Ι. Οι κατά καιρούς – συνήθως μετά από κυβερνητική αλλαγή ή αλλαγή συγκεκριμένου προσώπου Υπουργού αρμοδίου για την Δημόσια Διοίκηση και τους ΟΤΑ – νομοθετικές πρωτοβουλίες περί (ανα-)συγκρότησης και (ανα-)σύνθεσης των πολυμελών οργάνων Διοίκησης, των Διοικητικών Συμβουλίων και των συλλογικών διοικητικών οργάνων της Δημόσιας Διοίκησης πέραν των λοιπών προβλέψεών τους περί την υποχρεωτική τήρηση των λοιπών βασικών κανόνων της διοικητικής διαδικασίας επί ποινή απόλυτης ακυρότητας από το 2000 και εντεύθεν καθιερώνουν παγίως πλέον ως οιονεί “κοινωνικό κεκτημένο” την υποχρεωτική ποσόστωση φύλου ως απαραίτητο όρο νομιμότητας και ουσιώδη τύπο της διοικητικής διαδικασίας ιδίως λόγω του άρ. 6. παρ. 1 περίπτωση. β’ εδ. α’ Ν. 2839/12.09.2000 (Α’ 196).
Η εν λόγω διάταξη καθιερώνει – και ορθά! – την υποχρεωτική ποσόστωση φύλου κατά τον κανόνα του κατ’ελάχιστον “1/3” με υποχρεωτική στρογγυλοποίηση στην επόμενη ακέραιη μονάδα [2η υποπαράγραφος του ίδιου άρθρου] στην συγκρότηση και σύνθεση των διοικητικών οργάνων των Φορέων του Δημοσίου, ΝΠΔΔ κτλ (βλ. ad hoc Εγκυκλίους Υπουργείου Εσωτερικών ΔΙΔΑΔ/Φ.35.14/916/οικ. 4084/15.02.2007 και ΔΙΔΑΔ/Φ.37.19/1152/οικ. 18242/05.07.2016). Ο αυτός Νόμος στο εδάφιο β’ της ίδιας παραγράφου, όπως έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί διά του άρ. 16 Ν. 4604/26.03.2019 (Α’ 50), ρητώς αναφέρει άνευ περιθωρίου άλλης ερμηνείας ότι δεν είναι νόμιμη η συγκρότηση του συλλογικού οργάνου του Δημοσίου, του ΝΠΔΔ ή του ΟΤΑ, τοπικού ή περιφερειακού, όταν αυτή έχει λάβει χώρα κατά παράβαση του ίδιου Νόμου. H νομολογία του ΣτΕ και των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων περί την εφαρμογή της διάταξης είναι πάγια πλέον.
ΙΙ. Ο κανόνας της ισόρροπης συμμετοχής ανδρών και γυναικών στα συλλογικά διοικητικά όργανα αποσκοπεί στην προώθηση της πραγματικής ισότητας των φύλων στην δημόσια σφαίρα και στον χώρο της απασχόλησης, όπως αυτή κατοχυρώνεται σε συνταγματικό επίπεδο εθνικό (άρ. 4 παρ. 1 και 2 και 116 παρ. 2 Συντάγτατος 1975/2019), υπερνομοθετικό ευρωπαϊκό κοινοτικό – ενωσιακό (άρ. 153 παρ. 1 εδ. θ’ και 157 ΣΛΕΕ, άρ. 23 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαωμάτων ΕΕ, Οδηγία 2006/54 για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης [ΕΕ L 319], Σύσταση Συμβουλίου 96/694/ΕΚ για την ισόρροπη συμμετοχή γυναικών και ανδρών στην διαδικασία λήψης αποφάσεων [EE L 319]), και διεθνές (Σύμβαση ΟΗΕ για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών – κυρωθείσα διά του Ν. 1342/1983 (Α’ 39), Διεθνή Σύμβαση Εργασίας 111 για την διάκριση στην απασχόληση και στο επάγγελμα – κυρωθείσα με το Ν. 1423/1984 (Α’ 29), Σύσταση Επιτροπής Υπουργών Συμβουλίου της Ευρώπης Rec. (2003) 3 / 12.05.2003 για την ισόρροπη συμμετοχή γυναικών και ανδρών στη λήψη πολιτικών και δημοσίων αποφάσεων. Ο κανόνας του “1/3” για τα όργανα του Δημοσίου είναι πιο φιλελεύθερος και προοδευτικός από πλευράς της έμφυλης ισότητας, διότι η αντίστοιχη νομοθετική διάταξη για τους Φορείς του Ιδιωτικού Τομέα περιορίζει το αντίστοιχο ποσοστό ποσόστωσης μόλις στο “25%”.
Συνεπώς η τυχόν συγκρότηση και σύνθεση των συλλογικών οργάνων κατά παράβαση του κανόνα του 1/3″ είναι ευθέως μη νόμιμη οδηγώντας την συνολική δράση του Φορέα σε ακυρότητες και η διατήρησή της ενέχει πολλούς κινδύνους για την λειτουργία του Φορέα, ενώ άνευ ουδενός λόγου δημοσίου ή άλλου υπέρτερου συμφέροντος κλονίζει την εξασφαλισμένη δημοσιονομική λειτουργία του επί ζημία των καταστατικών σκοπών του Φορέα.
Ιωάννης Ελ. Κυμιωνής,
Δικηγόρος ΔΣΑ – Εμμισθος Δικηγόρος ΤΔ ΔΝΥ ΔΥΠΑ,
LL.M., LL.M., ΥΔ Παντείου Πανεπιστημίου
