Χρήστος Ηλ. Τσίχλης
Η τελευταία μερική επιστράτευση, έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 1996 στο ανατολικό Αιγαίο με την κρίση των Ιμίων και οριζόταν χρονικό διάστημα 2 ωρών μέχρι να παρουσιαστεί ο έφεδρος.
Ο γενικός κανόνας είναι πως όταν η χώρα τίθεται σε κατάσταση «πορτοκαλί συναγερμού» (όχι πολέμου ακόμη αλλά μερικής επιστράτευσης), επιστρατεύονται όλες οι Εκπαιδευτικές Σειρές Στρατεύσιμων Οπλιτών (ΕΣΣΟ) που πήραν απολυτήριο τα τελευταία δύο χρόνια. Μέσα σε χρονικό διάστημα το πολύ 4 ωρών καλούνται να παρουσιαστούν στη μονάδα που αναγράφεται στο Φύλλο Ατομικής Πρόσκλησης που τους επιδίδει η Αστυνομία.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδος, «σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος, η Bουλή, με απόφασή της, που λαμβάνεται ύστερα από πρόταση της Kυβέρνησης, θέτει σε εφαρμογή, σε ολόκληρη την Eπικράτεια ή σε τμήμα της, το νόμο για την κατάσταση πολιορκίας, συνιστά εξαιρετικά δικαστήρια» και αναστέλλει την ισχύ του συνόλου ή μέρους των ακόλουθων διατάξεων:
- του άρθρου 5 παράγραφος 4 του Συντάγματος (που προβλέπει την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη χώρα καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σε αυτή). Άρα ανά πάσα στιγμή κλείνουν τα σύνορα και απαγορεύονται οι μετακινήσεις του πληθυσμού,
- του άρθρου 6 (περί ορίου προφυλάκισης και προσωπικής ασφάλειας),
- του άρθρου 8 (που αναφέρει ότι κανένας δεν στερείται χωρίς τη θέλησή του τον δικαστή που του έχει ορίσει ο νόμος και πως απαγορεύεται να συσταθούν έκτακτα δικαστήρια). Οπότε ό,τι απ’ αυτά απαγορεύονται εν καιρώ ειρήνης, επιτρέπονται εν καιρώ πολέμου.
- Του άρθρου 9 (περί της προστασίας του ασύλου της κατοικίας και του απαραβίαστου της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής),
- του άρθρου 11 (περί του δικαιώματος του συνέρχεσθαι),
- του άρθρου 12 παράγραφοι 1 έως 4 (περί του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι),
- του άρθρου 14 (περί ελευθερίας του Τύπου). Κάτι που σημαίνει ότι επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφαλείας το κράτος μπορεί να επιβάλλει λογοκρισία, κατάσχεση εφημερίδων αλλά και απαγόρευση πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως είναι π.χ. το Facebook και το Twitter.
- του άρθρου 19 (περί του απόρρητου των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας),
- του άρθρου 22 παράγραφος 3 (περί σύναψης συλλογικών συμβάσεων εργασίας από τους δημοσίους υπαλλήλους, τους εργαζόμενους στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου),
- Του άρθρου 23 (περί συνδικαλιστικής ελευθερίας)
- Του άρθρου 96 παράγραφος 4 (περί των ειδικών νόμων που διέπουν τα στρατοδικεία, τα ναυτοδικεία και τα αεροδικεία)
- Και του άρθρου 97 (περί της εκδίκασης υποθέσεων από μικρά ορκωτά δικαστήρια).Δεν υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο η κήρυξη κατάστασης πολιορκίας.
Σύμφωνα με τον κανονισμό υπάρχουν δύο φάσεις επιστράτευσης. Στην πρώτη φάση καλούνται όσοι είναι κάτω των 41 ετών και στην δεύτερη οι μεταξύ 41 και 45 ετών. Οι μεγαλύτεροι των 45 ετών απαλλάσσονται προσωρινά της ειδικής και μερικής επιστράτευσης.
Πρακτικά όμως όσοι έχουν πράσινα φύλλα πορεία είναι αυτοί που θα κληθούν πρώτοι. Όσοι έχουν λευκά ανήκουν στη Β΄ Φάση.
Υπάρχουν άτομα που έχουν λευκά φύλλα πορεία σε ηλικία μικρότερη των 41 ετών, αυτοί δεν έχουν κρίσιμη ειδικότητα γι΄αυτό και δεν αποτελούν άμεση προτεραιότητα. Έστω υπόψη ότι συγκεκριμένες ειδικότητες έχουν και άλλα χρώματα φύλλων πορείας. Στην περίπτωση αυτή ήδη γνωρίζουν τι να πράξουν και αν το έχουν ξεχάσει πρέπει να απευθυνθούν στις στρατολογικές υπηρεσίες, γιατί συνήθως αυτοί έχουν απόρρητες οδηγίες.
