπιστημίου Bar-Ilan του Τελ Αβίβ, εκπρόσωποι θεσμών και φορέων, καθώς και απόγονοι της οικογένειας του Γιουδά Χαΐμ Περαχιά (1886-1970). Ο Περαχιά δραστηριοποιήθηκε ως ανώτερος υπάλληλος του καπνεμπορίου στις πόλεις της Δράμας, της Καβάλας και της Ξάνθης, και διασώθηκε, με τη βοήθεια Χριστιανών συμπολιτών του, από τη μεταφορά στην Τρεμπλίνκα. Για τον Περαχιά, πραγματοποιείται ήδη στον διατηρητέο χώρο «Παστάλι» (Παλιά Χρύσα, Ξάνθη), της κ. Μαρίας Πετρά, το εργαστήριο «Μια ντουλάπα, τρεις πόλεις, μια ιστορία», με τη συμμετοχή φοιτητών και εκπαιδευτικών από την Ξάνθη, την Κομοτηνή, τον Έβρο και την Καβάλα.
Οι συνεργάτες του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού, εκφράζουν τις ευχαριστίες τους στους εκπαιδευτικούς κ. Πόπη Κλούρη και Δρ. Θοδωρή Σαραφίδη για την πρωτοβουλία τους να συμμετάσχουν μαθητές των σχολικών κοινοτήτων τους στο συνολικό αφιέρωμα. Επίσης, θερμές ευχαριστίες εκφράζονται προς τους Διευθυντές του 2ου Γενικού Λυκείου, κ. Γιώργο Αργυρόπουλο, και του 3ου Γυμνασίου, κ. Παρασκευή Ασημακοπούλου, για τη στήριξή τους στο εγχείρημα, την άψογη συνεργασία και την εμπιστοσύνη. Τις προσεχείς ημέρες, θα ανακοινωθεί το πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος, οι δράσεις του οποίου θα είναι ανοιχτές στο ευρύ κοινό με σκοπό τη διατήρηση και κοινωνική προαγωγή της συλλογικής μνήμης, καθότι το πρόταγμα «ποτέ ξανά!» αφορά όλους τους δημοκρατικούς πολίτες.