Όλοι οι έφεδροι (όσοι δλδ έχουν ολοκληρώσει τη θητεία μας) έχουμε λάβει Ειδικό Φύλλο Πορείας. Πάνω στο ΕΦΠ αναγράφονται ειδικοί κωδικοί, για τους οποίους έχετε ενημερωθεί από την μονάδα σας και δεν γράφω περαιτέρω λεπτομέρειες γιατί έχουν υπαχθεί σε καθεστώς απορρήτων. Όσοι δεν θυμάστε που αντιστοιχούν οι κωδικοί μπορείτε να μεταβείτε στην στρατολογική υπηρεσία της περιοχής σας.
Οι κάτοχοι λευκών ΕΦΠ μεταβαίνουν ΟΠΟΥ ΔΙΑΤΑΧΘΟΥΝ, αλλά όπως είπαμε εντάσσονται στη β΄φάση, οπότε θεωρητικά θα τους έρθει στο σπίτι ειδοποίηση. Καλόν είναι να έχετε δηλώσει την στρατολογική σας υπηρεσία για τις μεταβολές των διευθύνσεων κατοικίας, γιατί την κρίσιμη ώρα θα σπαταλώνται κρίσιμες δυνάμεις για να σας ψάχνουν ενώ εσείς ίσως ήδη έχετε μεταβεί στις μονάδες σας. Παράλληλα, το Γενικό Επιτελείο Στρατού (Γ.Ε.Σ.) θα προβεί σε επίταξη οχημάτων και μηχανημάτων που θεωρεί απαραίτητα για την παροχή υπηρεσιών στην άμυνα της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό αποστέλλονται από την ειρηνική περίοδο μηχανογραφικά επιστρατευτικά έντυπα στους κατόχους των προς επίταξη μέσων. Στην περίπτωση μετάπτωσης από την ειρηνική στην εμπόλεμη κατάσταση, «εάν και εφόσον ειδοποιηθείτε, ακολουθείτε τις οδηγίες που αναγράφονται στα επιστρατευτικά έντυπα που ήδη σας έχουν αποσταλεί» αναφέρει χαρακτηριστικά η Διεύθυνση Επιστράτευσης του Γ.Ε.Σ. Κατά την επίταξη οχήματος ή μηχανήματος καταβάλλεται αποζημίωση αντιτίμου της αξίας του μέσου, ή μίσθωση, για τη χρονική περίοδο που θα χρησιμοποιηθεί.
Τα είδη των μηχανογραφικών επιστρατευτικών εντύπων, όσον αφορά στην επίταξη οχημάτων μηχανημάτων, είναι δύο. Η πράσινη Ειδική Στρατιωτική Εντολή και η κίτρινη Ειδική Στρατιωτική Εντολή. Η πρόσκληση του εφέδρου, σε περίπτωση επιστράτευσης, μπορεί να γίνει με ανακοίνωση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Ραδιόφωνο, Τηλεόραση, Εφημερίδα, Διαδίκτυο), με τοιχοκόλληση προκηρύξεων ή με την επίδοση Φύλλου ατομικής Προσκλήσεως (ΦΑΠ). Εάν η ανακοίνωση γίνει με τα Μέσα Ενημέρωσης του κοινού, τότε ο έφεδρος θα κληθεί με μια από τις συνθηματικές λέξεις που υπάρχουν στο επάνω μέρος του ΕΦΠ, όπως:
-Το χρώμα του ΕΦΠ.
-Το γράμμα Ω μαζί με έναν αριθμό.
-Τον κωδικό αριθμό της Μονάδας, που αποτελείται από δύο γράμματα με έναν τετραψήφιο αριθμό.
Για να διαπιστώσει ότι καλείται, πρέπει να εξετάσει εάν οι ανακοινώσεις συμπεριλαμβάνουν ένα από τα παραπάνω συνθηματικά.
Σε περίπτωση που επιστρατεύεται πρέπει να λάβει υπόψη του τα παρακάτω:
► Το χρόνο που θα έχει στη διάθεσή του να τακτοποιήσει τις άμεσες οικογενειακές του υποθέσεις.
► Να μελετήσει με προσοχή τις συνοπτικές οδηγίες που είναι γραμμένες στο Ειδικό Φύλλο Πορείας.
Κατά την αναχώρηση για τη Μονάδα, να πάρει μαζί του οπωσδήποτε:
- Τροφή για 2 ημέρες (ξηρά τροφή).
- Την Αστυνομική ταυτότητα
- Τα Επιστρατευτικά Έγγραφα.
- Την άδεια οδηγήσεως αυτοκινήτου (εάν έχει).
- Ένα μικρό σακίδιο με τα προσωπικά του είδη.
– Να αναχωρήσει αμέσως για την Μονάδα που αναγράφεται στο Ειδικό Φύλλο Πορείας ή ΦΑΠ, για να μπορέσει να παρουσιαστεί έγκαιρα. Για το σκοπό αυτό, μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε συγκοινωνιακό μέσο σε συνδυασμό με τα αποκόμματα εισιτηρίων που είναι στο Ειδικό Φύλλο Πορείας του. Οδηγίες για την συμπλήρωση και χρησιμοποίηση των εισιτηρίων του ΕΦΠ υπάρχουν στο πίσω μέρος των εισιτηρίων. Υπογραμμίζεται πως τα εισιτήρια τα οποία έχουν αποσταλεί με το ΕΦΠ, χρησιμοποιούνται μόνο σε περίπτωση επιστράτευσης και όχι σε κλήση για εκπαίδευση.
Με απόφαση του Πρωθυπουργού, ύστερα από εισήγηση του υπουργού, στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η αντιμετώπιση της αιτίας που προκάλεσε την ανάγκη: εξουσιοδοτούνται οι υπουργοί ή οι περιφερειάρχες να προβαίνουν σε επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Όποιος αρνείται να συμμορφωθεί με την εντολή επίταξης, τιμωρείται με Φυλάκιση. Με βάση το άρθρο 22 Παρ. 4 του Συντάγματος, αλλά και την νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, επίταξη προσωπικών υπηρεσιών ή επίταξη εργασίας, είναι η κρατική πράξη με την οποία επιβάλλεται η παροχή προσωπικών υπηρεσιών (στην συγκεκριμένη περίπτωση: συνταξιούχων, φοιτητών, τελειόφοιτων, προσωπικού από άλλες δομές κ.α.), προκειμένου να αντιμετωπιστούν προσωρινά κοινωνικές ανάγκες που αφορούν την δημόσια υγεία ή προέρχονται από θεομηνία. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών, μπορεί να αφορά οποιοδήποτε πρόσωπο ικανό προς εργασία. Επίταξη προβλέπεται και για κινητά πράγματα. Δηλαδή προσωρινή στέρηση της χρήσεως και καρπωσεως ιδιοκτησίας με μονομερή πράξη του Κράτους, με σκοπό να ικανοποιηθεί κάποια έκτακτη και άμεση δημόσια ανάγκη. Το Σύνταγμα ρητά δεν προβλέπει ως προϋπόθεση για την επιβολή της επίταξης, την καταβολή αποζημίωσης. Η άρνηση εκτέλεσης επίταξης, τιμωρείται με Φυλάκιση. Σύμφωνα με το άρθρο 44 του Συντάγματος, σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, χωρίς να έχει προηγηθεί το σώμα της Βουλής των Ελλήνων. Η πράξη νομοθετικού περιεχομένου, έχει άμεση ισχύ νόμου του κράτους, σαν να είχε ψηφιστεί η διάταξη από την Βουλή.
Τιμωρείται με την ποινή του θανάτου ή της ισόβιας κάθειρξης ο στρατιωτικός που σε πολεμική περίοδο :
α) Φέρει όπλα κατά του ελληνικού κράτους ή των συμμάχων του.
β) Αναλαμβάνει με τη θέλησή του οποιοδήποτε στρατιωτική υπηρεσία στον εχθρό.
γ) Παραδίδει στον εχθρό ή σε άλλον, προς το συμφέρον του εχθρού, πράγματα χρήσιμα για την πολεμική ικανότητα της χώρας ή την πολεμική ικανότητα του εχθρού.
δ) Συνεννοείται με τον εχθρό με σκοπό να βοηθήσει τις επιχειρήσεις του.
ε) Προκαλεί ή διεγείρει το στρατό σε φυγή μπροστά στον εχθρό ή παρακωλύει την ανασύνταξη του στρατού ή προσπαθεί κατά οποιονδήποτε τρόπο να προξενήσει φόβο σε αυτόν, στ) Επιχειρεί οποιοδήποτε πράξη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα ή την προσωπική ελευθερία του αρχηγού του κράτους ή των πολιτικών προϊσταμένων του στρατού ή του αρχιστρατήγου.
Ενεργοποίηση Ευρωπαϊκής Φρόντεξ για την προστασία Ευρωπαϊκών Συνόρων
Ο Οργανισμός παρέχει αξιωματούχους επιβολής του νόμου από τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν, μαζί με σκάφη, αεροσκάφη και εξοπλισμό επιτήρησης των συνόρων, σε περιοχές των εξωτερικών συνόρων που χρήζουν πρόσθετης συνδρομής. Εκτός από τον έλεγχο των συνόρων, οι επιχειρήσεις του Frontex καλύπτουν καθήκοντα που σχετίζονται με τη θαλάσσια ασφάλεια, τους ελέγχους ασφαλείας, την έρευνα και διάσωση, και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ο Frontex αξιολογεί τους κινδύνους για την ασφάλεια των συνόρων της ΕΕ. Διαμορφώνει μια εικόνα για τις μορφές και τις τάσεις σε ό,τι αφορά την παράτυπη μετανάστευση και τις διασυνοριακές εγκληματικές δραστηριότητες στα εξωτερικά σύνορα. Ο Οργανισμός κοινοποιεί τα πορίσματά του στις χώρες της ΕΕ και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα χρησιμοποιεί για τον σχεδιασμό των μελλοντικών του δραστηριοτήτων. Όλες οι δραστηριότητες του Frontex διαμορφώνονται βάσει ανάλυσης κινδύνων.
Ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης είναι Δικηγόρος- Συνταγματολόγος- συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα- συνήγορος Αμερικανικού δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα, ΔΣ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων, ΔΣ ιδρύματος Μπότσαρη, νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος.
